وزیر دفاع اسرائیل: بدون هیچ هشداری هدف قرار می‌گیرید / لاریجانی: جنگ مجدد به نفع هیچکس نیست!
هشدار تند رئیس ستاد کل نیروهای مسلح به تل‌آویو؛ اسرائیل اگر عاقل باشد دیگر قصد غلطی نمی‌کند.
ایران و همسایه‌هایش در حال عبور از مرحله‌ای خطرناک‌اند؛ هشدارها و ادعاها از هر سو شنیده می‌شود و دست‌کم یک پرسش بزرگ پیش رو است: آیا سایه جنگ بار دیگر بر منطقه خواهد افتاد؟ فرماندهان و ناظران حالا از احتمال تشدید رویارویی‌ها سخن می‌گویند و تحلیلگران می‌پرسند آیا اتفاقاتی که رخ داد، پیش‌ران مرحله‌ای دیگر از جنگ خواهد بود یا نه؟
به گزارش مستقل آنلاین حسین علایی، فرمانده سابق نیروی دریایی سپاه پاسداران، گفت «اسرائیل از هواپیماهای ویژه برای انجام عملیات ترور استفاده می‌کند» و تاکید کرده که «ساختار فرماندهی و کنترل کشور باید در برابر چنین تهدیداتی هوشیار بماند».
آمادگی نظامی ایران برای جنگ ایران و اسرائیل
در همین‌حال، گزارش‌های رسانه‌های خارجی از جمله «اسرائیل هیوم» بر این نکته تاکید دارند که تهران تمرکز خود را بر افزایش برد موشک‌های بالستیک تا فواصل قاره‌ای گذاشته است؛ تحولی که طبعاً معادلات بازدارندگی را دگرگون می‌کند. از منظر تل‌آویو و متحدانش، این اقدام راهی برای توجیه گسترش همکاری‌های امنیتی و فشار اقتصادی بر ایران است. اما از دید مقامات ایرانی همان فشارها و تهدیدها سوگیری دیگری دارند و آن‌ها را به تقویت بازدارندگی و ادامه غنی‌سازی اورانیوم واداشته‌اند.
این مجموعه رویدادها را باید در چارچوب کلان‌تری خواند: تنش میان تهران و تل‌آویو هر روز پیچیده‌تر می‌شود و بسیاری از بازیگران بین‌المللی وارد معادله شده‌اند. حالا دیگر واژه‌هایی چون جنگ ایران و اسرائیل در تحلیل‌ها بارها تکرار می‌شود و ناظران از احتمال شعله‌ور شدن دوباره تنش‌ها سخن می‌گویند؛ نگرانی‌ای که همان‌قدر نظامی است که سیاسی. در تحلیل برخی کارشناسان، روند کنونی می‌تواند به حمله مجدد اسرائیل به ایران بینجامد و پیامدهای آن فراتر از میدان‌های کنونی باشد.
هشدار جمهوری اسلامی: در صورت حمله مجدد اسرائیل به ایران، پاسخ ما متفاوت خواهد بود
در تهران اما صداهای رسمی تلاش می‌کنند آرامش نسبی را حفظ کنند؛ سرلشکر موسوی، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح، به نکته‌ای محوری اشاره کرده است: «اگرچه دشمنان ما ذاتاً وحشی و متجاوزند اما بعید است با این ضربه‌ای که خوردند دوباره قصد غلطی داشته باشند؛ اگر عاقل باشند. ما جنگ‌طلب نیستیم ولی آماده‌ایم.» او تأکید کرده که ایران تحرکات طرف مقابل را «دقیقاً زیر نظر دارد» و اگر اقدامی صورت گیرد «واکنش ما این‌بار کاملاً متفاوت خواهد بود.» آن‌گونه که منابع محلی گزارش داده‌اند، مقامات در جلسات متعدد روی سناریوهای مختلف تمرکز کرده‌اند تا پاسخی متناسب با هر نوع تهدید ارائه دهند.
مذاکره با آمریکا و مکانیسم ماشه
پیش‌زمینه دیگر بحران، اختلاف بر سر نظارت و سازوکارهای بین‌المللی است. در بحبوحه بحث‌ها درباره همکاری با آژانس، موضوع مکانیسم ماشه بار دیگر بر سر زبان‌ها افتاده است. اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه، درباره احتمال ازسرگیری مذاکرات با آمریکا گفت «تماس‌های باواسطه با طرف مقابل کم‌وبیش ادامه دارد، اما این به این معنا نیست که وارد روند مذاکراتی شده باشیم.»
بقایی افزود: «تا زمانی که انتظارات و مطالبات زیاده‌خواهانه وجود داشته باشد، در هیچ موقعیتی زمینه مذاکره و تفاهم شکل نمی‌گیرد.»
او تاکید کرد «جمهوری اسلامی مانع فعال‌سازی مکانیسم بازگشت تحریم‌ها شد» و با اشاره به مخالفت روسیه و چین بازگشت تحریم‌ها «وجاهت قانونی ندارد». در مقابل، برخی کشورهای اروپایی هشدار داده‌اند که در صورت ادامه عدم همکاری ممکن است پرونده را دوباره به شورای امنیت بازگردانند و این همان پیچ از کار است که ممکن است مسیر تنش را تندتر کند.
در همین حال کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر خارجه جمهوری اسلامی، در مورد بازدید بازرسان آژانس از تاسیسات هسته‌ای گفت: «آژانس انرژی اتمی درخواست داده از برخی تاسیسات هسته‌ای آسیب‌ندیده ما بازدید کند و شورای عالی امنیت ملی در این رابطه تصمیم خواهد گرفت.»
او ادامه داد: «در چارچوب توافق قاهره در عرض یک هفته پاسخ درخواست‌های آژانس را می‌دادیم اما الان نه.»
علی لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی، نیز در دیدار با مشاور امنیت ملی عراق در تهران گفت: «اگر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای همکاری پیشنهادی دارد، درخواست دهد تا در کمیته‌ای که در شورای امنیت ملی است، بررسی شود.» او ادامه داد: «همانطور که عراقچی اعلام کرده بود که اگر مکانسیم ماشه فعال شود ما در توافق قاهره تجدید نظر خواهیم کرد، این اتفاق افتاده و آن توافق کم لن یکن شده است؛ می‌خواستند ماشه را فعال نکنند.»
او درباره گزارش گروسی به شورای حکام افزود: «گروسی کار خودش را کرده و گزارش‌های وی دیگر تاثیری نخواهد داشت.»
لاریجانی درباره استفاده آمریکا از فضای عراق اضافه کرد: «امنیت عراق را جزیی از امنیت ایران می‌دانیم و معتقدیم به نفع هیچکس در منطقه نیست که جنگ دیگری رخ دهد.
حمله مجدد اسرائیل به ایران بها و هزینه‌ای سنگین خواهد داشت
در سطح میدانی اما، فرماندهان نظامی جمهوری اسلامی با اشاره به تجربه‌های پیشین می‌گویند آمادگی دفاعی افزایش یافته است. علی فدوی، جانشین فرمانده کل سپاه پاسداران، تصریح کرد که اسرائیل «قبل از شروع جنگ ۱۲ روزه اهدافش را اعلام کرد که نابودی نظام بود» اما با «تو دهنی محکمی» روبرو شد. این زبان، هدفش روشن است: القای این حقیقت که حمله مجدد اسرائیل به ایران بها و هزینه‌ای سنگین خواهد داشت.
همچنین باید به نقش ایالات متحده در پهنه منطقه توجه داشت. تحلیلگران می‌گویند گفتمان واشینگتن و لندن و پاریس در مورد ایران و به‌ویژه استفاده از ابزارهای فشار سیاسی و اقتصادی می‌تواند باعث هم‌گرایی تدریجی اروپا با مواضع تل‌آویو شود؛ فرآیندی که لابه‌لایش سخن از احتمال جنگ ایران و آمریکا نیز مطرح می‌شود. اظهارات اخیر برخی مقامات آمریکایی و فرماندهان نظامی غربی که از «نبرد بعدی» و لزوم آمادگی سخن گفته‌اند، به این نگرانی دامن زده است که اگر تعامل دیپلماتیک نتیجه ندهد فضای منطقه به سرعت به سمت گسترش تقابل سوق پیدا کند.
مذاکره برای جلوگیری از جنگ مجدد
در میانه این مناقشات، بحث مذاکره با آمریکا هم مطرح است؛ مقام‌های ایرانی بارها تاکید کرده‌اند که تماس‌ها و گفت‌وگوها اگرچه ادامه دارد اما تا زمانی که انتظارات یک‌جانبه و خواسته‌های زیاده‌خواهانه پابرجا باشد، زمینه واقعی برای توافق فراهم نخواهد شد.
مصطفی نجفی، کارشناس خاورمیانه، در توییتی نوشت: «آنچه اکنون میان ایران و آمریکا در جریان است، در گام نخست برقراری و حفظ یک کانال ارتباطی و تماس برای مدیریت و کاهش تنش‌ها محسوب می‌شود، نه مذاکره‌ای ساختارمند با هدف دستیابی به توافق.
به همین ترتیب، میانجیگری اخیر پوتین میان ایران و اسرائیل نیز با هدف کاهش تنش‌ها انجام شده و ایران نیز پاسخ لازم را در این زمینه ارائه کرده است. در شرایط کنونی، هرگونه مذاکره صرفاً با هدف مهار تنش‌ها و جلوگیری از شروع مجدد درگیری و دور کردن سایه جنگ صورت می‌گیرد.»
اروپایی‌ها مهم نیستند
لارنس نورمن، خبرنگار وال‌استریت ژورنال، نیز به نقل از منابعی در توییتر نوشته است: «اگر تهران همکاری نکند احتمال دارد سه کشور اروپایی پرونده ایران را تا اوایل ماه آینده میلادی به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع دهند. ایران می‌تواند وانمود کند که موضوع پایان یافته، اما چنین نیست.» او افزود: «سه کشور اروپایی ۱۲ ماه فرصت دارند قطعنامه مربوط به عدم پایبندی ایران در ماه ژوئن را به شورای امنیت ارسال کنند.» به گزارش لارنس نورمن کشورهای اروپایی فرانسه، بریتانیا و آلمان ممکن است در صورت ادامه عدم همکاری جمهوری اسلامی با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، پرونده تهران را تا پیش از پایان آبان‌ماه به شورای امنیت سازمان ملل متحد ارجاع دهند.
در عین حال لاریجانی گفته است: «اروپایی‌ها مهم نیستند، چین و روسیه مهم‌اند که تداوم تحریم‌ها را قبول ندارند. بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱، ده سال از زمان محدودیت‌های تسلیحاتی ایران گذشته و اکنون همه کشورها می‌توانند با ایران ارتباطات اقتصادی و نظامی داشته باشند.» او با تاکید بر اینکه «اروپایی‌ها برای ما مهم نیستند» افزود: «آنچه اهمیت دارد روابط با چین و روسیه است که تداوم تحریم‌ها را قبول ندارند و در مسیر همکاری‌های راهبردی با ایران حرکت می‌کنند.»
ترامپ: در جنگ ایران و اسرائیل یکی از بزرگ‌ترین عملیات‌های نظامی تاریخ انجام شد
دونالد ترامپ در جریان کنفرانس خبری مشترک با نخست‌وزیر استرالیا در کاخ سفید ادعا کرد: «در جنگ هر اتفاقی ممکن است بیفتد. پیش از حمله به ایران هرگز نمی‌توانستیم به توافقی برسیم، اما وقتی توان هسته‌ای ایران را از بین بردیم، ابر تیره از فراز خاورمیانه کنار رفت. این یکی از بزرگ‌ترین عملیات‌های نظامی تاریخ بود.»
ترامپ افزود: «عملیات بی‌نقصی بود که خلبانان بمب‌افکن‌های بی-۲ با پشتیبانی ۵۲ هواپیمای سوخت‌رسان انجام دادند. این ماموریت را ۲۲ سال تمرین کرده بودند اما هیچ رییس‌جمهوری اجازه انجامش را نداد تا اینکه من صادر کردم. این اقدام خاورمیانه را دگرگون کرد.»
او گفت: «اکنون فقط وضعیتی کوچک با حماس داریم که اگر خودشان حلش نکنند، به‌سرعت حل خواهد شد چون تعهداتشان را نقض کرده‌اند. ترامپ هشدار داد اگر حماس به اقدامات «سرکشانه» خود ادامه دهد، با پاسخ نظامی «بسیار سریع و نسبتا خشن» آمریکا مواجه خواهد شد.
او گفت ایالات متحده برای اولین‌بار در تاریخ در خاورمیانه صلح برقرار کرده است و اختلاف‌های باقی‌مانده با حماس را «نسبتا کوچک» توصیف کرد. ترامپ گفت: «ما با حماس توافقی کردیم که می‌دانید، آن‌ها خیلی خوب خواهند بود... و اگر این کار را نکنند ما آن‌ها را ریشه‌کن خواهیم کرد.»
یسرائیل کاتز، وزیر دفاع اسرائیل، نیز به ارتش این کشور گفت از طریق مکانیسم نظارتی آمریکا به حماس در غزه اعلام کند افراد مسلح این گروه در آن سوی خط زرد در منطقه تحت کنترل نیروهای اسرائیلی باید فورا عقب‌نشینی کنند. مسئولیت هر حادثه‌ای بر عهده حماس خواهد بود.
او تهدید کرد: «هر کس در این منطقه باقی بماند بدون هیچ هشدار دیگری هدف قرار خواهد گرفت تا نیروهای ارتش بتوانند آزادانه و بی‌درنگ علیه هر تهدیدی اقدام کنند.
به موازات این بازی دیپلماتیک، گفتمان رسانه‌ای و بین‌المللی بر این مسأله تاکید دارد که خطر حمله مجدد اسرائیل به ایران بطور کامل رفع نشده است. مقام‌های اسرائیلی در اظهاراتی مستقل از تصمیمات احتمالی تازه سخن گفته‌اند و برخی تحلیلگران غربی نیز هشدار می‌دهند که در صورت تداوم روند فعلی، منطقه آماده گذار از مرحله تقابل‌های محدود به فازهای گسترده‌تری از نزاع خواهد شد. آنچه مسلم است این است که کلید گشودن یا مهار این مرحله، نه فقط در توان نظامی که در دیپلماسی هوشمندانه و اجماع بین‌المللی قرار دارد.
در خاتمه، اگرچه بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای هرکدام روایت و منافع خود را دنبال می‌کنند، اما یک گزاره ساده باقی می‌ماند: هر گام تهاجمی یا تلافی‌جویانه می‌تواند مربع معادلات را بزرگ‌تر کند و راه بازگشتی نگذارد. حالا بیش از همیشه لازم است که مسیرهای دیپلماتیک تقویت شود اما اگر این مسیرها بسته بماند سناریوهای پرهزینه—از جمله بروز فازی جدید از جنگ ایران و اسرائیل و حمله مجدد اسرائیل به ایران—به‌سادگی قابل تصور خواهند بود.
ارسال نظر