پرتاب ماهوارۀ نور و رونمایی از ویروس‌یاب
مستقل آنلاین، محمد صادق ربانی عضو بازنشسته هیأت علمی دانشگاه تهران/
روز چهارشنبه سوم اردیبهشت ماه جاری، ماهوارۀ نظامی نور توسط ماهواره‌بر سه مرحله‌ای قاصد با استفاده از سوخت جامد در مدار ۴۲۵ کیلومتری زمین قرار گرفت. این موفقیت در خور تحسین و تمجید و موجب خوشحالی مردم است. موفقیت‌های نظامی بیحاشیه در کشور موجب دلگرمی است، در عوض حاشیه سازیهایی که از مردم کشورمان افرادی جنگ‌طلب و ستیزه‌جو نزد جهانیان تصویر کند، موجب نگرانی است. چون مردم، مسالمت‌جویی را بر جنگ‌طلبی و حل مسالمت‌آمیز و صلحجویانۀ مشکلات را بر تنشهای پر هزینه ترجیح میدهند. موفقیت اخیر برخلاف یکی دوبار تلاش ناموفق، در سکوت خبری و تبلیغاتی حاصل شد. این موفقیت حاکی از وجود پشتوانۀ علمی و فنی ورزیده‌ای در نهاد سپاه پاسداران است. طبعاً این پشتوانه به فوریت پدیدار نشده و اگر در انظار عمومی ناشناخته و گمنام بوده ولی مطمئناً متخصصان برجستۀ این پروژه برای مسئولین ردۀ بالای آن نهاد شناخته شده و مورد اعتماد بوده‌اند. بر مبنای گزارش خبرگزاری تسنیم، نزدیک به ۲۰۰۰ ماهواره از انواع مختلف هم اکنون در فضاست که حدود نیمی از آن‌ها متعلق به آمریکاست و اولین ماهوارهها نزدیک به ۷۰ سال پیش به فضا پرتاب شده‌اند. با این حال در شرایطی که تنگناهای تجهیزاتی و علمی و فنی ناشی از تحریمها از مدتها پیش علیه کشورمان وجود داشته، ارزش کار دانشمندان و مهندسان کشورمان شایستۀ تقدیر بسیار است. پیش از این نیز فناوری موجود در سپاه برای ساقط کردن پهباد متجاوز آمریکایی نشان دیگری بود از وجود و حضور مهندسان ورزیده‌ای که با این نهاد همکاری میکردهاند. وجود چنین ظرفیتهایی موجب دلگرمی بوده و جزو سرمایه‌های ملی به حساب میآیند. با این وصف، گاه نمودهایی از سوی مسئولین این نهاد بُروز می‌کند که گویا چنین افرادی در آن نهاد وجود خارجی ندارند. این نمود را در رونمایی از ابزار ویروس‌یاب میتوان یافت که در برنامه تلویزیونی ارائه شد. ابزار سادهای که بنا بر ادعا، از فاصلۀ صد متری در عرض پنج ثانیه ویروس کرونا را تشخیص میدهد! حیرت بینندگان هنگامی بیشتر میشود که کیتهای تشخیصی ویروس کرونا وارداتی بوده و دریافت نتیجههای نه خیلی دقیق آن‌ها طی دو سه روز ارائه میشوند. مدعیان پرسابقۀ دیگری در سطح جهان وجود دارند که مدعی شده‌اند به روش‌های متفاوتی دست‌کم سه ساعته میتوانند نتیجه آزمایش را اعلام کنند. مطرح کردن ارائۀ نتیجۀ آزمایش ویروس کرونا طی پنج ثانیه نشانۀ آن است که ظرفیت علمی موجود در آن نهاد به کلی نادیده گرفته شده است. پیشبینی نادرستی این ادعا به تخصصهای پیچیده‌ای نیاز ندارد. پذیرش چنین ادعاهایی ممکن است به حساب شوق و تمنای پیشرفت خارق العاده برای سربلندی کشور باشد ولی، این اشتیاق نمیباید شخص را از واقعبینی هرچند تلخ دور کند. پیش از آن هم سرداری که تحت نظر او پهباد آمریکایی به زیر کشیده شد، به روستایی در مازندران عزیمت کرد تا روستاییانی را تشویق کند که ظاهرا موشک نقطه‌زن ساخته‌اند. موشک نقطه‌زنی که پس از شلیک با هدایت سیم بکسل به هدف میخورد! در شرایطی که انتظار هست برای روستاییان مازندرانی فناوری‌هایی ترغیب شود که کیفیت و کمیت محصولات اساسی آن‌ها همچون برنج، پنبه یا مرکبات بهینه شود، آنان را به ساخت موشک تشویق می‌کند. مادامی که تشویقها پیامدی منفی نداشته و بهجا و بهموقع باشد، مسألهای نیست ولی آیا چنین تشویقهایی موجب سرخوردگی مهندسان و فناورانی نخواهد شد که این آزمونهای ابتدایی را مدتها قبل پشت سر گذاشته‌اند؟ آیا این مهندسان خود را تحت فرمان فردی نخواهند دانست که ارزش کارشان را با همان ترازوی معیوب قدردانی از روستاییان میسنجد؟ جملۀ پایانی اینکه بگذاریم شایستگان خود را باور کنند، در صدر نشینند و قدر ببینند تا کشور در مسیر پیشرفت قرار گیرد و نگذاریم ارزش کار نشاندن ماهوارۀ نور در مدار زمین چنان فروکاسته شود که مردم عادی آن را همسنگ ادعای ساخت ویروس‌یاب ارزیابی کنند.
ارسال نظر