نقشه راه جامع دولت برای بازسازی اعتماد و آرامش پس از جنگ

نویسنده: ابوالقاسم عابدین‌پور 

---

۱. تقویت امنیت فیزیکی و روانی: ایجاد دیوار دفاعی اجتماعی  

تشریح: 

- در مناطق مرزی  شهرستانهای غربی و شرقی که سابقه ی تردد و ناامنی داشته اند،با استقرار سامانه‌های پدافندی پیشرفته همراه با افزایش گشت‌های نظامی-انتظامی می‌تواند مانع از تکرار حملات شود.  

- مثال عینی: پس از عملیات مرصاد در سال ۶۷، استقرار دائمی تیپ‌های نظامی در محورهای ارتباطی، امنیت را تا ۹۰٪ افزایش داد.  

پیشنهاد اجرایی: 

- راه‌اندازی "یگان‌های واکنش سریع محلی" با آموزش نیروهای بومی 

- نصب سامانه‌های شنیداری و دیداری هوشمند در شعاع ۵۰ کیلومتری مرزها  

---

۲. مداخلات روانی-اجتماعی: پروژه ملی "سلامت پس از طوفان" 

تشریح: 

- بر اساس پژوهش‌های دانشگاه علوم پزشکی تهران، ۶۸٪ بازماندگان جنگ‌های کوتاه مدت دچار اختلالات اضطرابی می‌شوند.  

- مثال موفق: در سوریه، برنامه "همسفر" با استفاده از تسهیلگران محلی توانست ۴۰٪ از موارد PTSD (اختلال استرس پس از سانحه )را کاهش دهد.  

پیشنهاد اجرایی: 

- ایجاد "خانه‌های تاب‌آوری" در هر محله با خدمات:  

  • مشاوره فردی و گروهی  

  • کارگاه‌های مهارت‌های مقابله‌ای  

  • کلینیک‌های سیار روانپزشکی  

---

۳. بازسازی هوشمند: از ویرانه تا آبادانی  

تشریح:  

- تجربه کوبا پس از توفان نشان می‌دهد بازسازی مشارکتی ۳۰٪ سریع‌تر و ۵۰٪ کم‌هزینه‌تر است.  

- مثال داخلی: طرح "همیاران بازسازی" در زلزله کرمانشاه ظرف ۱۸ ماه ۱۲,۰۰۰ واحد مسکونی را احیا کرد.  

پیشنهاد اجرایی: 

- اجرای "طرح سه ضرب":  

  ۱. بازسازی فوری (۱۰۰ روز اول)  

  ۲. نوسازی زیرساخت‌ها (یک سال)  

  ۳. توسعه پایدار (۳ سال)  

- ایجاد "بانک مصالح ساختمانی" با قیمت‌های تنظیم‌شده  

---

۴. مدیریت اطلاعات: عملیات ضدشایعه 

تشریح:  

- پژوهش‌های مرکز تحقیقات صداوسیما نشان می‌دهد هر شایعه در بحران تا ۱۷ برابر سریع‌تر از اطلاعات واقعی منتشر می‌شود.  

- مثال کاربردی: در سیلاب ۱۳۹۸، اتاق فرآیند رسانه‌ای استانداری لرستان توانست با انتشار دقیقه‌به‌دقیقه اطلاعات، آمار تلفات را ۴۰٪ کاهش دهد.  

پیشنهاد اجرایی:

- راه‌اندازی "شبکه ملی هشدار سریع" با قابلیت:  

  • ارسال پیام‌های سلولی هدفمند  

  • سامانه راستی‌آزمایی خودکار اخبار  

  • خط‌های پاسخگویی ۲۴ ساعته  

---

۵. نجات اقتصادی: بسته‌های ضدشوک  

تشریح:  

- الگوی موفق مالزی پس از سونامی ۲۰۰۴ نشان داد ترکیب وام‌های کم‌بهره + معافیت‌های مالیاتی، می‌تواند تولید ناخالص منطقه‌ای را در ۲ سال به سطح قبل بازگرداند.  

پیشنهاد اجرایی: 

- اجرای "طرح چتر نجات اقتصادی" 

  • وام‌های ۵ ساله با تنفس ۱۸ ماهه  

  • بسته‌های معیشتی هدفمند (سبد کالا + بنزین رایگان)  

  • ایجاد "صندوق ضمانت آسیب‌دیدگان جنگ"  

---

۶. دیپلماسی فعال: «از آتش‌بس تا صلح سازنده »

تشریح:  

- تجربه بوسنی ،ثابت کرد مذاکرات چندلایه (سیاسی + امنیتی + اقتصادی) ۷۰٪ احتمال تداوم آتش‌بس را افزایش می‌دهد.  

پیشنهاد اجرایی:

- تشکیل  "کنسرسیوم منطقه‌ای ثبات‌ساز" با محوریت:  

  • کمیته امنیتی مرزی  

  • شورای همکاری‌های اقتصادی  

  • مجمع حل‌وفصل اختلافات  

---

۷. انسجام ملی: «پختن نان وحدت در تنور بحران»

تشریح:  

- تحقیق« مرکز افکارسنجی دانشجویان» نشان می‌دهد در بحران‌ها، اعتماد عمومی ۳۵٪ افزایش می‌یابد که باید به‌درستی مدیریت شود.  

پیشنهاد اجرایی: 

- برگزاری "همایش ملی وفاق"با ویژگی‌های:  

  • حضور نمایندگان تمام اقوام و مذاهب  

  • تصویب "منشور اخلاقی رسانه‌ها در بحران"  

  • ایجاد "شورای مشورتی نخبگان"

«مسلمأ تمرکز بر این مورد هم آسان تر و هم پر بازده تر و هم ایمنی بخش تر از هر حرکتی است.

در عمل با آزادی زندانیان سیاسی و پذیرش تمام سلیقه ها امن ترین حصار برای محافظت از مرز و بوم مان فراهم می شود  

---

جمع‌بندی راهبردی: 

این برنامه ۷ مرحله‌ای بر سه اصل استوار است:  

۱. سرعت عمل- (مداخلات فوری)  

۲. دقت هدفگذاری- (برنامه‌های منطقه‌محور)  

۳. «پایداری اثر» (پیوند بازسازی کوتاه‌مدت با توسعه بلندمدت)  

«پرسش کلیدی»:  

آیا ساختار مدیریت بحران کشور از ظرفیت اجرای همزمان این راهکارها برخوردار است؟