حذف صفر از پول ملی تأثیر مستقیمی بر تورم ندارد

حسین راغفر، تحلیلگر اقتصادی در گفت و گو با «مستقل آنلاین» درباره طرح حذف چهار صفر از پول ملی اظهار داشت: به‌خودیِ‌خود، حذف صفر از پول ملی تأثیر مستقیمی بر تورم ندارد. این اقدام، کاری فنی و تکنیکی است که بیش از هر چیز به کاهش برخی هزینه‌ها، مانند هزینه‌های بانکی، حسابداری و عملیات مالی کمک می‌کند و می‌تواند تا حدی سرعت این فرایندها را افزایش دهد. شاید این کار در بخشی از جامعه اثر روانی محدودی داشته باشد، اما بر فعالان اقتصادی و تصمیم‌گیران دولتی تأثیر خاصی نمی‌گذارد؛ مگر در سطح محدودسازی چاپ پول یا کاهش هزینه‌های اجرایی.

عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا در ادامه گفت: میزان تأثیرگذاری این اقدام به نحوه حذف صفرها و تقسیم‌بندی واحد پول بستگی دارد. برای مثال، اگر چهار صفر از «تومان» حذف شود و هر هزار تومان معادل یک تومان جدید تعریف گردد، ممکن است در قیمت‌گذاری‌ها تغییراتی ایجاد شود. در این شرایط، قیمت‌های میانی (مانند ۵۵۰۰ تومان فعلی) ممکن است به عدد بالاتر گرد شود؛ یا برای کالاهایی با قیمت جزئی‌تر (مثل ۵۶۵۲ تومان) نیاز به واحد پول خرد احساس شود. به همین دلیل، وجود پول خرد ــ مانند هر تومان معادل ده ریال یا ده واحد کوچک‌تر ــ می‌تواند به سهولت معاملات کمک کند.

او افزود: اگر «تومان» به‌عنوان بالاترین واحد پول رایج باقی بماند، شاید از نظر روانی اثر مختصری در کنترل تورم داشته باشد. اما اگر یک واحد پول بزرگ‌تر تعریف شود مثلاً «دریک» معادل یک میلیون ریال (۱۰۰ هزار تومان) ــ و تومان و ریال همچنان وجود داشته باشند، معاملات روزمره به سمت تومان سوق پیدا می‌کند و «دریک» به‌عنوان واحدی پرقدرت و با حریم قیمتی محفوظ باقی می‌ماند. در این صورت، اگر ثبات نسبی سیاسی و اقتصادی برقرار باشد و عوامل سیاسی و امنیتی بر ارزش آن اثر منفی نگذارند، این واحد می‌تواند مانع کاهش ارزش پول شود و حتی تا حدی به مهار تورم کمک کند.

وی توضیح داد: حفظ ارزش این واحد بزرگ مشروط به عدم مداخله منفی عوامل سیاسی، امنیتی و اقتصادی است؛ در غیر این صورت، همان‌طور که دیگر واحدهای پولی دچار کاهش ارزش می‌شوند، آن نیز تحت‌تأثیر قرار خواهد گرفت. اگر چهار صفر از «تومان» حذف و این واحد به‌صورت رسمی جایگزین پول فعلی شود، می‌تواند بدون تغییر جدی در شرایط اقتصادی، حالت جاری معاملات را حفظ کند. اما طولانی‌شدن اجرای این طرح که طبق برخی خبرها ممکن است پنج سال به طول انجامد اثرگذاری آن را کم‌رنگ کرده و حتی می‌تواند آسیب بیشتری وارد کند. به همین دلیل، این اقدام باید با سرعت انجام شود و در یک مرحله عملیاتی گردد؛ مثلاً هر هزار تومان فعلی به یک تومان جدید تبدیل شود و ارقام درشت‌تر مانند ده‌هزار یا صدهزار تومان نیز بر اساس این مبنا بازتعریف شوند.

راغفر یادآور شد: مردم عملاً همین حالا نیز در مکالمات روزمره از واحدهای کوچک‌تر استفاده می‌کنند؛ برای مثال، «پنج تومان» به معنای پنج‌هزار تومان یا «پنجاه تومان» به معنای پنجاه‌هزار تومان است. حتی در معاملات ملکی، «دو تومن» اغلب به معنای دو میلیارد تومان به کار می‌رود. به گفته او، این تمایل عمومی به ساده‌سازی بیان ارقام، ناشی از گرایش طبیعی انسان به کاهش هزینه‌های ارتباطی است و نشان می‌دهد جامعه از نظر روانی برای پذیرش واحد پولی جدید آماده است.