گزارش اختصاصی مستقل‌آنلاین از نقش سلبریتی‌ها در فعالیت‌های بشردوستانه؛
سلبریتی بی‌سواد یا فعال اجتماعی متعهد، مرز میان این دو کجاست؟
سلبریتی پدیده‌ای اساساً غربی است. از جایی آمده که رسانه در جامعه قدرتمند است و به یاری آن چهره‌های فرهنگی هنری مشهور می‌شوند و مردم برای دیدنشان سر و دست می‌شکنند، طرز لباس پوشیدن و حرف زدن و حتی فکر کردنش را دنبال کرده، به الگو تبدیل می‌کنند. به همین دلیل است حضور سلبریتی‌ها در کمپین‌های اجتماعی و سیاسی امری رایج است. این پدیده در ایران به همان شدت وجود دارد با تفاوتی مهم. منتقدان می‌گویند اینجا همه در مورد همه چیز اعلام موضع می‌کنند. از فلان فوتبالیست سابق گرفته که درباره مسایل اقتصادی و فرهنگی نظر می‌دهد تا فلان بازیگر زن که در مورد داروی تخصصی ترک اعتیاد.
سرویس فرهنگی مستقل‌آنلاین:
اخیرا در پی مصاحبه پگاه آهنگرانی در انتقاد از سلبریتی‌ها و بازیگرانی که بدون دانش کافی در مورد هر مسئله‌ای اظهار نظر می‌کنند چنین بحث‌هایی در مورد کیفیت نقش و حضور سلبریتی‌ها در مسائل و رخدادهای فرهنگی و سیاسی بالا گرفته است. عده‌ای بر این باورند که بر اساس اصل آزادی بیان، آن‌ها در صفحات شخصی و حتی تریبون‌های رسمی آزادند که هر چه می‌خواهند بگویند. عده‌ای دیگر اما معتقدند وقتی چهره مشهوری دانش و سواد کافی در مورد موضوعی ندارد اعلام موضعش جامعه و خیل هوادارانش را ممکن است گمراه کند. (اصطلاح سلبریتی بی‌سواد این روزها زیاد شنیده می‌شود)
برای روشن شدن موضوع بهتر است نگاهی به فعالیت‌های چند چهره مشهور در دنیا بیاندازیم که در بطن تحولات جامعه‌شان حضور دارند.
1- لئوناردو دی‌کاپریو
نام لئو به همان اندازه که با تایتانیک مترادف است با فعالیت‌های زیست‌محیطی گره خورده است. بازیگر نامزد دریافت جایزه چهار اسکار پشت چندین فیلم با هدف آموزش مردم در مورد مسائل زیست محیطی قرار دارد که معروف ترین آن "ساعت یازدهم" است. در سال 1998 ، در عنفوان 25 سالگی ، این بازیگر «بنیاد لئوناردو دی کاپریو» را با هدف حمایت از تنوع زیستی و مبارزه با تغییرات آب و هوا از طریق اعطای کمک مالی ، کمپین های عمومی و پروژه های رسانه‌ای تأسیس کرد. این بنیاد به سرعت در سال های اخیر عملیات اعطای کمک‌های مالی خود را افزایش داده و بالغ بر 10 میلیون دلار به پروژه های اکوسیستم کمک کرده است. لئو همچنین صدای خود را به مبارزه با صید ماهی غیرقانونی اختصاص داده است و باعث گسترش فرهنگ‌سازی در آموزش مردم در مورد تغییرات آب و هوایی شده و حتی صاحب تیم مسابقه اتومبیل‌رانی برقی خود است.
2- اما واتسون
«اما واتسون» بازیگر مشهور انگلیسی و فعال برابری جنسیتی که سال گذشته در یک سخنرانی شورانگیز در اعلام سازمان ملل متحد برای برنامه جدید زنان ، HeForShe ، به روی صحنه آمد.
او نماینده کمپین HeForShe است که می‌خواهد همه - از جمله مردان و پسران - را پشتوانه برابری جنسیتی قرار دهد.
بازیگر جوانی که قلب علاقمندانش را در نقش «هرمیون» در اقتباس سینمایی از کتاب‌های" هری پاتر " ربوده ، همچنین سفیر حسن نیت برای زنان آمریکایی است و به طور منظم از وجهه اجتماعی و شبکه‌های مجازی‌اش در راستای پیشبرد برابری جنسیتی استفاده میکند.
3- جسیکا آلبا
«جسیکا آلبا» بازیگر آمریکایی در حین بارداری فرزند اول خود ، شروع به تحیق در باره مواد شیمیایی و مواد افزودنی موجود در بسیاری از محصولات مراقبت از کودک و نوزاد کرد. گفته می شود او پس از خواندن "دنیای سالم کودک سالم" نوشته کریستوفر گاویگان، بیش از یک سال پاپیچ او شد تا اورا راضی کند با یکدیگر شرکتی در زمینه تولید کحصولات بهداشتی آرایشی سازگار با محیط زیست تاسیس کند. جسیکا آلبا به عنوان بنیانگذار شرکت ) The Honest متخصص در محصولات سازگار با محیط زیست)، نشان داده که کسب و کارها چطور می‌توانند نقشی مهمی در جنبش تغییرات آب و هوایی بر عهده بگیرند و اینکه چطور می‌توان کره زمین و مردمش را در اولویت قرار داد و در عین حال همه از این موضوع بهره‌مند شوند.
4- التون جان
سر التون جان خواننده مشهور انگلیسی که بسیاری از نزدیکان خود را بخاطر بیماری ایدز از دست داده است، در خط مقدم مبارزه با این بیماری است. وی بنیاد ایدز التون جان (EJAF) را در سال 1992 تأسیس کرد تا سعی کند آثار مخرب ایدز را در جهان مهار کند.
از زمان تأسیس، این بنیاد برای حمایت از برنامه‌های پیشگیری، آموزش و خدمات پیشگیری از ایدز در 55 کشور جهان بیش از 125 میلیون دلار جمع آوری کرده است. سر التون همچنین به طور مرتب قسمت عمده‌ای از ثروت شخصی خود را به امور خیریه اختصاص می‌دهد. او در سال 2004 بیش از 43 میلیون دلار به خیریه‌های غیرانتفاعی اهدا کرد و به عنوان سخاوتمندترین فرد در موسیقی در آن سال شناخته شد، عنوانی که هر سال نیز آن را حفظ میکند.
5- آنجلینا جولی
بسیاری نسبت به سال‌ها فعالیت‌های بشردوستانه و عکسهایی که از او در کشورهای در حال توسعه در حال فعالیت‌های خیریه منتشر شده با دیده شک نگاه می‌کنند. اما حتی برای بدبین‌ترین آن‌ها نیز چشم‌پوشی از 15 سال فعالیت بشردوستانه چشمگیر او دشوار است. این بازیگر ابتدا در حین فیلمبرداری "Tomb Raider" در کامبوج از بحران‌های جهانی بشری آگاه شد. از زمان ارتباط با دفتر کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد (UNHCR) در سال 2001 ، جولی در بسیاری از مأموریت‌های انسان‌دوستانه میدانی در سراسر جهان حضور داشته است و در بیش از 20 کشور جهان از جمله سیرالئون ، تانزانیا با پناهندگان و آوارگان جنگ و فجایع انسانی دیدار کرده است، از جمله کامبوج ، سوریه و عراق.
بنیاد غیرانتفاعی جولی - پیت که او به همراه همسر سابقش برد پیت تأسیس کرد ، اخیراً 1 میلیون دلار به پزشکان بدون مرز اهدا کرده و در بیش از 60 کشور جهان کمک های بشردوستانه ارائه می دهد. جولی هنوز به عنوان سفیر حسن نیت UNHCR خدمت می کند.
6- پاتریک استوارت
«سر پاتریک استوارت» شاید به خاطر نقش خود به عنوان کاپیتان ژان لوک پیکارد در سری فیلم‌های استارترک مشهور باشد اما موضع گیری مداوم و آشکار او در مورد حقوق زنان نیز بخش بزرگی از محبوبیت اوست. استوارت همچنان درمورد حقوق زنان صحبت میکند و از مردان دیگر می‌خواهد برای مبارزه با خشونت علیه زنان به این مبارزه بپیوندند.
7- رابرت ردفورد
نامیدن رابرت ردفورد به عنوان یک نماد فرهنگی چندان عجیب نیست. در 79 سالگی ، او بیش از هر زمان دیگری در طول زندگی خود به موفقیت رسیده است. بازیگر افسانه‌‌ای هالیوود که همچنان به بازیگری و کارگردانی خود ادامه می دهد. او «جشنواره فیلم ساندنس» را تأسیس کرد و یک فعال محیط زیست پیگیر است. پیش از کنفرانس تاریخی سازمان ملل متحد در مورد جو در ماه دسامبر ، ردفورد از رهبران خواست که : "در ماه دسامبر ، جهان باید در پشت یک هدف مشترک متحد شود. از آنجا که نگاه کنید ، این همان است. این تنها سیاره ما ، تنها منبع زندگی ما است. این ممکن است آخرین فرصت ما باشد. "
8- مارک روفالو
مارک روفالو که بازی او در نقش مرد سبز عصبانی (هالک) در سری فیلم‌های انتقام‌جویان مشهور است در زندگی واقعی‌اش هم به طرزی باورنکردنی سبز است. او هم یک فعال محیط زیست در ایالت نیویورک است و هم پروژه Solutions Project و Water Defense را بنیان گذاشته است. او خود را به عنوان "حامی تغییرات آب و هوا با نگاهی به آینده ای بهتر ، روشن‌تر ، پاک‌تر و امیدوار کننده‌تر برای همه ما" توصیف میکند. در عین حال نیز از حامیان پروپا قرص «برنی سندرز» کاندیدای چپ‌گرای حزب دمکرات آمریکا است.
وقتی دغدغه‌های فرهنگی و انسانی ابزار کسب شهرت می‌شود
نکته مهمی که از بررسی رفتار سلبریتی‌های یاد شده به خوبی پیداست تمرکز آن‌ها بر حوزه‌ای تخصصی است. کسی که فعال حقوق زنان است در مورد تغییرات اقلیمی که دانش تخصصی کافی ندارد اظهارنظر نمی‌کند. حوزه محدود و مشخص فعالیت باعث شده در آن حوزه صاحب دانش و پختگی کافی باشند و فعالیت‌ها و اعلام مواضعشان مفیدفایده. در حقیقت آن‌ها از شهرتشان برای فعالیت‌های بشردوستانه استقاده می‌کنند نه از آن فعالیت‌ها برای شهرت بیشتر. بد نیست سلبریتی‌های ایرانی که رفتار و طرز لباس پوشیدن سلبریتی‌های مشهر خارجی را الگوبرداری می‌کنند به این موضوع نیز دقت کنند. در جامعه ما تریبون آسان به دست چهره‌های مشهور می‌افتد و لزوما همراه با آن سواد و پختگی کافی استفاده درست از آن ایجاد نمی‌شود.
یادمان هست که در اوج زلزله کرمانشاه یکی از گزارشگران مشهور فوتبال در پخش زنده تلویزیون از مناطق زلزله زده بدون هماهنگی با ارگان‌های مسئول با چشمانی اشک‌بار از مردم ایران درخواست کرد برای مردم فاجعه‌دیده کانکس بفرستند. نتیجه‌اش این شد شهر سرپل‌ذهاب پر از هزاران کانکس اضافی و بلااستفاده شد و به گفته مسئولان بنیاد مسکن مشکلات و دردسرهای جدی در روند بازسازی خانه‌های زلزله‌زده ایجاد کرد. در نمونه‌ای دیگر جملات آن بازیگر زن مشهور تبلیغ‌کننده یک برند پوشاک چرم هنوز از یادها نرفته که گفت استفاده از چرم حیوانات به حفظ محیط زیست کمک میکند چون چرم آن‌ها روی زمین نمی‌ماند و باعث آلودگی نمی‌شود. یا آن فوتبالیست سابق مشهور که جملاتی از امیرمومنان (ع) را به نام کوروش در صفحه اینستاگرامی‌اش منتشر کرد.
البته تمامی سلبریتی‌های ایرانی در این قاعده نمی‌گنجند. «مهتاب کرامتی» نمونه جالب یک سلبریتی متعهد ایرانی است که به دور از جنجال مشغول فعالیت‌های بشردوستانه است.
کرامتی سال‌هاست در زمینه حقوق کودکان و آموزش سلامت وابسته به ایدز از حدود کوشاست، او با یونیسف در چارچوب برنامه پنجساله مبارزه با ایدز از (۲۰۰۰–۲۰۰۵) همکاری داشت. کرامتی برگزارکننده نخستین جشن روز جهانی کودک در ایران در سال 1386 است.
او برای پیشینه فعالیت‌های بشردوستانه و پیگیری‌هایش در زمینه آموزش درباره ایدز و آموزش به کودکان، از سوی دفتر تهران صندوق کودکان ملل متحد (یونیسف) در ۱۰ شهریور ۱۳۸۵ به عنوان سفیر حسن نیّت و صلح منصوب شد،
کرامتی رویکردی نیز به فیلم‌های مستند درباره زمینه‌های کنشگری‌اش دارد، از جمله در فیلم مستند سرخ (۱۳۸۶) به کارگردانی کیوان علی‌محمدی بازی نمود. او در مصاحبه‌ای به تاریخ اسفند ۱۳۹۵، تأکید کرد که تمام مسائل اجتماعی برایش اهمیت دارد؛ از جمله محیط زیست، آلودگی هوا و حیوان‌آزاری اما فعالیت‌های او در محدوده حقوق کودکان است.
ارسال نظر