قانون درباره جای پارک چه می‌گوید؟

انتشار خبری درباره قتل یک راننده خاور به دست دو جوان به علت اختلاف بر سر جای پارک یک بار دیگر ما را به یاد یکی از جدی‌ترین مشکلات شهری تهران و سایر مراکز پرجمعیت استان‌ها انداخت (اینجا بخوانید). معضل جای پارک به خصوص در تهران بسیار جدی است. بسیاری از تماس‌های ۱۱۰ مربوط به این معضل می‌شوند. بسیاری از تنش ها، مشاجرات و حتی درگیری‌های روزانه شهر‌های بزرگ بر سر جای پارک است.

تا چندی پیش که تهران شهری خلوت‌تر بود و هنوز به یک پارکینگ بزرگ تبدیل نشده بود، اگر هم اختلافی بر سر جای پارک پیش می‌آمد، دوستانه و با واسطه همسایگان حل می‌شد. اما حالا که هم معضل جای پارک بزرگ‌تر و جدی‌تر شده و هم روابط همسایگان مانند گذشته دوستانه نیست، به نظر می‌رسد که تنها قانون می‌تواند اختلافات را حل کند؛ در غیر این صورت ممکن است اختلاف افراد به مشاجرات لفظی و فیزیکی تبدیل شود.

بر اساس ماده ۶۹۰ قانون مجازات اسلامی، کسی که مانع استفاده مالک از ملکش شود، به یک ماه تا یک سال حبس محکوم خواهد شد. بنابراین، اگر پارک خودرو مانع از استفاده صاحب ملک از ملکش شود، تخلف به حساب می‌آید. در غیر این صورت و اگر پارک خودرو مانع از استفاده ساکنین از ملک نشود، اولویت با خودرویی است که زودتر پارک شده باشد.

در نتیجه، پارک خودرو در کوچه، خیابان و جنب دیوار خانه یا مغازه‌ها بلامانع است. مالک یا ساکن ساختمان نمی‌تواند به این بهانه که دیوار متعلق به ملک او است، پارک خودرو در آن مکان را در انحصار خود بداند. در واقع، در پارک کردن در فضای غیر عبوری کوچه ها، قاعده «هر که زودتر رسید» حاکم است. نمی‌توان گفت زیر پنجره و جلوی دیوار، حریم ملک است.

در مقابل، پارک خودرو جلوی پل یا هر کدام از در‌های ساختمان اگر مانع از رفت و آمد ساکنان شود، تخلف است. در قانون الزامی در مورد نصب پل جلوی درب خانه ذکر نشده است؛ حتی اگر جلوی درب یک خانه پلی نصب نشده باشد، باز صاحب خودرو حق ندارد خودرو خود را جلوی آن بگذارد و مانع از رفت و آمد افراد، وسایل یا موتور و دوچرخه شود. لازم به ذکر است که پارک خودرو در پیاده رو نیز ممنوع است چرا که مانع رفت و آمد عابران می‌شود. همچنین، پارک خودرو جلوی سطل‌های زباله، شیر‌های آتش نشانی، مراکز حساس و امنیتی و هر مکانی که پارک خودرو کارکرد آن را از بین ببرد، ممنوع است.

اگرچه پارک خودروی غیر جلوی دیوار منزل یا دیوار مغازه یک فرد به شرط عدم مزاحمت بلامانع است، اما دیوار‌های ساختمان‌های واقع در بن بست متعلق به ساکنان آن بن بست است و خودروی غیر حق پارک در آن را ندارد. ساکنان بن بست حتی می‌توانند ورودی بن بست خود را با زنجیر ببندند تا خودروی غیر نتواند وارد آن شود.

پارک خودرو در حیاط مشاع در صورت عدم رضایت ساکنین ساختمان ممنوع است. همچنین، پارک خودرو کنار دیوار یک ساختمانِ واقع در کوچه تنگ اگر مانع از خروج یا ورود خودرو ساختمان روبه رو به پارکینگ شود یا ورود به کوچه و خروج از آن را سخت کند، مصداق مزاحمت بوده و تخلف به حساب می‌آید.

چگونه شکایت کنیم؟

پارک خودرو جلوی درب خانه یا مکان غیرمجاز تخلف است. فرد شاکی در صورت مشاهده پارک خودروی غیر در یک مکان غیرمجاز می‌تواند با پلیس ۱۱۰ تماس بگیرد و شماره پلاک خودرو و آدرس را بدهد. پلیس با مالک خودرو پارک شده تماس گرفته و به او اطلاع می‌دهد که خودرو در جای نامناسبی پارک شده است.

اگر مالک خودرو نسبت به تماس پلیس بی‌تفاوت باشد و برای مدتی طولانی خودرو خود را در مکان نامناسب پارک کند، صاحب ملک می‌تواند مجددا به پلیس زنگ زده و ماجرا را تعریف کند. پلیس در محل حاضر می‌شود و گزارشی را مبنی بر پارک خودرو در محل ورودی ساختمان یا محل ممنوعه تهیه می‌کند و به صاحب ملک می‌دهد.

در مرحله بعد، صاحب ملک باید از محل پارک خودرو عکس‌های واضحی بگیرد. در این عکس‌ها باید تصویر خودرو، پلاک، ورودی ساختمان و محل دقیق پارک خودرو به طور دقیق و واضح مشخص باشند.

بعد از این، مالک ساختمان باید صورت جلسه‌ای تهیه کند و استشهاد محلی بگیرد و در انتها به دادسرا مراجعه کرده و شکایت خود را به همراه گزارش و تصاویر تهیه شده به دادستان تقدیم کند و منتظر بماند تا پرونده رسیدگی و طبق ماده ۱۶۳ آیین نامه راهنمایی و رانندگی با فرد متخلف برخورد قانونی شود.

لازم به ذکر است، اگرچه پارک خودرو در اماکن ممنوعه تخلف است، اما مالک یا ساکن ساختمان و محل پارک خودرو حق ندارد راننده یا مالک خودرو را تهدید کرده یا به خودرو آسیب وارد کند. شکستن برف پاک کن، پنچر کردن لاستیک ها، خم کردن پلاک، خط انداختن روی بدنه و... همه و همه تخلف به حساب می‌آیند و در صورت شکایت مالک خودرو می‌تواند منجر به جریمه یا حبس متخلف شود./ باشگاه خبرنگاران جوان