کارنامه ۲۸ ماهه پربارتر از دولت‌های ۸ ساله
مستقل آنلاین، افشین جعفرزاده، پزشک/
۲۹ اردیبهشت زادروز دکتر محمد مصدق است. پیرامون کارنامه و عملکرد مصدق چه در دوران تکاپوهای سیاسی و تصدی وزارت‌خانه‌های مالیه و خارجه و نمایندگی مجالس و والی‌گری ایالت‌های فارس و آذربایجان و چه در دوره ۲۸ ماهه نخست وزیری‌اش، موافق و مخالف بسیار نوشته‌اند. ما به صورت خلاصه می‌توان وجوه کارنامه سیاسی او را در چارچوب زیر خلاصه کرد:
۱. باور عمیق به دموکراسی سیاسی و آزادی مطبوعات و به رسمیت شناختن حق مخالفت با دولت که در عمل در دوره ۲۸ ماهه نخست‌وزیری این را نشان داد و بر آن تاکید داشت.
۲. اعتقاد عملی و تئوریک به مبانی استقلال سیاسی ایران و عدم وابستگی به نیروی بیگانه و ا‌ولویت دادن به حقوق ملی ایران در تعامل با بیگانگان
۳. رعایت هنجارهای دیپلماتیک براساس مبانی و پروتوکل‌ها.
۴. به کارگیری افراد نخبه و دارای سابقه روشن در نبود پیشینه فساد شخصی و مالی پیرامون خود و سخت‌گیری شدید و حذف کسانی که از این اصول تخطی می‌کردند.
۵. باور به کنش‌گری‌های مدنی و رفع تبعیض در اصلاحات سیاسی و مالی و اجتماعی و دوری از رفتارهای افراطی و هنجار شکنانه
۶. باور عمیق به فصل‌الخطاب بودن رای و نظر جمهور ملت در تصمیم‌گیری‌های خرد و‌کلان و اعتقاد به این گزاره که کلیه نهادها و قوانین برای ارتقاء جایگاه ملت است و می‌توان آن‌ها را با رای و نظر همگانی تغییر داد.
۷. اعتقاد به نقش تشریفاتی پادشاه در کشور مشروطه و مسئولیت هیات وزیران بر اساس متمم قانون اساسی.
۸. باور عمیق به یکپارچگی سرزمینی ایران و مخالفت با هرگونه ایده فدرالیسم.
۹. باور به توان ملی ایرانی با تکیه بر زیرساخت‌های تاریخی و فرهنگی و مخالفت با هر تفکری که عنصر ایران و ایرانی را تحقیر می‌کرد و به توانمندی‌هایش باور نداشت. (مخالفت با قرار داد گس گلشاییان و نهایی کردن عملیاتی ملی شدن نفت و شیلات و کشتیرانی و مخابرات.. )
۱۰. تاکید بر نقش مدنی ارتش و نهادهای نظامی و انتظامی و امنیتی و تاکید جدی بر زیر نظر بودن آن‌ها توسط دولت منتخب.
۱۱. اعتقاد به باورها و هنجارهای دینی و مذهبی بدون مداخله مستقیم در مدیریت اجرایی با تاکید بر تعامل با کاست روحانی. (تعامل دکتر مصدق با آیه الله بروجردی)
۱۲. رعایت آداب و اصول اخلاقی در تعامل با نیروهای داخلی و خارجی.
۱۳. تاکید بر عدم فساد شخصی و مالی و اخلاقی و صداقت عملی در دیوان‌سالاری دولتی
۱۴. پیگیری سیاست آکنده از تعامل با دولت‌های خارجی با در نظر گرفتن و رعایت جدی اصل استقلال سیاسی و مالی ایران (پیگیری مذاکرات حل و فصل مسئله نفت) و مخالفت با قرارداد ۱۹۱۹ و تصویب طرح واگذاری عدم امتیاز نفتی به بیگانگان در مجلس چهاردهم) و درگیری با نمایندگان حزب توده و پیشه‌وری که خواستار واگذاری امتیاز نفت شمال به روس‌ها بودند.
۱۵. تاکید بر عدم انتفاع مالی دولتمردان در دوره تصدی دولت توسط خود و برخی همراهان در دولت ۲۸ ماهه.
۱۶. شجاعت اقرار به خطا و اشتباه در دوران تکاپوهای سیاسی (کتاب خاطرات و تالمات) و رعایت اصل صداقت و شفافیت در تعامل با ملت.
۱۷. اعتقاد به تعامل با دانشجویان و نسل جوان در تکاپوهای سیاسی (بنگرید به نامه‌های تبادل شده با دانشجویان در اوایل دهه چهل)
۱۸. اعتقاد راسخ به پرنسیپ‌ها و اصول در تکاپوهای سیاسی و عدم تخطی از آن‌ها با بهانه رعایت منفعت شخصی. (عدم پذیرش نمایندگی مجلس اول به دلیل نداشتن سی سال تمام)
۱۹. تاکید بر استقلال نهادهای مدنی. (قانون استقلال دانشگاه‌ها و شهرداری‌ها و کانون وکلا و برخی نهادهای دیگر)
۲۰. استفاده از نخبگان جهانی در مدیریت دولتی و نهادها (دعوت از دکتر شاخت از آلمان جهت بررسی وضعیت اقتصادی و تشویق کارشناسان بریتانیایی به ادامه کار زیر نظر دولت ایران در صنایع ملی نفت)
۲۱. اعتقاد به توان عنصر ایرانی با تکیه منطقی بر اصل غرور ملی. (رد پیشنهاد دعوت از پزشکان خارجی جهت درمان سرطان به دلیل توهین به پزشکان ایرانی)
۲۲. رعایت جدی ساده‌زیستی شخصی و مخالفت با زندگی اشرافی و تجملی با وجود ثروت شخصی. (استفاده از کفش و البسه با پارچه و دوخت ایرانی)
۲۳. اعتقاد به توزیع ثروت و رعایت عدالت اجتماعی. (رفتار با ساکنان دو روستای خانوادگی احمد آباد و حسین آباد دو ملک شخصی‌اش و توزیع زمین و گذشت از بهره مالکانه)
۲۴. اصلاح ساختار قضایی با لایحه‌هایی چون حذف دادگاه‌های نظامی.
۲۵. پیگیری اصلاحات سیاسی و اجتماعی و اقتصادی و تاکید بر بنیاد نهادهای مستقل: لایحه قانون کار و تشکیل بیمه‌های اجتماعی، قانون بازنشستگی کشوری، لایحه تشکیل انجمن‌های ایالتی و ولایتی، اصلاح قانون مطبوعات، قانون تشکیل اتاق‌های بازرگانی، قانون تشویق صادرات و صدور پروانه بازرگانی.
ارسال نظر