مذاکرات آلاسکا؛ یک بر صفر به نفع پوتین

به گزارش مستقل آنلاین، خبرگزاری رویترز نوشت:

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، روز شنبه گفت اوکراین باید برای پایان دادن به جنگ با روسیه وارد توافق شود، چون «روسیه قدرت بسیار بزرگی است و اوکراین نه»، این سخنان پس از نشستی بود که در آن گزارش شد ولادیمیر پوتین خواستار گرفتن اراضی بیشتری از اوکراین شده است.

یک منبع مطلع از مذاکرات گفت ترامپ در دیداری بعدی با ولادیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، توضیح داده که پوتین پیشنهاد داده در صورت واگذاری کامل منطقه صنعتی دونتسک از سوی اوکراین، بیشتر خطوط جبهه فعلی در اختیار اوکراین بماند. زلنسکی این درخواست را رد کرد. روسیه هم‌اکنون حدود یک‌پنجم خاک اوکراین، شامل سه‌چهارم استان دونتسک (که نخستین بار در ۲۰۱۴ وارد آن شد) را در کنترل دارد.

ترامپ همچنین گفت او و پوتین توافق کرده‌اند که صلح باید بدون آتش‌بس موقت – آنچه اوکراین و متحدان اروپایی‌اش تاکنون با حمایت آمریکا بر آن پافشاری کرده‌اند – دنبال شود. قرار است زلنسکی روز دوشنبه در واشنگتن با ترامپ دیدار کند. رهبران اروپایی از تلاش‌های ترامپ استقبال کردند، اما همزمان بر حمایت از اوکراین و تشدید تحریم‌ها علیه روسیه تأکید داشتند.

نشست ترامپ و پوتین در آلاسکا، نخستین دیدار مستقیم سران آمریکا و روسیه از زمان آغاز تهاجم گسترده روسیه در فوریه ۲۰۲۲ بود و سه ساعت طول کشید. ترامپ در شبکه اجتماعی خود نوشت: «همه به این نتیجه رسیدند که بهترین راه پایان دادن به جنگ وحشتناک بین روسیه و اوکراین، رسیدن مستقیم به توافق صلح است، نه آتش‌بسی موقت که معمولاً پایدار نمی‌ماند.»

این موضع برای مسکو خوشایند است؛ روسیه می‌گوید به دنبال توافق کامل است نه یک وقفه، هرچند مواضع طرفین «کاملاً متضاد» است. جنگ اوکراین که مرگبارترین تنش در اروپا طی ۸۰ سال گذشته توصیف می‌شود، تاکنون بیش از یک میلیون کشته و زخمی از هر دو طرف بر جای گذاشته است، شامل هزاران غیرنظامی اوکراینی.

پیش از نشست، ترامپ گفته بود بدون توافق آتش‌بس راضی نخواهد بود، اما بعد از دیدار با زلنسکی اعلام کرد اگر همه‌چیز خوب پیش برود، نشست دیگری با پوتین برنامه‌ریزی می‌کند. زلنسکی هم گفت آماده است با پوتین دیدار کند، اما کرملین نشانه‌ای از تغییر موضع خود نشان نداد و دستیار پوتین تأکید کرد نشست سه‌جانبه مطرح نشده است.

ترامپ در گفت‌وگو با شبکه فاکس‌نیوز اشاره کرد که او و پوتین درباره انتقال اراضی و تضمین‌های امنیتی برای اوکراین صحبت کرده و «تا حد زیادی توافق» داشته‌اند. او گفت: «فکر می‌کنم به توافق نزدیک هستیم، اما اوکراین باید بپذیرد. شاید هم بگوید نه.» و افزود: «باید توافقی انجام شود. ببینید، روسیه قدرت بزرگی است و اوکراین نه.»

زلنسکی بارها گفته است که بدون تغییر در قانون اساسی نمی‌تواند سرزمینی واگذار کند و بر ضرورت دریافت تضمین‌های امنیتی برای جلوگیری از تهاجم دوباره روسیه تأکید دارد. نخست‌وزیر ایتالیا، جورجیا ملونی، گفت مهم‌ترین بخش‌های نشست مربوط به تضمین‌های امنیتی بود که الهام‌گرفته از ماده ۵ ناتو است.

پوتین هم گفت با ترامپ توافق دارد که امنیت اوکراین باید «تضمین شود» و ابراز امیدواری کرد این تفاهم، راه را برای صلح باز کند. برای او، صرف نشستن در کنار ترامپ دستاورد بزرگی بود، چرا که از آغاز جنگ از سوی رهبران غربی منزوی شده بود.

ترامپ پس از بازگشت به واشنگتن با رهبران اروپایی تماس گرفت. نخست‌وزیر بریتانیا، کیر استارمر، گفت پایان جنگ از همیشه نزدیک‌تر است، اما افزود تا زمانی که پوتین «حمله وحشیانه‌اش» را متوقف نکند، فشار تحریم‌ها ادامه خواهد داشت. بیانیه رهبران اروپایی نیز تأکید کرد اوکراین باید «تضمین‌های امنیتی محکم» داشته باشد و هیچ محدودیتی بر نیروهای مسلح یا حق عضویت در ناتو پذیرفتنی نیست.

برخی سیاستمداران اروپایی از نتیجه این مذاکرات انتقاد کردند و گفتند: «پوتین با ترامپ روی فرش قرمز آمد، اما ترامپ هیچ‌چیز نگرفت؛ نه آتش‌بس، نه صلح. نتیجه روشن است: یک-صفر به نفع پوتین.»

در همین حال، هر دو طرف همچنان حملات هوایی شبانه انجام دادند و در خط مقدم درگیری ادامه داشت. ترامپ در مصاحبه‌ای گفت تحمیل تعرفه بر چین به دلیل خرید نفت روسیه را فعلاً به تعویق می‌اندازد، اما ممکن است دو سه هفته دیگر دوباره بررسی کند. او سخنانش پس از نشست را با این جمله به پایان برد: «به‌زودی دوباره با شما صحبت خواهیم کرد و احتمالاً شما را خیلی زود خواهیم دید.» پوتین هم با لبخند و به زبان انگلیسی پاسخ داد: «دفعه بعد در مسکو.» ترامپ گفت شاید بابت این جمله «انتقاداتی بشنود» اما احتمالاً این دیدار رخ خواهد داد.