افشای سند سری: اسرائیل به دنبال فروپاشی نظام جمهوری اسلامی؟

آیا جنگ ایران و اسرائیل مقدمه‌ای برای «تغییر رژیم ایران» است؟ در بحبوحه جنگ ایران و اسرائیل، رسانه‌های خارجی گزارش دادند که شکاف بین حکومت و مردم تشدید شده و آمریکا و اسرائیل خواهان تغییر رژیم در ایران هستند.

به گزارش مستقل آنلاین ادعای تلاش برای تغییر رژیم ایران نخستین بار از زبان ترامپ و نتانیاهو مطرح شد که این موضوع در رسانه‌های رسمی به سرعت واکاوی شد. رسانه‌های داخلی خبر دادند که این طرح از سفارت واشنگتن و تل‌آویو به‌هدف وارد کردن آمریکا در مثلث جنگ و فشار بیشتر شکل گرفته است.

در پی آغاز رسمی جنگ ایران و اسرائیل در ۲۳ خرداد ۱۴۰۴، موجی از تحلیل‌ها و اظهارنظرها درباره تغییر رژیم ایران در فضای بین‌المللی و رسانه‌های داخلی شکل گرفت. در حالی که رسانه‌های غربی از افول مشروعیت نظام سخن می‌گفتند، رسانه‌های رسمی ایران این جریان را جنگ روانی و جنگ ترکیبی دشمن تفسیر کردند.

موضع رسانه‌های داخلی در مورد تغییر رژیم ایران

*تلاش اسرائیل برای کشاندن آمریکا به جنگ و تغییر رژیم ایران

در طول جنگ ایران و اسرائیل خبرگزاری ایرنا بارها به این موضوع اشاره کرد که طرح بحث تغییر رژیم ایران یک برنامه رسانه‌ای–امنیتی مشترک بین آمریکا و اسرائیل است که هدفش ضربه به انسجام داخلی ایران است. به گزارش ایرنا، یک روزنامه‌ آمریکایی گزارش داده که نتانیاهو به دنبال تحریک ترامپ برای ورود آمریکا به جنگ با ایران بود و این هدف را گامی در مسیر تغییر رژیم ایران می‌دانسته. 

طبق گفته‌ٔ خبرنگار ایرنا، ترامپ در مطالب خود درباره جنگ گفته: «اگر رژیم کنونی ایران نتواند کشور را به سوی بزرگی برگرداند، چرا نباید تغییر رژیم رخ دهد؟» ایرنا در یک گزارش دیگر به تحلیل سایت کریستین ساینس مانیتور اشاره کرده که ترامپ خواستار «تسلیم بدون قید و شرط» ایران شده و تلویحاً از امکان تغییر رژیم ایران سخن گفته است.

در آخر ایرنا با اشاره به تحلیل روزنامه‌های غربی نوشته: «سخنان ترامپ درباره اینکه مردم ایران شایسته یک رژیم دیگرند، صرفاً یک ابزار فشار حداکثری است.» به باور ایرنا، تغییر رژیم ایران نه‌تنها خواست ملت ایران نیست، بلکه برخلاف منشور ملل متحد است.

*موضع‌گیری رسمی درباره تلاش برای تغییر رژیم ایران

فارس تغییر رژیم ایران را خط قرمز جمهوری اسلامی دانسته و تأکید کرده که هرگونه تلاش در جهت تغییر رژیم ایران با پاسخ قاطع امنیتی، نظامی و سیاسی پاسخ داده می‌شود. این خبرگزاری ضمن تأکید بر اظهارات ترامپ درباره امکان تغییر رژیم ایران، خبر داد که ایران این ادعا را رد و اعلام کرده تغییر رژیم خواست حقیقی مردم ایران نیست. این رسانه همچنین نوشت که اعلام آتش‌بس ترامپ جعلی است و هرگونه تلاش برای تحمیل تغییر رژیم، با واکنش عملی ایران مواجه می‌شود. 

این خبرگزاری همچنین در گزارشی نوشت: «دشمن پس از ناکامی در میدان نظامی، به عملیات روانی و ناامیدسازی مردم از درون روی آورده است.»

*تحلیل حقوقی و دیپلماتیک تغییر رژیم در ایران

ایسنا ضمن بررسی حقوق بین‌الملل نوشت: ادعای تغییر رژیم ایران از سوی آمریکا و اسرائیل، نقض صریح اصول حاکمیت ملی و منشور ملل متحد است. ایران نیز به‌صراحت اعلام کرده که پاسخ خود را در این چارچوب ادامه خواهد داد. این خبرگزاری با استناد به کارشناسان حقوق بین‌الملل هشدار داد که هرگونه طرح برای تغییر رژیم ایران تجاوز به حاکمیت ملی یک کشور مستقل محسوب می‌شود. در گزارشی از این خبرگزاری آمده: «اسرائیل و آمریکا اگر به‌دنبال مذاکره‌اند، نباید هم‌زمان از زبان اسلحه و تغییر رژیم استفاده کنند.»

تحلیل رسانه‌های بین‌المللی در مورد تغییر رژیم ایران

*خبرگزاری رویترز در گزارشی صریح نوشت که هدف حملات اخیر اسرائیل به تأسیسات نطنز و فردو، صرفاً هسته‌ای نبوده بلکه نشانه‌ای از تلاش برای تغییر رژیم ایران است. به نقل از این گزارش، «تل‌آویو به دنبال بی‌ثبات‌سازی فضای داخلی ایران و کاهش مشروعیت رهبر ایران در چشم مردم است.»

*فایننشال‌تایمز با نگاه بلندمدت‌تری پیش‌بینی کرده که جنگ اخیر شاید آغاز فرایند تغییر رژیم ایران به‌صورت تدریجی باشد؛ نه با دخالت نظامی بلکه با فشارهای اقتصادی، اعتراضات عمومی و اختلالات حکمرانی.

*هفته‌نامه تایم از «بحران مشروعیت ساختاری» در ایران سخن گفته و آسوشیتدپرس نیز در گزارشی تأکید کرده که با استمرار جنگ، احتمال تحرکات مدنی درون‌زا برای تغییر رژیم ایران افزایش یافته است؛ البته نه به‌صورت فوری.

آیا شرایط برای تغییر رژیم مهیاست؟

از منظر داخلی، نظام جمهوری اسلامی همچنان بر انسجام ساختارهای نظامی و امنیتی‌اش اتکا دارد. اما از منظر رسانه‌های بین‌المللی، ترکیب فشار خارجی، اختلال اقتصادی، نارضایتی عمومی و ساختار سیاسی بسته، می‌تواند بستر را برای تغییر رژیم ایران فراهم کند. با این حال، هیچ نشانه‌ای از فروپاشی قریب‌الوقوع دیده نمی‌شود و حتی منابع آمریکایی نیز تأکید دارند که این یک بازی بلندمدت است، نه یک کودتا یا حمله ناگهانی.

با تحلیل هم‌زمان رسانه‌های داخلی و خارجی می‌توان دریافت که اصطلاح  «تغییر رژیم ایران» از یک گزاره صرفاً تبلیغاتی به یک محور تحلیل استراتژیک تبدیل شده است. درحالی‌که رسانه‌های داخلی این گفتمان را به‌عنوان پروژه روانی دشمن معرفی می‌کنند، تحلیلگران غربی از خیزش تدریجی سیاسی در آینده نزدیک سخن می‌گویند. مسیر پیش‌رو مبهم است، اما آنچه روشن است، ایران در حساس‌ترین تقاطع تاریخی خود در دهه‌های اخیر قرار گرفته است.