اصرار و انکار

 مستقل آنلاین/گروه سیاسی - هرمز شریفیان - ساعات پایانی حضور "حسن روحانی" در نیویورک مصادف با مصاحبه مطبوعاتی او با رسانه‌ها بود اما، شاه بیت آنچه در نیویورک رخداد، پس از برگشت روحانی و در تهران از زبان او جاری شد، آنجا که گفت: آمریکایی‌ها در جریان سفر به نیویورک برای شرکت در نشست ۱+۵ و برداشتن کل تحریم‌ها، اعلام آمادگی کرده بودند اما ما نپذیرفتیم چون قابل پیش بینی نیست که پایان مذاکره چه خواهد شد. از آن سو "دانلد ترامپ" رئیس جمهور آمریکا، تقریبا همزمان با سخنان روحانی پس از ورود به تهران در حساب شخصی خود در توئیتر نوشت: ایران از من خواسته تحریم‌های اعمال شده علیه آن‌ها را با هدف دیدار، لغو کنم. من گفتم، مسلما نه! از سوی دیگر برخی مقام‌های آمریکایی که نخواستند نام‌شان فاش شود، چنین موضوعی را مردود دانسته و گفته‌اند که چنین پیشنهادی از سوی طرف آمریکایی داده نشده است. از سوی دیگر، "آنگلا مرکل" صدر اعظم آلمان که درست پس از دیدار با ترامپ به دیدار با روحانی رفته بود پس از آن گفت: منطقی نیست که پیش از هر توافقی، تحریم‌ها برداشته شود. اصرار و انکار از سوی طرف‌های اصلی این مناقشه حاصل گفت‌وگو نکردن مستقیم و رودرروی آنان است. اگر گفت‌وگوهای مستقیم به صورت اعلام شده و حتی بدون حضور رسانه‌ها شکل بگیرد، پس از آن هیچیک از طرف‌ها در مصاحبه با رسانه‌ها، نمی‌توانند زیر حرف‌هایشان بزنند و طرف دیگر را دروغگو و گفته‌هایشان را برای "مصرف داخلی" تلقی کنند.

طرف‌ها چه گفتند؟

دانلد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا گفت که مقام‌های ایران از او خواسته‌ بودند تحریم‌ها علیه این کشور را لغو کند تا شرایط دیدارش با حسن روحانی فراهم شود و او به این درخواست پاسخ منفی داده است.  ترامپ روز جمعه پنجم مهرماه در صفحه توییتر خود نوشت: «ایران از من خواست تحریم‌های اعمال شده علیه‌ آنها را با هدف دیدار [ با حسن روحانی] لغو کنم. من گفتم: مسلما نه!». کمی پیش‌تر حسن روحانی رئیس‌جمهوری ایران در نخستین سخنانش پس از بازگشت از نیویورک گفت که آمریکایی‌ها در جریان نشست مجمع عمومی سازمان ملل، برای شرکت در نشست ۱+۵ و برداشتن کل تحریم‌ها اعلام آمادگی کرده بودند ولی ایران این پیشنهاد را نپذیرفته چون نمی‌توانسته پیش‌بینی کند پایان این مذاکره چه خواهد بود.  روحانی روز جمعه گفت: «آمریکایی‌ها به صراحت گفته‌ بودند کل تحریم را برمی‌داریم، ولی شکل انجام این کار قابل قبول نبود. این‌که در فضای تحریم و فشار حداکثری، ولو در قالب ۱+۵ بخواهیم با آمریکایی‌ها مذاکره کنیم، کسی نمی‌تواند پیش‌بینی کند پایان آن چگونه خواهد شد». رئیس‌جمهوری ایران گفت با اشاره به مذاکرات خود در مجمع عمومی سازمان ملل با مقام‌های اروپایی گفت که در گفت‌وگو با آنها بر تغییر «‌فضای مسموم» به عنوان پیش‌شرط مذاکره تاکید داشته است.  روحانی همچنین بار دیگر موضوع دست داشتن ایران در حمله به تاسیسات نفتی آرامکو را رد کرد و مسئول دانستن ایران در این حمله را ناشی از توطئه آمریکا، عربستان سعودی و برخی دیگر از کشورها دانست. رئیس‌جمهوری ایران گفت که از اروپایی‌ها خواهان دریافت مدرک برای اتهام دست داشتن ایران در حمله به تاسیسات آرامکو شده است و آن‌ها در پاسخ گفته‌اند که این حمله از سوی شمال بوده و حوثی‌ها توان نظامی برای چنین حمله‌ای ندارند. روحانی با رد این اتهام گفت معنای مسئول دانستن ایران در حمله به عربستان سعودی، «آشوب و شعله‌ور شدن منطقه» است. شکی نیست که منظور طرف‌های مناقشه از سوی واسطه‌ها به درستی منتقل نمی‌شود و ممکن است در این پیغام آوردن و بردن‌ها، حق مطلب ادا نشود. حالا طرف آمریکایی پیشنهاد خود مبنی‌بر برداشتن تحریم‌ها یعنی آنچه روحانی در تهران گفته را رد می‌کند. تابو ساختن از مذاکرات مستقیم و بی واسطه چنین پیامدهایی دارد حال آنکه پس از گفت‌وگوی مستقیم، حتی اگر به توافقی منجر نشود اما در نظر افکارعمومی جهان مشخص می‌شود که کدام طرف قصد دارد با شفافیت و البته دیپلماسی که هردو طرف بر آن تاکید دارند، این بحران را که روزبه‌روز خطیرتر می‌شود را، حل و فصل کنند.