بررسی مهاجرت تحصیلی یکی از انواع مهاجرت

آیا می‌توان گفت که مهاجرت تحصیلی به عنوان یکی از انواع مهاجرت، به صرفه‌ترین و بی‌دردسرترین شیوهٔ ممکن برای تغییر محل زندگی و باز کردن فصل تازه‌ای در کتاب سرنوشت است؟ ما هرگز نمی‌فهمیم که در ذهن انسان‌های نخستین که حدود دو میلیون سال پیش سفر سرنوشت‌سازشان را از بطن قارهٔ آفریقا آغاز کردند چه می‌گذشته، اما لااقل از این بابت مطمئنیم که انگیزهٔ آنها ادامهٔ تحصیل نبوده!

مفهوم مهاجرت که در روزگاران کهن، تنها به دلایل زیستی و اقلیمی و در سودای رسیدن به زمین‌های حاصلخیزتر رخ می‌داده، امروزه به چندین و چند شاخهٔ مختلف تقسیم شده و حتی یک رشتهٔ دانشگاهی مستقل هم با عنوان Migration Studies پیدا کرده است. در این مطلب به یکی از مرسوم‌ترین و پرطرفدارترین انواع مهاجرت، یعنی مهاجرت تحصیلی می‌پردازیم و بررسی می‌کنیم که در این سال‌ها کدام کشورها، بیشترین جذابیت را برای دانشجویان خارجی داشته‌اند.

برترین کشورها برای مهاجرت تحصیلی

اعداد و ارقام نشان می‌دهند که در حال حاضر بیش از شش میلیون دانشجوی بین‌المللی در بیرون از مرزهای کشورشان مشغول به تحصیل هستند. عددی که انتظار می‌رود در سه الی چهار سال آینده، از مرز هشت میلیون عبور کند و اینطور که پیداست، سهم دانشجویان ایرانی از این میزان به هشتاد هزار نفر می‌رسد. قضاوت دربارهٔ اینکه چند درصد این دانشجویان مسیر مهاجرت تحصیلی را با هدف اقامت دائم در کشور مقصد انتخاب کرده‌اند کار ساده‌ای نیست، اما قطع به یقین می‌دانیم که برای عدهٔ زیادی از آنها، تحصیل در خارج از کشور، دروازه‌ای برای تشکیل زندگی و پیوستن به بازار کار در شرایطی امن‌تر و ایده‌آلتر است. مضاف بر اینکه، تب تند پذیرش دانشجو و بازاریابی سنگین صنعت آموزش، تنور مهاجرت تحصیلی را هر ساله داغتر می‌کند و کنجکاوی عدهٔ بیشتری از جوانان جویای نام را قلقلک می‌دهد. کشورهایی که در ادامه نام می‌بریم، در حال حاضر عنوان برترین مقاصد تحصیلی را یدک می‌کشند و هر ساله میزبان بیشترین تعداد دانشجوی خارجی هستند.

آنچه در جدول بالا به وضوح دیده می‌شود، سالهاست که در جریان است و ایالات متحدهٔ آمریکا با میزبانیِ بیش از یک میلیون دانشجوی خارجی، در صدر گزینه‌های ایده‌آل برای ادامه تحصیل قرار دارد و به نوعی، قافله‌سالار این صنعت عظیم‌الجثه و ۳۰۰۰ میلیارد دلاری محسوب می‌شود. البته این برتری با وجود نام‌های دانه‌درشتی مثل ام‌آی‌تی و هاروارد و پرینستون و استنفورد و برکلی که آمال و آرزوی هر دانشجوی بین‌المللی به شمار می‌روند، مورد چندان عجیبی نیست. از این میان سهم دانشجویان ایرانی در دانشگاه‌های آمریکا عددی در حوالی شش هزار نفر است و در ضمن، کشورهایی مثل هلند، لهستان، نیوزلند، سوئد، فنلاند، نروژ و چندتای دیگر، با وجودیکه از لحاظ جمعیت پذیرش در بین ده تای اول نیستند، از لحاظ کیفیت آموزشی هیچ دست کمی از آنها ندارند.

مزایای مهاجرت تحصیلی چه هستند؟

مهاجرت به دیار فرنگ، چه به قصد تحصیل و چه با هدف کار و زندگی، تصمیمی به غایت مهم و سرنوشت‌ساز است و در اغلب مواقع، هزینه‌های مادی و معنوی قابل توجهی به دانشجو و خانواده‌‌اش تحمیل می‌کند. اما باید دید که مهاجرت تحصیلی به یک کشور خارجی، چه مزایایی دارد و چرا به تمام دردسرهایش می‌ارزد؟ یا شاید بهتر است که بپرسیم، آیا مهاجرت تحصیلی با تمام سختی‌ها و هزینه‌هایش، ارزشش را دارد یا نه؟

• قرار گرفتن در محیط بین‌المللی و تقویت مهارت‌های اجتماعی
• آشنایی و درک بهتر از فرهنگ‌های مختلف
• افزایش عمق و دامنهٔ‌ معلومات در حوزهٔ تحصیلی
• افزایش شانس ادامهٔ تحصیل در دانشگاه‌های معتبر
• بالا رفتن عیار رزومه و افزایش شانس استخدام
• رشد فردی و کسب تجربیات با ارزش در زندگی
• افزایش اعتماد به نفس و ایجاد ارتباطات تازه
• افزایش شانس موفقیت شغلی و حرفه‌ای
• تقویت مهارت زبانی

شکی نیست که هر کدام از عوامل بالا به خودی خود با اهمیت و قانع کننده هستند. اما شاید آنچه که بیشترین وزن را در بین مزایای ادامهٔ تحصیل در خارج از کشور دارد، فاصله گرفتن از ساحل امن و ورود به مسیری پر از چالش‌ و هیجان و فرصت‌، برای رشد و توسعهٔ فردی باشد. با این حال هر سکه‌ای دو رو دارد و در مسیر بررسی مهاجرت تحصیلی به عنوان یکی از تصمیمات سرنوشت‌ساز برای آینده، نمی‌توان تصویر کلی را نادیده گرفت و صرفا تحت تاثیر تبلیغات و اتمسفر حاکم بر روزگار، یک سری سختی‌ها و معایب آن را از قلم انداخت.

معایب مهاجرت تحصیلی چه هستند؟

با تمام نکات مثبتی که در بخش قبل گفتیم، آیا تحصیل در خارج از کشور به درد همگان می‌خورد؟ آیا در انتهای این راه به نسبت پر پیچ و خم، پس از کلی انتظار و تحمل هزینه‌های قابل توجه، آینده‌‌ٔ بهتر و تضمین‌شده‌ای در انتظار است؟ یا آواز دهل شنیدن از دور خوش است و هیچ تضمین خاصی در کار نیست؟ 

• هزینه‌های بالای تحصیلی
• مخارج زندگی و اقامت
• دوری از خانواده و دوستان
• احتمال جا نیفتادن در محیط جدید
• سدی نامرئی به اسم مانع زبانی
• احساس دلتنگی، تنهایی و انزوا
• دشواری‌های تحصیل به زبان خارجی

موارد بالا تعدادی از شایع‌ترین مشکلات و تجربیات دانشجویان خارج از کشور هستند، اما نمی‌توان این واقعیت را نادیده گرفت که کاراکتر و خصوصیات و شرایط زندگی هرکس با دیگری متفاوت است و هیچ کدام از این نکات منفی، تاثیر یکسانی روی افراد مختلف ندارند.

ارزانترین کشورها برای مهاجرت تحصیلی

واقعیت این است که شانس استفاده از بورسیهٔ تحصیلی تنها برای عدهٔ بسیار کمی از دانشجویان مهیا می‌شود و برای اکثریت قریب به اتفاق، مهاجرت تحصیلی و زندگی دانشجویی، هزینه‌های سنگینی به همراه دارد. در طی این سال‌ها شاهد بوده‌ایم که عده‌ای از متقاضیان تحصیل در خارج از کشور، جنبهٔ اقتصادی ماجرا را در اولویت اول قرار داده و حتی در برخی موارد، آن را به کیفیت آموزش و اسم و رسم دانشگاهی مورد نظرشان ترجیح داده‌اند. بارها شنیده‌ایم که هیچ ارزانی بی علت نیست و بیراه هم نگفته‌اند. اما حواسمان باشد که این مسئله در مورد برخی از دانشگاه‌های معتبر و تعدادی از کشورهای توسعه‌یافته مصداق چندانی ندارد.

آلمان

مهاجرت تحصیلی به آلمان به عنوان قلب صنعت و اقتصاد اروپا تصمیمی کاملا عاقلانه است. این کشور با وجود استانداردهای بالای زندگی و دانشگاه‌های سرشناس، گزینهٔ مقرون به صرفه‌ای برای دانشجویان بین‌المللی محسوب می‌شود و علاوه بر امکان تحصیل رایگان در دانشگاه‌های دولتی، دانشجویان مقطع دکتری را به صورت رایگان می‌پذیرد. اما مواردی هم هست که برای  گرفتن مدرک ارشد در یکی از دانشگاه‌های خصوصی و انگلیسی‌زبان این کشور، با شهریه‌ای در حوالی ۲۰۰۰۰ دلار طرف هستیم. اما روی هم رفته هزینه‌ٔ زندگی دانشجویی در آلمان به مراتب ارزانتر از کشورهای دیگر تمام می‌شود و حدود ۱۱۰۰۰ دلار در سال آب می‌خورد.

برای مطالعه مطالب بیشتر در خصوص مهاجرت تحصیلی به سایت لتسگویونی letsgouni.com مراجعه نمایید.