لزوم حفاظت از تالاب میانکاله و خلیج گرگان

حفاظت از تالاب میانکاله و خلیج گرگان

به گزارش سرویس اجتماعی مستقل آنلاین طبق گفته رئیس پژوهشکده علوم‌ زمین سازمان زمین‌ شناسی و اکتشافات‌ معدنی کشور، خلیج گرگان و تالاب میانکاله محیط‌های رسوبی لاگون و بریراسپیت (سد ماسه‌ای) هستند و در چنین محیط‌هایی رسوب و بالانس آب توسط کانال‌های طبیعی ایجاد شده در سطح سد ماسه‌ای که رابط لاگون و دریای باز است، برقرار می‌شود.

دکتر راضیه لک می‌گوید: منشأ وارد شدن رسوب به خلیج گرگان رودخانه‌های وارده به آن که غالباً از ارتفاعات البرز و دیگری رسوب وارده از سمت دریای خزر است که به آن رسوبات با منشأ بادی را هم باید اضافه کرد.

به گزارش مستقل آنلاین کنترل نوسانات آن از توان انسان خارج و کنترل عمق خلیج گرگان مهمترین پارامتر برای مقابله با خشکی خلیج و کاهش سطح تبخیر است.

رئیس پژوهشکده علوم‌زمین سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌ معدنی کشور با بیان این پرسش که چگونه عمق خلیج گرگان حفظ می‌شود یا اینکه چگونه می‌توان آن را افزایش داد؟ گفت: تاکنون عمده راهکارهای ارائه شده روی لایروبی کانال‌های طبیعی چپقلی و آشوداده متمرکز بوده است، اما آیا لایروبی این دو کانال مشکل خلیج گرگان را رفع می‌کند و می‌توان عمق خلیج را افزایش داد یا ممکن است با آورد رسوب بیشتر از سمت دریا به سمت خلیج و به تله افتادن رسوبات در محیط آرام و لاگونی خلیج، مشکل آن را بیشتر کند؟ 

به گفته لک، نرخ رسوبگذاری در خلیج گرگان تقریباً ده برابر مناطق ساحلی دریای خزر و 100 برابر میانگین نرخ رسوبگذاری سایر دریاها و دریاچه‌ها است.

وی عنوان کرد: بالا بودن نرخ رسوبات در خلیج گرگان به خاطر الگوی جریانات در بخش شرقی دریای خزر و محیط لاگونی خلیج گرگان است، اما تاکنون این مشکل وجود نداشت. سوال این است که آیا دلیل اصلی آن را باید نوسانات سطح آب دریای خزر دانست؟

رئیس پژوهشکده علوم‌زمین سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور ادامه داد: اگر سطح آب دریای خزر بالا باشد، سطح آب خلیج گرگان هم بالا می‌رود و در نتیجه پیشروی دریا به سمت ساحل است اما در زمان پایین رفتن سطح آب دریای خزر سطح آب خلیج گرگان هم پایین رفته و ساحل به سمت دریا پیشروی خواهد کرد و در نتیجه خشکی سواحل دیده می‌شود.

این استاد دانشگاه گفت: از جمله راهکارهای موثر برای نجات خلیج گرگان اجرای طرح‌های ممانعت از ورود رسوب رودخانه‌های قره‌سو و گرگانرود قبل از رسیدن به دریای خزر، احداث موانعی عمودی در دریا به منظور کاهش رسوب وارده به انتهای شبه جزیره میانکاله، در نتیجه کاهش رسوب وارده به خلیج از طریق اینلت‌ها (کانال بین دریا و لاگون) و مخروط افکنه‌های سمت جنوبی اینلت‌ها، نصب تله‌گیر رسوب در اینلت‌ها یا همان دهانه اصلی ورود آب به خلیج گرگان است.

وی بیان کرد: برای نجات خلیج گرگان از این وضعیت بحرانی، مطالعات دقیق و کارشناسی بویژه مطالعات تاریخچه چند صد ساله خلیج گرگان از منظر اکوسیستمی و رسوب‌شناسی ضروری است و این مهم با مطالعات دقیق مغزه‌های رسوبی دست‌نخورده و ژئوفیزیکی از بستر خلیج ممکن است.