جشن و پایکوبی ساکنان غزه؛ حماس با اسرائیل توافق کرد!
توافق تاریخی حماس و اسرائیل با میانجی‌گری ترامپ؛ آتش‌بس غزه بالاخره رقم خورد.
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، چهارشنبه‌شب در پیامی تأیید کرد که «اسرائیل و حماس مرحله اول طرح صلح را امضا کرده‌اند» و این امضا را مترادف با آزادی همه گروگان‌ها دانست.
به گزارش مستقل آنلاین، ترامپ گفت این «اولین قدم به سمت صلحی قوی و پایدار است و با همه طرف‌ها عادلانه رفتار خواهد شد.» او افزود این روز «یک روز بزرگ برای جهان عرب و مسلمان، اسرائیل و همه کشورهای اطراف و آمریکا است.» ترامپ همچنین از میانجی‌گری قطر، مصر و ترکیه در این فرآیند تشکر کرد و خبر داد که احتمالا ظرف روزهای آتی برای شرکت در جشن تاریخی به قاهره سفر خواهد کرد.
زمان دقیق تبادل اسرا میان حماس و اسرائیل
رسانه‌های بین‌المللی از جمله CNN به‌نقل از منابع مطلع گزارش دادند که بر اساس آنچه توافق حماس و اسرائیل تعیین کرده است، گروگان‌ها «روز شنبه یا یکشنبه» آزاد خواهند شد و آتش‌بس غزه از ظهر پنجشنبه به اجرا گذاشته می‌شود. اگر این زمان‌بندی به‌طور کامل اجرا شود، این گام نخست می‌تواند فصل تازه‌ای در پرونده غزه و مذاکرات منطقه‌ای باز کند — اما پیامدها و شرایط توافق حماس هنوز باید به‌صورت دقیق نظارت و تضمین شود.
تشکر حماس از میانجی‌گری ترامپ در آتش‌بس غزه
در بیانیه رسمی حماس، این گروه ضمن اعلام رسمی توافق حماس و اسرائیل از میانجی‌ها از جمله مصر، قطر، ترکیه و دونالد ترامپ قدردانی کرد. در بخشی از بیانیه آمده است:
«ما همچنین تلاش‌های رئیس‌جمهوری ایالات متحده، دونالد ترامپ، را ارج می‌نهیم که در پی دستیابی به پایانی قطعی برای جنگ است.»
حماس از میانجی‌ها خواسته تا مطمئن شوند اسرائیل «همه مفاد توافق را به‌طور کامل اجرا کند.» این نکته درست همانجایی است که شرایط توافق حماس کلیدی می‌شود: اجرای کامل مفاد، تضمین تبادل اسرا میان حماس و اسرائیل و نحوه نظارت و ضمانت‌دهی میانجی‌ها.
خوشحالی مردم غزه پس از توافق حماس و اسرائیل
خبر اعلام توافق و احتمال اجرای آتش‌بس غزه با واکنش‌های گسترده‌ای در غزه همراه شد؛ تصاویر منتشره در شبکه‌های اجتماعی نشان می‌دهد ساکنان نوار غزه پس از اعلام اولیه خبر به خیابان‌ها ریخته و لحظاتی از شادی و پایکوبی را ثبت کردند. این واکنش‌ها اما در حالی صورت گرفت که ناظران سیاسی یادآور شدند تحقق کامل مفاد توافق و ادامه مذاکرات غزه برای تضمین نتایج، هنوز راهی دشوار پیش رو دارد.
در تل‌آویو، بنیامین نتانیاهو این اتفاق را «روز بزرگ برای اسرائیل» خواند و در توییتی نوشت روز پنجشنبه کابینه را برای تصویب این توافق و بازگرداندن همه گروگان‌ها فرا خواهد خواند. او در ادامه افزود: «از صمیم قلب از رئیس‌جمهور ترامپ و تیم او برای همراهی‌شان در مأموریت آزادی گروگان‌هایمان قدردانی می‌کنم.»
اسحاق هرتزوگ، رئیس‌جمهور اسرائیل، نیز در واکنشی نوشت: «در این ساعت، تمام مردم اسرائیل در کنار گروگان‌ها هستند. تمام مردم اسرائیل در کنار خانواده‌ها هستند و پسران به سرزمین خود بازمی‌گردند.» این ژست‌های رسمی اما به‌سرعت با واقعیت میدانی و دیپلماتیک روبه‌رو می‌شوند؛ جایی که اجرای شرایط توافق حماس و مکانیزم‌های نظارتی میانجی‌ها تعیین‌کننده خواهد بود.
یکی از محورهای کلیدی در اجرای این توافق، موضوع تبادل اسرا میان حماس و اسرائیل است. ناظران منطقه‌ای بارها تأکید کرده‌اند که تبادل اسرا باید شفاف، مرحله‌به‌مرحله و تحت نظارت بین‌المللی انجام شود تا از هرگونه سوء‌استفاده یا تأخیر جلوگیری شود. سخنان حماس نیز بر همین نکته صحه گذاشت و خواسته که «همه مفاد توافق را به‌طور کامل اجرا کنند.»
آتش‌بس غزه پس از ماه‌ها درگیری؛ آیا اسرائیل واقعاً عقب‌نشینی می‌کند؟
از سوی دیگر، یکی از بندهای مورد توجه رسانه‌ها این است که آیا عقب‌نشینی اسرائیل از غزه به‌طور کامل در جدول زمان‌بندی توافق آمده است یا اینکه عقب‌نشینی به مرحله‌های بعدی موکول شده است؟ اگر عقب‌نشینی نیروها به‌عنوان یکی از تعهدات رژیم صهیونسیتی در توافق حماس و اسرائیل قید شده باشد، نظارت دقیق بر روند اجرای عقب‌نشینی و ایجاد سازوکار بازگشت ساکنان و بازسازی غزه از جمله چالش‌های دشوار خواهد بود. در عمل، عقب‌نشینی تنها زمانی معنای کارساز خواهد داشت که همراه با تضمین‌های امنیتی باشد.
سابقه نشان می‌دهد که راه رسیدن به یک آتش‌بس پایدار، به‌ویژه پس از درگیری‌های سخت، از مسیر مذاکرات طولانی و پرپیچ‌وخم می‌گذرد. میانجی‌ها — مصر، قطر و ترکیه — نقشی کلیدی در این مسیر خواهند داشت و طرفین برای تحقق کامل آتش‌بس غزه به ضمانت‌ها و نظارت‌های بین‌المللی نیازمندند. سخنگوی وزارت امور خارجه قطر در واکنش گفته است این توافق به پایان جنگ در غزه منجر خواهد شد. اما شرط این ادعا، اجرای بی‌نقص مفاد و تداوم مذاکرات است.
از نگاه تحلیلی، سه نکته کلیدی در روزهای آتی تعیین‌کننده‌اند:
- اول، عملیاتی شدن دقیق بندهای مربوط به تبادل اسرا میان حماس و اسرائیل؛
- دوم، تضمین اجرایی شدن عقب‌نشینی اسرائیل از غزه در چارچوب زمان‌بندی مشخص؛
- و سوم، تداوم مذاکرات غزه برای پیگیری بازسازی و حل بحران‌های انسانی.
در صورتی که هر یک از این محور‌ها دچار لغزش یا تاخیر شود، خطر ازسرگیری تنش‌ها و حتی بازگشت به درگیری‌های گسترده‌تری وجود دارد.
نکته دیگری که باید مورد توجه قرار گیرد نقش میانجی‌های بین‌المللی در تثبیت هرگونه توافق است. ترامپ در پیام خود به میانجی‌گری قطر و مصر و ترکیه اشاره کرد و این نقش میانجی‌ها را در تضمین اجرای توافق حماس و اسرائیل برجسته ساخت؛ اما تجربه نشان داده میانجی‌گری تنها زمانی موفق است که همراه با فشارهای سیاسی و تضمین‌های مالی و امنیتی همراه باشد.
در پایان باید تأکید کرد که اعلام آتش‌بس غزه و امضای مرحله اول توافق حماس و اسرائیل اگرچه رویدادی امیدبخش برای خانواده‌های گروگان‌ها و ساکنان غزه است، اما تازه آغاز مسیر دشواری است که از تبادل اسرا میان حماس و اسرائیل و نظارت بر شرایط توافق حماس می‌گذرد. تنها با اجرای مرحله‌به‌مرحله مفاد و ادامه مذاکرات غزه می‌توان امید داشت که این توافق به آتش‌بس پایدار و بازسازی واقعی غزه بیانجامد — وگرنه آتش زیر خاکستر ممکن است هر لحظه شعله‌ور شود.
ارسال نظر