نقشه آمریکا از تسلط بر کریدور زنگزور چیست؟

نظریه ای که تاثیرات ماجرای زنگزور بر ایران را تبیین می کند.

از دست دادن زنگزور به معنی از دست دادن یکی از کریدورهای مهم انتقال انرژی و کالا برای ایران است و همین مساله می تواند در آینده هم به اقتصاد ایران ضربه بزند و هم به تضعیف جایگاه سیاسی آن کمک کند.

به گزارش خبر فوری، ماجرای کریدور زنگزور سبب نگرانی ایران شده است. این مساله یک بعد اقتصادی دارد و یک بعد سیاسی.

بعد اقتصادی این ماجرا این است که احتمالا با حضور آمریکا در مرز شمالی، ارتباط ایران با کریدورهای اقتصادی مهم اوراسیا قطع می شود. بعد سیاسی این مساله نیز برمی گردد به حضور آمریکا در نزدیک ترین منطقه به ایران. همچنین، قطع ارتباط ایران با ارمنستان و قفقاز سبب کاهش نفوذ ژئواستراتژیک ایران می شود که این مساله نیز به خودی خود تبعات سیاسی و اقتصادی فراوانی دارد.

اما شاید مهم ترین نتیجه این اتفاق تاثیر «ژئوپلیتیک» آن باشد که به نوعی جمع کننده ابعاد سیاسی و اقتصادی است و به خصوص در آینده تبعات خود را نشان می دهد. بسیاری از تحلیلگران معتقدند تغییرات ژئوپلیتیک، سرنوشت و آینده منطقه و کشورها را می سازند و سرمایه گذاری روی این حوزه می تواند یک کشور را پیروز جنگ ها و تعاملات سیاسی حال و آینده کند.

تحلیل ماجرای زنگزور بر اساس نظریه ژئوپلی‌نومی

یکی از مهم ترین نظریات موجود در علم ژئوپلیتیک، نظریه «ژئو پلی نومی» است که به خصوص توسط افتاب کازی (Aftab Kazi) طرح شده و بسط یافته است. بر اساس مقاله ای که پایگاه ویکی دافوس مدتی پیش منتشر کرد، ژئوپلی‌نومی از سه واژه «ژئو» به معنی زمین، «پلیتیک» به معنی سیاست و «اکونومی» به معنی اقتصاد تشکیل شده است. ترکیب این سه کلمه به خوبی معنای آن را نشان می‌ دهد.

نظریه‌ پردازان ژئوپلی‌نومی معتقدند تغییرات سیاسی جهان نوین بر اساس سه مفهوم بندر، کریدور و انرژی قابل تبیین است. آنها معتقدند بر خلاف گذشته که کشورها به دنبال «منابع انرژی» بودند و بر این اساس، با هم رقابت کرده و برخی کشورها دیگر کشورها را به استعمار خود درمی ‌‎آوردند، در قرن جدید، مساله اصلی و حیاتی نه منابع انرژی بلکه «انتقال انرژی» است و بزرگترین و قدرتمندترین کشورها در آینده کشورهایی هستند که بر کریدورهای انتقال انرژی تسلط داشته باشند. بر این اساس، بنادر، کریدورهای بین‌المللی و مسیرهای انتقال انرژی، محور بازی قدرت‌ ها را تشکیل می‌دهد.

طبق این نظریه، مناطق آسیای میانه و اوراسیا یکی از مهم ترین مناطق در جغرافیای سیاسی آینده به حساب می آیند و احتمالا 4 ابرقدرت آینده یعنی آمریکا و روسیه و چین و هند در این منطقه با یکدیگر به جنگ و رقابت بپردازند. بنابراین، تسلط بر اوراسیا و آسیای میانه برای کشورها مهم است چرا که می تواند به تسلط کشورها و دولت ها بر شاهراه های اقتصادی و انتقال انرژی منجر شود.

رخدادی که در آینده اثر خود را نشان می دهد

اگر نظریه ژئوپلی‌نومی درست باشد، تحولات زنگزور نه اکنون بلکه احتمالا در آینده تاثیرات خود را نشان می دهند. آنچه مشخص است این است که آمریکا به دنبال تسلط بر اوراسیا و شاهراه های انتقال انرژی و کالا است و قصد دارد بدین طریق چین و هند و روسیه و همچنین، قدرت های منطقه ای مخالف خودش مانند ایران را تضعیف کند.

در نتیجه، می توان گفت که  از دست دادن زنگزور به معنی از دست دادن یکی از کریدورهای مهم انتقال انرژی و کالا برای ایران است و همین مساله می تواند در آینده هم به اقتصاد ایران ضربه بزند و هم به تضعیف جایگاه سیاسی آن کمک کند؛ چرا که این مساله بیش از اینکه سیاسی و اقتصادی باشد، ژئوپلیتیک است وتحولات ژئوپلیتیک مادر تحولات سیاسی – اقتصادی هستند.

منبع: خبر فوری