ایران، عربستان و امنیت منطقه و خلیج فارس

 سیف‌الرضا شهابی

 تحلیلگر سیاسی

پنجمین دور مذاکرات نمایندگان جمهوری اسلامی ایران و عربستان در بغداد در سایه تلاش‌های عراق و عمان انجام پذیرفت. در این دور از مذاکرات، آقای "الکاظمی" نخست وزیر عراق که واسطه دیدارها و مذاکرات بین دو کشور است عکسی یادگاری با نمایندگان ایران و عربستان گرفت و مهم‌تر این که، آقای "فواد حسین" وزیر خارجه عراق اعلام کرد: دو طرف تهران و ریاض به یادداشت تفاهم ده بندی دست پیدا کردند و همچنین پیش بینی می‌شود اگر وضعیت به همین شکل ادامه پیدا کند و یادداشت تفاهمی که به آن اشاره شد حفظ شود احتمالا در آینده‌ای نزدیک مطابق پیش بینی‌های به عمل آمده، وزیران خارجه ایران و عربستان دیدار و گفتگو خواهند داشت که در جای خود تحولی بزرگ در روابط قطع شده بین ایران و عربستان تلقی می‌شود.

بدون شک ایران و عربستان دو کشور مهم در منطقه استراتژیک خاورمیانه و خلیج فارس می‌باشند. عربستان به خاطر قدرت اقتصادی و ایران به جهت تعداد جمعیت و قدرت نظامی از ارکان ثبات و امنیت در منطقه می‌باشند و هر گونه تنش بین این دو کشور می‌تواند سبب بروز تشنج و بی‌ثباتی و ناامنی در کشورهای عربی و اسلامی باشد و همچنین نزدیکی و روابط حسنه بین این دو کشور به امنیت منطقه خاورمیانه و آبراه خلیج فارس کمک خواهد کرد. بخشی مهم از درگیری‌ها و ناامنی‌ها در تعدادی از کشورهای منطقه نظیر: سوریه، لبنان، یمن و ... ناشی از درگیری‌هایی است که بین ایران و عربستان وجود دارد و حتی برقراری روابط بین برخی از دولت‌های عربی و کشورهای حاشیه خلیج فارس با اسرائیل را هم باید ناشی از درگیری بین دو قطب جهان اسلام ایران و عربستان قلمداد کرد.

از این نظر، هر چه سریع‌تر تهران و ریاض به تفاهم و برقراری روابط دیپلماتیک دست پیدا کنند علاوه بر این که به نفع ایران و عربستان است، سبب پایان بسیاری از جنگ‌های منطقه‌ای خواهد شد. مخصوصا جمهوری اسلامی ایران که مخالف موجودیت اسرائیل است باید بیش از بیش به حفظ صیانت از روابط بین تهران و پایتخت‌های کشورهای عربی اهمیت بدهد و از بروز اختلاف بر سر موضوعات غیر ضروری جلوگیری کند.

تهران با خودداری از برخی اشتباهات و غمض عین از اشتباهات کشورهای عربی از برقراری روابط بین تل آویو و کشورهای عربی بدون هر گونه تهدید به این کشورها، ممانعت به عمل آورد. 

شورای همکاری خلیج فارس که هشت ماه بعد از جنگ ایران و عراق تشکیل شد بدون حضور ایران و عراق نمی‌تواند ثبات را برای خلیج فارس تامین کند. هر هشت کشور حاشیه خلیج فارس بدون استثنا و با حفظ حقوق مساوی باید واقف باشند بدون همکاری جمعی، هر گونه امنیت در خلیج فارس شکننده و آسیب پذیر است و اتکاء به کشورهای خارج از خلیج فارس نه تنها امنیت و ثبات پایدار را ایجاد نخواهد کرد بلکه اتکاء به قدرت خارجی و در اختیار گذاشتن پایگاه‌های نظامی در جای خود می‌تواند ناامنی را پدید آورد.