باکو پایگاه پنهان حمله مجدد اسرائیل به ایران است؟

دکتر احسان موحدیان، استاد روابط بین‌الملل دانشگاه علامه طباطبایی، در گفت‌وگو با اقتصاد ۱۲۰ هشدار داد امنیت ملی ایران به واسطه همکاری نزدیک آذربایجان با اسرائیل در معرض تهدید جدی قرار گرفته است. وی تأکید کرد که پهپادهای رژیم صهیونیستی که در حمله اسرائیل به ایران مورد استفاده قرار گرفتند، از خاک آذربایجان برخاسته و تا رشت و حتی تهران پیشروی کرده‌اند. اگر قرار باشد حمله مجدد اسرائیل به ایران از همان مسیر تکرار شود، ایران باید ابتکار عمل را در مرزهای شمال غربی به‌دست بگیرد.

او با اشاره به جاسوسی‌های مستمر اسرائیل از طریق مرزهای آذربایجان بیان کرد که مراکز جاسوسی که در ۸ کیلومتری مرز ایران فعال هستند، نقش فعالی در حمله اسرائیل به ایران ایفا کرده‌اند و باید هدف موشکی قرار گیرند. وی تاکید کرد که در برابر حمله مجدد اسرائیل به ایران، نمی‌توان منفعل بود.

در همین راستا، موحدیان در توییتی به گزارش رسانه باکویی OXU.AZ اشاره کرد که نوشته بود: «جمهوری باکو نیازی به شلیک راکت و موشک به ایران ندارد، زیرا ۴۰ میلیون ترک‌زبان درون رژیم ایران هستند که می‌توانند بمب‌های انسانی باشند.» به گفته تحلیلگران این لحن تهدیدآمیز گویای سطح تنش پنهان میان تهران و باکو است.

از سوی دیگر، سیدمهدی دزفولی نیز از کشف یک پهپاد اسرائیلی Orbiter4 در اطراف زنجان خبر داد. او مدعی شد که برد این پهپاد تنها ۱۵۰ تا ۲۰۰ کیلومتر است و تنها از مرزهای آذربایجان می‌توانسته وارد ایران شده باشد. به گفته وی، این پهپاد بخشی از عملیات برنامه‌ریزی‌شده برای حمله اسرائیل به ایران بوده است.

جنگ ایران و اسرائیل

به گزارش سرویس سیاسی مستقل آنلاین، حمله اسرائیل به ایران در ۲۳ خرداد ماه نقطه آغاز مرحله جدیدی از رویارویی‌های منطقه‌ای بود. اکنون نیز نشانه‌هایی از تدارک حمله مجدد اسرائیل به ایران مشاهده می‌شود، به‌ویژه با همکاری لجستیکی و اطلاعاتی رژیم باکو که از دیدگاه تهران، به‌عنوان یک خطر امنیتی آشکار تلقی می‌شود.

سفر مسعود پزشکیان به آذربایجان

در شرایطی سفر مسعود پزشکیان به باکو در تاریخ ۱۳ تیر انجام شد که فضای دیپلماتیک میان دو کشور همچنان ملتهب است. سفر او به اجلاس سران سازمان همکاری اقتصادی (اکو) با واکنش‌های متعددی روبه‌رو شد. برخی این سفر را تلاشی برای کاهش تنش‌ها و جلوگیری از حمله مجدد اسرائیل به ایران دانستند، اما برخی دیگر نسبت به تداوم همکاری‌های باکو و تل‌آویو هشدار دادند.

بازخوانی روابط آذربایجان و اسرائیل

تحلیل روابط باکو و اسرائیل نشان می‌دهد که از سال ۱۹۹۲، سطح روابط این دو به سطحی استراتژیک رسیده است. اسرائیل بخش عمده‌ای از نیاز نظامی رژیم باکو را تأمین کرده و در ازای آن نفت ارزان و دسترسی اطلاعاتی به ایران دریافت می‌کند. همین مناسبات بود که به باور برخی ناظران، زمینه حمله اسرائیل به ایران را فراهم کرد.

بر اساس گزارش‌های منتشر شده، پایگاه‌های نظامی در آذربایجان از جمله سیتالچای، محلی برای جمع‌آوری اطلاعات و آماده‌سازی عملیات‌های پهپادی علیه ایران بوده‌اند. برخی منابع تأکید دارند که همین پایگاه‌ها، در حال حاضر نیز نقش مهمی در تدارک حمله مجدد اسرائیل به ایران ایفا می‌کنند.

حمله اسرائیل به ایران نه‌تنها یک واقعه نظامی، بلکه بخشی از پروژه فشار چندجانبه علیه تهران تلقی می‌شود. در این میان، تحلیلگران باور دارند در صورت عدم واکنش قاطع دیپلماتیک و امنیتی از سوی تهران، زمینه برای حمله مجدد اسرائیل به ایران فراهم خواهد شد.

در مجموع، با توجه به تحرکات اخیر در مرزهای شمالی، پهپادهای سرنگون‌شده، گزارش‌های اطلاعاتی و تحرکات دیپلماتیک، بسیاری از کارشناسان بر این باورند که حمله مجدد اسرائیل به ایران تنها در صورت بازدارندگی واقعی به تعویق خواهد افتاد.

موضع‌گیری رسمی آذربایجان در قبال حملات اسرائیل به ایران

بعد از حمله اسرائیل به ایران، باکو با ابراز نگرانی شدید خواستار حل اختلافات از طریق گفت‌وگو و بر اساس اصول حقوق بین‌الملل شد. رژیم باکو تلاش کرده است موضع بی‌طرفی خود را حفظ کند، هرچند روابط نزدیکش با اسرائیل از دید تهران تهدیدآمیز تلقی می‌شود. 

تمایل رژیم باکو به همکاری با ناتو و تنش با روسیه

آذربایجان از سال ۱۹۹۲ همکاری‌های خود را با ناتو آغاز کرده و در چارچوب برنامه “مشارکت برای صلح” فعالیت می‌کند. در سال‌های اخیر، این همکاری‌ها گسترش یافته و باکو به عنوان شریک قابل اعتماد ناتو معرفی شده است. 

این نزدیکی به ناتو باعث تنش‌هایی با روسیه شده است. به عنوان مثال در ژوئیه ۲۰۲۵، سفیر آذربایجان در روسیه به وزارت خارجه روسیه احضار شد که این اتفاق نشان‌دهنده وخامت روابط بین دو کشور است. 

همچنین باکو در سال‌های اخیر تمایل خود را برای پیوستن به پیمان‌های غربی مانند پیمان ابراهیم نشان داده است. این تغییر رویکرد، به‌ویژه پس از کاهش روابط با روسیه، نشان‌دهنده تلاش باکو برای تقویت روابط با غرب و اسرائیل است. 

نقش باکو در تنش‌های ایران و اسرائیل

با توجه به روابط نزدیک رژیم باکو با اسرائیل و همکاری‌های نظامی، آذربایجان به عنوان یکی از عوامل تأثیرگذار در تنش‌های بین ایران و اسرائیل مطرح شده است. برخی تحلیلگران معتقدند که باکو با فراهم کردن امکانات برای اسرائیل، نقش غیرمستقیمی در این تنش‌ها ایفا می‌کند. با این حال، مقامات آذربایجان تأکید کرده‌اند که در هیچ عملیات نظامی علیه ایران مشارکت ندارند. 

روابط آذربایجان با اسرائیل و ناتو، و همچنین تنش‌های فزاینده با روسیه و ایران، نشان‌دهنده تغییرات ژئوپلیتیکی در منطقه قفقاز جنوبی است. نقش باکو در این تحولات، به ویژه در زمینه‌های نظامی و امنیتی، می‌تواند تأثیرات قابل توجهی بر معادلات منطقه‌ای داشته باشد.