بازارهای کالایی چگونه با شرایط جنگ سازگار شد؟

به گزارش روابط عمومی ایمپاسکو به نقل از رویترز، جنگ در حالی ۲۴ فوریه سال گذشته آغاز شد که در همان ابتدا قیمت کالاهایی از جمله نفت خام، گاز طبیعی مایع LNG و زغال‌سنگ به شدت افزایش یافت، اما اکنون پس از گذشت یک سال بازار همه این کامودیتی‌ها به سطوح پیش از جنگ بازگشته و یا حتی قیمت‌ها به کمتر از سطوح پیش از جنگ رسیده است.

دنیای تجارت کالایی به طور موثر و در مدت زمان کوتاهی موفق شده است تا بار دیگر صادرات نفت خام روسیه، محصولات تصفیه شده و زغال‌سنگ را از سر بگیرد و همچنین با از دست دادن بخش عمده گاز طبیعی روسیه سازگار شود.

معیار جهانی معاملات آتی نفت خام برنت در آخرین روزهای هفته گذشته ۸۰.۵۰ دلار در هر بشکه بود که حتی نسبت به ۹۶.۸۴ دلار در هر بشکه که در بیست و سوم فوریه سال گذشته قیمت خورده بود، پایین‌تر است. در حالی که گاز مایع طبیعی برای تحویل به شمال آسیا هفته گذشته با ۱۶ دلار در هر میلیون واحد حرارتی بریتانیا به پایان رسید، قیمت آن نسبت به ۲۴.۴۰ دلار هفته پیش از حمله روسیه به اوکراین هم کاهش داشته است.

همچنین قیمت سنگ آهن که هفته گذشته بر روی ۱۳۰.۴۵ دلار بسته شد، نسبت به ۱۳۷.۳۰ دلار در بیست و سوم فوریه سال گذشته هم کاهش داشته است.

نگاهی به بازار زغال‌سنگ هم بیانگر آن است که زغال‌سنگ حرارتی استرالیا در بندر نیوکاسل هفته گذشته با ۱۹۵.۱۳ دلار در هر تن به فروش رسید اما قیمت این کالا در هفته پیش از حمل به اوکراین ۲۴۹.۲۵ دلار در هر تن بوده است. این در حالی است که قیمت روزانه ارزیابی شده توسط گلوبال کول حتی پایین‌تر است و در هفته گذشته ۱۶۹.۹۱ دلار در هر تن معامله شده است.

قیمت مس در بازار فلزات لندن هفته گذشته ۹ هزار و ۱۳۷ دلار در هر تن بود در حالی که در بیست و سوم فوریه سال گذشته هر تن مس ۹ هزار و ۸۶۶ دلار معامله می‌شد.

البته لازم به یادآوری است که بازار همه این کالاها پس از آغاز جنگ با جهش شدید قیمت‌ها روبرو شد و با اینکه زغال‌سنگ حرارتی و گاز مایع طبیعی رکورد افزایش قیمت‌ها را به ثبت رساندند، چرا که ترس از بحران انرژی و از دست دادن منابع روسیه، بازارهای جهانی را دچار آشفتگی کرد.

اما این ترس‌ها هرگز به صورت کامل تحقق نیافت، به این دلیل که کالاهای روس، این بار به خریداران جدید منتقل شد و برخی از کشورهای مصرف کننده، مصرف کالاهایی مانند گاز طبیعی را کاهش دادند.

اروپا به عنوان قاره‌ای که بیشترین وابستگی را به منابع انرژی روسیه داشت، موفق شده است با تغییر مصرف به گاز مایع طبیعی و همچنین یافتن گزینه‌های دیگر برای نفت خام، سوخت و زغال‌سنگ روس، وابستگی خود را به گاز طبیعی لوله کشی پایان دهد.

با این وجود هنوز در برخی بخش‌ها، قیمت‌ها همچنان نسبت به دوره پیش از جنگ بالاتر است از جمله هزینه‌های برق و خرده فروشی سوخت. قیمت بالای انرژی نیز عاملی در دوره فعلی تورم و تشدید سیاست‌های پولی است.

بازگشت چین

اما سوال بزرگتر برای بازارهای کالایی این است که اگرچه روند صعود مجدد روسیه به دور از اروپا و سایر کشورهای غربی و عمدتا آسیا اکنون کامل است، اما کاملا قیمت‌گذاری شده است.

مطمئنا، قیمت‌های کوتاه مدت کالاهای عمده تا حدود زیادی به آن بازگردانده شده که توسط عوامل سنتی تضعیف می‌شود از جمله آنها می‌توان به چشم انداز اقتصاد چین اشاره کرد که به عنوان بزرگترین خریدار منابع طبیعی در جهان هم شناخته می‌شود.

خوش بینی نسبت به اقتصاد چین عامل اصلی تغییرات قیمت سنگ آهن بوده است که از کمترین قیمت خود در ۳۱ اکتبر ۲۰۲۲ که ۷۹ دلار در هر تن بود تا به امروز ۶۵ درصد افزایش قیمت داشته است.

سنگ آهن ظاهرا یکی از اولین کالاهایی است که به خوش بینی نسبت به چشم انداز چین پاسخ داده است. میلز در هنگام افزایش تولید فولاد پیش از تقاضای پیش بینی شده از بخش‌های ساخت و ساز و همچنین زیرساخت، قیمت مواد اولیه افزایش یافته است.

چین همچنین یکی از اصلی‌ترین ذینفعان جنگ در اوکراین از لحاظ کامودیتی‌هاست و در عین حال توانایی تصحیح نفت را به سوخت و صادر کردن آن به بازارهای آسیایی، دسترسی به منابع تخفیف بالای نفت و زغال‌سنگ خام روسیه را دارد.

می‌توان استدلال کرد که بن بست مداوم در جنگ اوکراین – جایی که هیچ یک از طرفین نمی‌توانند طرف مقابل را شکست دهند اما هیچکدام حاضر به صلح نیستند – بهترین نتیجه فعلی برای چین است.

چنین وضعیتی دسترسی چین به کالاهای ارزان قیمت روسیه را حفظ می‌کند، باعث افزایش وابستگی مسکو به پکن می‌شود در حالی که کشورهای غربی را بر روی جنگ و هزینه‌های اقتصادی و سیاسی آن متمرکز می‌کند.

هند یکی دیگر از ذینفعان نفت خام و زغال‌سنگ روسیه است، در حالی که کشورهایی در خاورمیانه شروع به واردات محصولات تصفیه شده روسیه کرده‌اند، هند می‌تواند از این طریق سوخت‌های محلی را صادر کرده و بر اساس اختلاف قیمتی میان سوخت‌های محلی و منابع ارزان روسیه و قیمت‌های بالاتر جهانی، سود قابل توجهی کسب کند.

سایر کشورهایی که از جنگ در اوکراین بهره‌مند شده‌اند شامل صادرکنندگان کامودیتی‌ها مانند استرالیا هستند، اما با قیمت‌های عمدتا پایین‌تر از سطح پیش از حمله، احتمالا این افزایش قیمت در سال آینده آغاز خواهد شد.

همچنین لازم به ذکر است که در ماه‌های پس از آغاز جنگ، تفسیر زیادی به نحوه بهره‌مندی روسیه از قیمت کالاهای بالاتر و چگونگی عدم موفقیت تحریم‌های غربی در صادرات مسکو اختصاص یافت.

آن پویایی اکنون تغییر کرده و در حالی که روسیه هنوز قادر به کاهش حجم صادرات نسبت به حجمی است که پیش از جنگ اوکراین انجام می‌گرفت، اکنون باید تخفیف‌های قابل توجهی ارائه دهد و به احتمال زیاد در سال ۲۰۲۳ درآمد حاصل از صادرات انرژی این کشور به میزان قابل توجهی کاهش خواهد یافت.

می‌توان استدلال کرد که این هدف دقیق تحریم‌های غربی است، کاهش درآمد روسیه در حالی که هنوز هم اطمینان حاصل می‌کند که بازارهای جهانی کالا به خوبی تامین می‌شود.