راهکارهای فرار از مشکلات گوارشی در سفر

این مشکلات ممکن است در حین سفرهای نوروزی یا در روزهای دید و بازدید یا برای بیماران مبتلا به مشکل گوارشی قبلی اتفاق بیفتد.دکتر شهرام آگاه، فوق تخصص بیماری های گوارش و کبد و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، به برخی از این مشکلات و مراقبت هایی که برای جلوگیری از آنها باید انجام داده شود، اشاره کرده است.

مشکلات گوارشی کودکان

عمده ترین مشکل مربوط به کودکان همان رودل کردن یا سوء هاضمه است که اغلب در اثر پرخوری روی می دهد. ایام نوروز زمانی است برای دید و بازدید، مهمانی رفتن و مهمانی دادن. در این مهمانی ها همه چیز مهیاست؛ شیرینی، آجیل، نقل ونبات، انواع میوه ها و نوشیدنی ها. فرض کنید یک خانواده در یک روز باید به ده خانه سر بزند و در هر خانه از مهمان پذیرایی خواهد شد و این فرصتی است تا کودک از هر چه در دسترس است استفاده کند؛ خوردن خوراکی های مختلف باعث سوء هاضمه، یعنی دل دردهای کولیکی یا قولنجی خواهد شد و معمولا کودک در توصیف آن می گوید« دلم درد می گیرد و ول می کند». البته علامت رودل فقط دل درد نیست و ممکن است نفخ شکم، بادگلو، اسهال و گاهی هم استفراغ در بیمار وجود داشته باشد. علت رودل نیز همیشه پرخوری نیست و گاهی خوردن میوه آلوده نیز باعث رودل می شود. در این مواقع پدر و مادرها باید به خورد و خوراک کودک شان توجه داشته باشند و تا جایی که می توانند تنقلات در دسترس آنها قرار ندهند. در مهمانی ها مراقب خوردن کودک باشند و مقداری از تنقلات را در روز به کودک بدهند و دقت کنند که حتما غذا بخورد. دردهای کولیکی معمولا به خودی خود رفع می شود، ولی خوردن کمی عرق بیدمشک برای بهبود درد کمک کننده است.

مشکلات گوارشی بزرگسالان

بزرگ ترها هم ممکن است دچار سوء هاضمه شوند، ولی این مشکل بیشتر به کودکان اختصاص دارد. مشکلاتی که در افراد بزرگسال دیده می شود، بیشتر به علت داشتن سابقه بیماری گوارشی یا بیماری قبلی است که در ایام عید با تغییر رژیم غذایی تشدید می شود. فرض کنید بیمار به فشار خون بالا مبتلاست و آجیل و تنقلات زیادی می خورد. بالا بودن مقدار نمک موجود در تنقلات باعث افزایش فشار خون می شود، پس این افراد حتما باید از خوردن مواد شور و پرنمک اجتناب کنند. بسیاری از افراد در جامعه مبتلا به بیماری نشانگان روده تحریک پذیر هستند. این افراد باید از خوردن مواد چرب، ادویه جات، نوشابه های گازدار و میوه با پوست اجتناب کنند؛ چون این مواد باعث تشدید علائم سندرم روده تحریک پذیر می شود. بیماران مبتلا به دیابت باید از خوردن شیرینی ها خودداری کنند. دقت کنید مصرف چای هم باید محدود شود؛ چون اگر قرار باشد در هر خانه یک چای بنوشید، قطعا همراه با آن قند هم مصرف می کنید و تا آخر شب یک مشت قند خواهید خورد. مصرف قند برای افراد سالم مضر است چه رسد به افراد دیابتی و بیمار.

بعضی از افراد نیز دچار ریفلاکس مری هستند. ریفلاکس اختلالی در اسفنکتر مری است که در آن اسفنکتر شل می شود. شلی دهانه مری باعث بیرون زدن اسید معده و به اصطلاح ترش کردن می شود. این افراد باید از خوردن مواد تند مانند فلفل و ادویه جات، سس قرمز، شیرینی های چرب، غذاهای چرب، سیر و پیاز اجتناب کنند. همچنین هنگام خواب بالش سفت و بلندی زیر سر خود بگذارند. این توصیه ها معمولا باعث بهبود می شود، ولی ادامه ریفلاکس نیاز به بررسی دارد. دسته بعدی بیمارانی هستند که سابقه خونریزی معده دارند. این افراد حتما باید تحت نظر پزشک باشند و قبل از شروع تعطیلات به پزشک مراجعه و با او درباره بیماری و داروهای مصرفی مشورت کنند. دسته آخر مبتلایان به یکی از بدخیمی های گوارشی هستند. این بیماران همیشه باید تحت نظر باشند و از پزشک خود بخواهند، اگر در ایام تعطیل به سفر می رود پزشک دیگری را به آنها معرفی کند تا در صورت نیاز به او مراجعه کنند. این افراد حتما باید مراقب تغذیه خود باشند و به هیچ وجه ناپرهیزی نکنند و رفتن به سفر را به وقت دیگری یعنی بعد از بهبود و پایان درمان موکول کنند. البته در ایام تعطیل هم بیمارستان ها و مراکز درمانی فعال است و جای نگرانی نیست.

بیماری های سفر

مسافرت های نوروزی در این ایام به دلیل تعطیلی مدارس و ادرات و... بسیار زیادتر از دیگر روزهای سال است. بیماری های گوارشی که در سفر رخ می دهد، چندان خطرناک نیست؛ ولی سفر را برای خانواده تلخ می کند. بیماری گوارشی ـ مسافرتی معمولا از نوع اسهال مسافرتی است که در اثر خوردن آب یا خوراکی آلوده پدید می آید. برای جلوگیری از بیماری گوارشی ـ مسافرتی، خانواده ها باید به خوراکی هایی که در سفر مصرف می شود، دقت کنند و به هیچ وجه از فروشنده های دوره گرد چیزی نخرند. حتما آب پلمب شده بخرند و اگر قصد خرید دارند حتما به تاریخ تولید مواد خوراکی توجه کنند. سعی کنند در رستوران های بین راهی غذا نخورند، مگر این که از نظافت و بهداشت آن اطمینان داشته باشند. برای خودشان غذا تهیه کنند، اما غذای مصرفی باید خشک باشد و فاسد شدنی نباشد. غذاهای حاوی سس مایونز، تخم مرغ، گوشت و کالباس و... فاسد شدنی است و خوردن آنها موجب مسمومیت می شود. مسمومیت ها عمدتا از نوع اسهال و استفراغ با درد شکمی است. اگر اسهال و استفراغ رخ بدهد، حتما باید آب ازدست رفته جبران شود. برای جبران آب ازدست رفته باید میزان مصرف مایعاتی مانند آب، دوغ یا چای کم رنگ را بالا برد. اگر بیمار تهوع دارد می توان مقدار مایع را هر بار به اندازه یک قاشق چای خوری و آرام آرام به بیمار خوراند. این نوع از اسهال و استفراغ حدود 24 ساعت طول می کشد. اگر بعد از این مدت بهبودی حاصل نشد در اولین فرصت بیمار را باید به یک مرکز درمانی رساند. ممکن است اسهال از نوع عفونی باشد، در این صورت نیاز به تجویز داروهای آنتی بیوتیک است.