ایران درگیر جنگ مجدد می‌شود یا پیام آور صلح؟

تا پیش از ۷ اکتبر فقط مردم نگون بخت غزه بودند که واقعیت جنگ را درک کرده بودند ولی گسترش جنگ بعد از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ کل منطقه را ترسانده است

گروه سیاسی مستقل آنلاین- دو ماه پس از روزی که اسرائیل به خاک کشورمان تجاوز کرد،  گزارش فارن‌پالیسی هشدار می‌دهد که اسرائیل احتمالاً پیش از دسامبر، حتی در اواخر اوت، دور دوم نبرد مستقیم با ایران را آغاز می‌کند. تل‌آویو در جنگ ژوئن نتوانست اهداف اصلی خود شامل کشاندن آمریکا به جنگ تمام‌عیار و تبدیل ایران به «سوریه دوم» را محقق کند. حملات، به‌جای فروپاشی، انسجام داخلی ایران را تقویت کرد. اسرائیل نگران بازسازی سریع توان موشکی و دفاعی تهران است اما ورود آمریکا به انتخابات و تردید ترامپ میان مشارکت کامل یا عقب‌نشینی، محاسبات تل‌آویو را پیچیده کرده است.

گزارش‌های تحلیلی نشان می‌دهد که اسرائیل ممکن است پیش از فرا رسیدن دسامبر و حتی به احتمال زیاد در واپسین روزهای ماه اوت، دومین نبرد خود علیه ایران را آغاز کند. منابع مطلع در تهران تأیید می‌کنند که مقامات ایرانی از سناریوی حمله باخبرند و در هفته‌های اخیر روند آماده‌سازی‌های دفاعی و عملیاتی خود را با شتابی بی‌سابقه پیش برده‌اند.

از سوی دیگر سفر علی لاریجانی به عراق و لبنان این گمانه زنی را مطرح کرده است که جمهوری اسلامی بیش از پیش با کشورهای منطقه همراه است و قصد ندارد در ماجرای خلع سلاح گروه های مقاومت مثل حزب الله لبنان و حشدالشعبی دخالت کند.

حشمت الله فلاحت پیشه در گفتگو با نامه نیوز درباره ارزیابی سفر علی لاریجانی به لبنان و عراق گفت: شرایط جدیدی در منطقه شکل گرفته که دوران گذار به حساب می آید. ایران اگر می خواهد با کشورهای منطقه روابط سازنده داشته باشد باید پیام آور صلح باشد چون واقعا منطقه از جنگ سرخورده و ترسیده است. تا پیش از 7 اکتبر فقط مردم نگون بخت غزه بودند که واقعیت جنگ را درک کرده بودند ولی گسترش جنگ بعد از 7 اکتبر 2023 کل منطقه را ترسانده است.

وی افزود: جنگ رویه های به شدت خشن خود را نشان داد و نشان داد که سلاح ها بیشتر از صَلاح مردم رشد پیدا کرده اند و این همه کشورهای منطقه را ترسانده است بنابراین همه دنبال صلح هستند و اگر ایران می خواهد رابطه نوینی را شکل دهد باید پیام آور صلح باشد که این موضوع را در قالب طرح امنیت منطقه ای به دولت پزشکیان توصیه کرده بودم که هنوز به آن عمل نشده که اگر می شد جنگ 12روزه قابل پیشگیری بود.

این کارشناس مسائل سیاست خارجی یادآور شد: در طول تاریخ چند دهه اخیر تا این حد کشورهای منطقه تحت تأثیر سیاست های آمریکا قرار نداشتند، اغلب این کشورها، آمریکا را به عنوان قدرت غالب پذیرفته اند چون مهمترین رقیب آمریکا در منطقه روسیه بود که امروز به شدت درگیر چالش در اوکراین است، در چنین شرایطی آمریکاست که دارد در منطقه یکه تازی می کند.

وی افزود: نوع برخورد پروتکلی رئیس جمهور لبنان، برخورد مکالمه ای کم سابقه نخست وزیر لبنان با آقای لاریجانی و بی حرمتی وزیر امور خارجه لبنان به آقای لاریجانی بیشتر یک پیام به آمریکا بود، نه نشانه توان دولت لبنان برای خلع سلاح حزب الله. لبنانی ها هم مثل برخی کشورهای منطقه مثل آذربایجان به این نتیجه رسیدند که برای پیشبرد برنامه های شان باید یک سیاست ظاهری برخورد با ایران را به نمایش بگذارند تا به همان میزان نظر آمریکا را جلب کنند.

این استاد دانشگاه بیان کرد: تا زمانی که ایران ابرچالش خودش را حل نکند هر گونه چالش کوچک در منطقه برای ایران به یک چالش بزرگ تبدیل خواهد شد. ابرچالش ایران، چالش با آمریکاست. واقعیت این است که ایران و آمریکا برسر موضوعاتی با هم درگیر بودند که بخش عمده ای از این مسائل دیگر امروز وجود خارجی ندارند اما خصومت های فعلی بین ایران و آمریکا بیش از واقعیت های میدانی است.

وی افزود: اگر ایران بخواهد راهبردهای منطقه ای خود را پیش ببرد باید این ابرچالش را حل کند و معتقدم حتی قبل از جنگ هم ایران و آمریکا در حوزه دیپلماسی به هم نزدیک بودند ولی فرصت سوزی از سوی دو طرف اتفاق افتاد و همه معادلات به سود نتانیاهو رقم خورد.

حشمت الله فلاحت پیشه گفت: الان مهمترین دغدغه کشورهای منطقه جنگ است و پیام آور جنگ هم شخص نتانیاهو است. ایران راه دشواری ندارد که مسیر خود را از مسیر جنگ دور کند. هر چه ایران از این مسیر دورتر شود، این اسرائیل است که دچار انزوا خواهد شد اما اگر ایران مسائل امنیت ملی کشورها را مدنظر قرار ندهد این به سود اسرائیل است بنابراین ایران نیازمند طرح یک گفتمان جدید در منطقه است.

وی افزود: سیاست خارجی تمام کشورها در منطقه، ملی شده است. شاید تنها کشوری در منطقه که هنوز سیاست خارجی اش ملی نیست ایران است. ایران باید ملی عمل کند. تجربه جنگ 12 روزه نشان داد که بخش اعظم هزینه هایی که ایران برای حفظ یکسری سازوکارهای جغرافیای سیاسی در منطقه پرداخت کرد بیهوده بودند؛ راه حل مبتنی بر منافع ملی آن است که به این هزینه ها پایان بدهیم و اصرار بر هزینه های بیشتر در خارج از مرزهای ایران به سود سیاست خارجی و منافع ملت نیست.