ملانوم یا سرطان پوست چیست؟

علائم بالینی ملانوم یا سرطان پوست چیست؟

ملانوم یا سرطان پوست در هر جایی از بدن قادر به رشد است، اما اغلب در مناطقی که در معرض آفتاب قرار دارند، مانند پشت، پاها، بازو و صورت تظاهر پیدا می‌کند، همچنین ممکن است در مناطقی که در معرض کافی نور خورشید نیستند مانند کف پاها، کف دستها و بستر ناخن ها نیز رخ دهد،که این نوع ملانوم یا سرطان پوست ای پنهان در افراد با پوست تیره شیوع دارد. معمولا اولین علائم و نشانه‌های ملانوم یا سرطان پوست عبارتند از:

• تغییر در خال موجود
• ایجاد یک ضایعه رنگی جدید با شکل غیر طبیعی بر روی پوست
• ملانوم یا سرطان پوست همیشه به عنوان خال رشد می‌کند، گاهی می‌تواند ظاهری طبیعی شبیه به پوست داشته باشد.
• خال‌های طبیعی: به طور کلی خال‌های طبیعی دارای رنگی یکنواخت مانند قهوه ای یا سیاه با مرزی مشخص هستند، که آنها را از پوست اطراف متمایز می‌کند، شکل آنها گرد یا بیضی با قطری کمتر از ۶ میلیمتر (به اندازه ی یک پاک کن) هستند. اکثر مردم دارای ۱۰ تا ۴۵ عدد خال بر روی بدن خود هستند، که بسیاری از آنها در سن ۵۰ سالگی رشد کرده، تغییر ظاهر داده و یا حتی از بین می‌روند.
• خال‌های غیرمعمول که ممکن است نشان دهنده ی ملانوم یا سرطان پوست باشند.

برای کمک به شناسایی خصوصیات خال‌های غیرمعمول که ممکن است نشانه ی ملانوم یا سرطان پوست یا سایر سرطان های پوست باشند، به حروف ABCDE توجه کنید:

Asymmetric: یا غیر قرینه بودن یعنی نیمی از ضایعه مشابه نیمه دیگر نیست

Border irregularity: حاشیه اطراف خال به شکل دندانه دار، غیرمنظم، مضرس و غیر واضح است.

Color variation: رنگ خال یکدست نبوده و طیف مختلفی از رنگ های قهوه ای، برنزه، سیاه، سفید، قرمز و آبی در آن وجود دارد.

Diameter: سایز ضایعه بیشتر از ۶ میلیمتر است.

Evolution: توجه به تغییراتی است که در ظاهر ضایعه ممکن است در طی زمان ایجاد شود، خال ممکن است در معرض علائم و نشانه‌های جدید، مانند خارش و یا خونریزی جدید قرار گیرد.

خال های سرطانی (بدخیم) در ظاهر بسیار متفاوت هستند، برخی ممکن است تمام تغییرات فوق را نشان دهند، در حالی که برخی دیگر ممکن است فقط یک یا دو ویژگی غیر معمول داشته باشند.

ملانوم یا سرطان پوست مخفی: همچنین ملانوم یا سرطان پوست می‌تواند در مناطقی از بدن که در معرض نور خورشید قرار ندارند، مانند فضای بین انگشتان پا و کف دست ها و پاها، پوست سر و یا ناحیه ی تناسلی ایجاد شود و به دلیل اینکه مردم نمی‌دانند که این مناطق را نیز باید چک کنند، مخفی باقی می‌ماند، به همین دلیل به آن ملانوم یا سرطان پوست مخفی می‌گویند، که این نوع ملانوم یا سرطان پوست بیشتر در افراد با پوست تیره دیده می‌شود. انواع ملانوم یا سرطان پوست مخفی عبارتند از:

ملانوم یا سرطان پوست زیر ناخن: ملانوم یا سرطان پوست لنتیگوی آکرال یک نوع نادر ملانوم یا سرطان پوست است که در زیر ناخن دست و پا ایجاد می‌شود، همچنین می‌تواند در کف دست یا کف پا نیز یافت شود و شیوع آن در سیاه پوستان و افراد با رنگدانه ی سیاه در پوست، بیشتر است.

ملانوم یا سرطان پوست   دهان، دستگاه گوارش، دستگاه ادراری یا واژن: ملانوم یا سرطان پوست مخاطی در غشای مخاطی بینی، دهان، مری، مخرج، دستگاه ادراری و واژن ایجاد می‌شود، تشخیص ملانوم یا سرطان پوست ‌های مخاطی بسیار دشوار است زیرا به سادگی می‌توانند با سایر شرایط بسیار رایج اشتباه شوند.

ملانوم یا سرطان پوست   چشم: ملانوم یا سرطان پوست چشم اغلب در ناحیه ی یووه‌آ لایه ی زیرین صلبیه، سفیدی چشم، رخ می‌دهد، ممکن است منجر به تغییرات بینایی شود و در معاینه ی چشم تشخیص داده می‌شود.

علل ایجاد ملانوم یا سرطان پوست چیست؟

ملانوم یا سرطان پوست با اختلال در سلول های ملانوسیت که مسئول تولید ملانین و تنظیم کننده ی رنگ پوست هستند، رخ می‌دهد، به طور طبیعی با ایجاد سلول های جدید و سالم، سلول های قدیمی و پیر به سمت سطح پوست کشیده شده و از بین می‌روند، اما در صورت هر گونه آسیب و جهش در DNA سلول ها، تولید سلول های جدید از کنترل خارج شده و در نهایت به ایجاد سلول های سرطانی منجر می‌شود، اما علت آسیب به DNA و چگونگی ایجاد ملانوم یا سرطان پوست هنوز مشخص نیست، این احتمال وجود دارد که ترکیبی از عوامل، از جمله عوامل زیست محیطی و ژنتیکی، باعث ایجاد ملانوم یا سرطان پوست می‌شوند، با این حال، پزشکان معتقدند که قرار گرفتن در معرض تابش اشعه ماوراء بنفش (UV) خورشید و استفاده از اتاقک های برنزه کننده علت اصلی ملانوم یا سرطان پوست است. علت همه ی ملانوم یا سرطان پوست ها، قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش، مخصوصا ملانوم یا سرطان پوست هایی که در مناطق دور از دسترس نور خورشید ایجاد می‌شوند، نیست، که نشاندهنده ی دخیل بودن عوامل دیگر در ایجاد ملانوم یا سرطان پوست است. عواملی که ممکن است خطر ابتلا به ملانوم یا سرطان پوست را افزایش دهند، عبارتند از:

پوست روشن: داشتن رنگدانه کمتر (ملانین) در پوست، به معنای حفاظت کمتر پوست در برابر اشعه ماوراء بنفش است. اگر دارای موهای بلوند یا قرمز و یا چشم‌های رنگی هستید و به راحتی دچار لک و یا آفتاب سوختگی می‌شوید، احتمال ایجاد ملانوم یا سرطان پوست در شما بیشتر از افراد با رنگ پوست و موی تیره تر است، اما امکان گسترش ملانوم یا سرطان پوست در افراد سیاه پوست از جمله اسپانیایی ها و آفریقایی ها نیز وجود دارد.

سابقه آفتاب سوختگی: یک یا چند آفتاب سوختگی شدید، می‌تواند خطر ابتلا به ملانوم یا سرطان پوست را افزایش دهد.

قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور ماوراء بنفش: قرار گرفتن در معرض تابش اشعه ماوراء بنفش خورشید و اتاقک های برنزه کننده، می‌تواند خطر ابتلا به سرطان پوست، از جمله ملانوم یا سرطان پوست را افزایش دهد.

زندگی نزدیک به استوا یا در ارتفاع بالاتر: افرادی که نزدیک به خط استوا زندگی می‌کنند، به دلیل مستقیم بودن نور خورشید در آن مناطق نسبت به سایر مناطق با عرض جغرافیایی بالاتر، بیشتر در معرض اشعه ماوراء بنفش هستند، علاوه بر این، افرادی که در ارتفاعات بالا زندگی می‌کنند، بیشتر در معرض اشعه UV هستند.

داشتن تعداد زیادی خال یا خال غیرطبیعی: داشتن بیش از ۵۰ عدد خال معمولی یا یک خال غیرمعمول در بدن، خطر ابتلا به ملانوم یا سرطان پوست را افزایش می‌دهد، که این خال‌های غیر معمول دارای سایز بزرگتر، حاشیه نامنظم و چند رنگ هستند و در پزشکی به عنوان خال‌های دیسپلاستیک شناخته می‌شوند.

سابقه خانوادگی ملانوم یا سرطان پوست : در صورت ابتلای یکی از اعضای خانواده مانند والدین، فرزندان، خواهر یا برادر به ملانوم یا سرطان پوست ، شانس ابتلای فرد به ملانوم یا سرطان پوست افزایش می‌یابد.

سیستم ایمنی ضعیف: افراد با سیستم ایمنی ضعیف مانند افراد با هر گونه عمل پیوند عضو، بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان پوست هستند.

ملانوم یا سرطان پوست چگونه تشخیص داده می‌شود؟

اغلب موارد ملانوم یا سرطان پوست روی پوست تاثیر می‌گذارد و معمولا باعث تغییر در خال‌های موجود می‌شود و هر فرد برای تشخیص علائم اولیه ی ملانوم یا سرطان پوست ، باید خود را به طور منظم از نظر خال‌ها، لکه‌ها و سایر نقاط رنگی بررسی کند و هر تغییری در ظاهر پوست باید توسط دکتر پوست بررسی شود، ناحیه ی پشت نیز باید به طور منظم بررسی شود، به این دلیل که از هر ۳ مرد ۱ نفر مبتلا به ملانوم یا سرطان پوست در ناحیه ی پشت است و می‌توان برای بررسی این ناحیه و سایر نواحی که نگاه کردن به آنها دشوار است، از همسر، اعضای خانواده، دوست و یا پزشک کمک بخواهید. در شرح حال بیمار باید به ABCDE که در بالا ذکر شد، توجه شود. پزشکان جهت مشاهده ی جزئیات بیشتر ضایعات از ابزارهای میکروسکوپیک یا عکاسی استفاده می‌کنند و در صورت شک به هرگونه سرطان پوست، پزشک باید فرد را به متخصص سرطان ارجاع دهد و یک آزمایش بیوپسی یا نمونه برداری از ضایعه انجام می‌شود، بیوپسی یک روش است که نمونه ای از ضایعه برای آزمایش در آزمایشگاه برداشته می‌شود.

درموسکوپی نیز یک روش میکروسکوپی بررسی سطح پوست است، که به کمک آن می‌توان ضایعات خوش خیم و بدخیم را از هم افتراق داد.

تشخیص افتراقی ملانوم یا سرطان پوست چیست؟

• خال‌های آتیپیک (دیسپلاستیک یا کلارک)
• سرطان سلول های پایه (BCC)
• خال آبی
• همانژیوم یا خال گیلاسی
• سرطان سلول‌های سنگفرشی پوست (SCC)
• فیبروم پوستی، که یک زائده ی کوچک و بی خطر است.
• تظاهرات پوستی متاستاز و گسترش سرطان
• خال هاله دار: دارای هاله ای سفید رنگ در اطراف خال
• خال اشپیتز: نوعی خال خوش خیم که به علت تکثیر زیاد ملانوسیت های دوکی ایجاد می‌شود.
• اسکار کلوئید و هیپرتروفیک (بیش از حد بزرگ شده)
• کراتوآکانتوما: نوعی سرطان که به پوست محدود است و رشد سریعی دارد.
• لنتیگو: ضایعه ی پیگمانته ی خوش خیم که به علت تماس با اشعه ماوراء بنفش ایجاد می‌شود.
• خال ملانوسیتیک مادرزادی: که تکثیر بیش از حد ملانوسیت های خوش خیم در اپیدرم یا درم موجب آن شده و معمولا در بدو تولد ظاهر می‌شوند.
• خال اوتا: اختلال پیگمانتاسیون پوست و غشاهای مخاطی که در نواحی عصب دهی شده توسط عصب زوج پنجم دیده می‌شود.
• کراتوز سبورئیک: یک تومور خوش خیم اپیدرمی که به شکل یک پلاک زگیلی به رنگ زرد تا سیاه پدیدار می‌شود.
• ویتیلیگو یا پیسی: که به صورت ضایعه سفید با حاشیه نامنظم و مشخص ظاهر می‌شود.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

در صورت مواجهه با هرگونه تغییرات غیرمعمول پوستی به پزشک خود مراجعه کنید.

درمان ملانوم یا سرطان پوست چیست؟

انتخاب بهترین درمان بستگی به اندازه و مرحله سرطان، میزان سلامت فرد و اقدامات شخصی دارد.

درمان ملانوم یا سرطان پوست در مراحل اولیه

معمولا درمان ملانوم یا سرطان پوست در مراحل اولیه شامل جراحی جهت برداشتن ضایعه است، به طور معمول ملانوم یا سرطان پوست ‌های بسیار نازک در طی بیوپسی به طور کامل برداشته می‌شوند و نیازی به درمان بیشتر ندارند، در غیر این صورت جراح توده ی سرطانی را تا حاشیه ی پوست نرمال و لایه ی بافتی زیر پوست برمی دارد و این ممکن است تنها درمان مورد نیاز در افراد مبتلا به ملانوم یا سرطان پوست در مراحل اولیه باشد.

درمان ملانوم گسترش یافته به سایر مناطق

در صورت گسترش ملانوم یا سرطان پوست به سایر مناطق، گزینه های درمان عبارتند از:

جراحی جهت برداشتن گره‌های لنفاوی درگیر شده: در صورت گسترش ملانوم یا سرطان پوست به گره‌های لنفاوی مجاور، جراح گره‌های لنفاوی درگیر را برمی‌دارد و ممکن است درمان های اضافی قبل یا بعد از عمل جراحی توصیه شود.

شیمی درمانی: در شیمی درمانی از داروها جهت تخریب سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود، که این داروها را می‌توان به صورت داخل وریدی، قرص یا هر دو شکل استفاده نمود. شیمی درمانی در شیوه ی تزریق داخل وریدی در بازو یا پا به این صورت است که برای مدت کوتاهی از انتقال خون این ناحیه به سایر مناطق جلوگیری می‌شود و داروهای شیمی درمانی به طور مستقیم در ناحیه ی اطراف ملانوم یا سرطان پوست قرار می‌گیرد و بر سایر قسمت‌های بدن تاثیر نمی‌گذارد.

پرتودرمانی: در این درمان از پرتوهای پر قدرتی نظیر اشعه ایکس جهت از بین بردن سلولهای سرطانی استفاده می‌شود و بعد از عمل جراحی برداشت گره‌های لنفاوی ممکن است توصیه شود، گاهی اوقات نیز برای کمک به تسکین علائم ملانوم یا سرطان پوست انتشار یافته به سایر قسمت های بدن کاربرد دارد.

درمان بیولوژیک: درمان بیولوژیک با تقویت سیستم ایمنی به مقابله ی بدن با سرطان کمک می‌کند، این درمان با استفاده از مواد تولید شده در بدن یا مواد مشابه تولید شده در آزمایشگاه انجام می‌گیرد و عوارض جانبی این درمان شبیه به آنفلوانزا است، از جمله تب و لرز، خستگی، سردرد و درد عضلانی است. داروهای زیستی مورد استفاده در ملانوم یا سرطان پوست شامل اینترفرون و اینترلوکین۲، ایپیلیموماب، نیوولوماب و پمبرولیزوماب می‌شود.

هدف درمانی: در این درمان داروها به گونه ای طراحی شده اند که به صورت خاص به سلولهای سرطانی حمله می‌کنند. عوارض جانبی هدف درمانی متفاوت است، اما معمولا شامل مشکلات پوستی، تب، لرز و کم آبی بدن می‌باشد. ومورافنیب، دابرافنیب و ترامتنیت از داروهای مورد استفاده در هدف درمانی ملانوم یا سرطان پوست پیشرفته هستند، این داروها تنها در صورتی موثر هستند که سلولهای سرطانی دارای جهش ژنتیکی خاصی باشند و با آزمایش سلولهای ملانوم یا سرطان پوست می‌توان پی برد که آیا این داروها کمک کننده هستند یا خیر.

چگونه می‌توان از ابتلا به ملانوم یا سرطان پوست پیشگیری کرد؟

می‌توان شانس ابتلا به ملانوم یا سرطان پوست و سایر سرطان های پوست را با اقدامات زیر کاهش داد:

اجتناب از نور خورشید در اواسط روز: بیشترین شدت اشعه ی خورشید در آمریکای شمالی بین ساعات ۱۰ صبح تا ۴ بعدازظهر است، بنابراین توصیه می‌شود، که فعالیت های خارج از خانه را در ساعات دیگری از روز انجام دهید، حتی در زمستان و یا زمانی که آسمان ابری است. در طول سال اشعه ماوراء بنفش جذب بدن می‌شود و ابرها به مقدار کمی بدن را در برابر این اشعه حفاظت می‌کنند. اجتناب از نور خورشید در ساعات ذکر شده به جلوگیری از آفتاب سوختگی که عامل آسیب به پوست است و شانس ابتلا به سرطان پوست را افزایش می‌دهد، کمک می‌کند. قرار گرفتن در معرض تابش خورشید ممکن است در طول زمان موجب سرطان پوست شود.

استفاده از کرم ضد آفتاب: کرم‌های ضد آفتاب نمی‌توانند ما را در برابر تمامی پرتوهای مضر ماوراء بنفش بالخصوص پرتوهای ایجاد کننده ی ملانوم یا سرطان پوست ، حفاظت کنند، اما نقش مهمی در حفاظت در برابر پرتوهای مضر نور خورشید دارند. از یک کرم ضدآفتاب با طیف گسترده و SPF حداقل ۱۵ استفاده کنید، در مصرف آنها صرفه جویی نکنید و هر ۲ ساعت یکبار و یا زودتر در صورت شنا، آن را تمدید کنید. آکادمی پوست آمریکا استفاده از کرم ضد آفتاب با طیف گسترده ی پوشش پرتوها، ضد آب و SPF حداقل ۳۰ را توصیه می‌کند.

حفاظت از پوست به وسیله ی لباس: کرم‌های ضد آفتاب حفاظت کاملی در برابر اشعه ماوراء بنفش خورشید ندارد، بنابراین برای پوشش پوست خود از لباس‌های تیره و تنگ که دست و پا را کامل بپوشاند، یک کلاه لبه دار که پوششی بهتر از کلاه های بیس بال و یا نقاب دار ایجاد کند، استفاده کنید.

استفاده از عینک آفتابی: به دنبال عینکی باشید که در برابر هر دو نوع اشعه ماوراء بنفش UVA و UVB از چشم محافظت کند.

اجتناب از اتاقک های برنزه کننده و سولار: لامپ های تعبیه شده در این اتاقک ها اشعه ماوراء بنفش منتشر می‌کنند و خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش می‌دهند.

آشنا بودن با پوست خود و توجه به تغییرات آن: پوست خود را به طور منظم از نظر هرگونه تغییرات یا رشد پوستی جدید یا تغییر در خال های موجود، کک و مک ها، ضایعات و نشان های مادرزادی بررسی کنید. با کمک آینه صورت، گردن، گوش و پوست سر، قفسه سینه و تنه، تمامی قسمت های بازو و دست ها، هر دو قسمت جلو و عقب ران و ساق پا و کف پا از جمله فضای بین انگشتان و همچنین ناحیه ی تناسلی و منطقه ی بین باسن را بررسی کنید.