اسم واقعی کروناویروس چیست؟!

ویروس تنفسی جدید و شیوع یافته از خانواده کروناویروس‌ها که تاکنون هزاران نفر را آلوده کرده، جان صدها نفر را گرفته و منجر به قرنطینه شدن شهرهایی در چین شده است، هنوز نام مشخصی ندارد.

بسیاری از ویروس جدیدی که این روزها به سرخط خبرها تبدیل شده با عنوان "کروناویروس" یاد می‌کنند اما بهتر است بدانیم این عنوان در واقع به گروهی خاص از ویروس‌ها با ویژگی‌های خاص ساختاری اطلاق می‌شود که ویروس جدید نیز به آن‌ گروه تعلق دارد.

هم‌چنین در حالی که عنوان موقت 2019nCoV نیز به این ویروس داده شده اما به کار بردن این نام به طور مرتب کار دشواریست.

گروهی از دانشمندان مدتی است در تلاش برای یافتن اسم و عنوانی مناسب برای این ویروس جدید از خانواده کروناویروس‌ها هستند. اکنون این گروه اعلام کرده‌اند که به زمان اعلام نام جدید برگزیده نزدیک هستند و به زودی آن را اعلام خواهند کرد.

اما چرا انتخاب نام مناسب برای این ویروس جدید اینقدر زمان برده است؟

کریستال واتسون، دانشمند ارشد و استادیار مرکز امنیت بهداشت جان هاپکینز در این ارتباط اظهار داشته که نامگذاری ویروس جدید به تأخیر افتاده است و تمام تمرکزها تاکنون روی پاسخ به سلامت عمومی بوده است که قابل درک است اما دلایلی نیز وجود دارد که نامگذاری باید در اولویت باشد.

دانشمندان در تلاش برای تشخیص این ویروس خاص، آن را ویروس جدید یا کروناویروس جدید نامیده‌اند.

کروناویروس به یک گروه خاص از ویروس‌ها اطلاق می‌شود و واژه "کروناویروس" از کلمه لاتین "corona" یا کلمه یونانی "κορώνη" به معنی تاج یا هاله گرفته شده است. این واژه به مشخصه ظاهری ویریون‌ها (شکل عفونی ویروس) که در زیر میکروسکوپ الکترونی دیده می‌شود، اشاره دارد که حاشیه‌ای از سطح بزرگ و پیازدار داشته و یادآور تصویری از یک تاج سلطنتی یا تاج خورشیدی است.

سازمان جهانی بهداشت (WHO) نام موقت 2019nCoV را برای این ویروس توصیه کرده است که شامل سال کشف شده، "n" برای نشان دادن جدید بودن ویروس و "CoV" برای تعیین گونه کروناویروس است اما این نام میان مردم و رسانه‌ها به خوبی جا نیفتاده است.

به گفته واتسون، نامی که اکنون پیشنهاد شده است آسان نبوده و رسانه‌ها و مردم از اسامی دیگر برای اشاره به این ویروس استفاده می‌کنند.

یکی از خطراتی که در نبود نام رسمی برای این ویروس ممکن است ایجاد شود آن است که مردم شروع به استفاده از عباراتی غیرتخصصی و نادرست مانند "بیماری کرونا" یا "ویروس چینی" خواهند کرد و این کار می‌تواند واکنش منفی شدیدی را در برابر جمعیت‌هایی خاص ایجاد کند.

هم‌چنین با توجه به فعالیت گسترده رسانه‌های اجتماعی، این نام‌های غیر رسمی به سرعت جا افتاده و بازگشت این روند دشوار است.

وظیفه فوری نامگذاری رسمی این ویروس بر عهده کمیته بین‌المللی طبقه‌بندی ویروس‌ها (ICTV) است.

شیوع‌های قبلی روایت‌های اخطارآمیزی برای این تیم ایجاد کرده است. برای مثال در مواردی که به جای نام علمیِ ویروس مانند H1N1، نام غیر رسمی آن مثلا با نام برخی حیوانات استفاده شد، این امر باعث شد در حالی که این ویروس تنها توسط انسان منتقل می‌شد، برخی کشورها حیوانات را در حالی که ناقل بیماری نبودند،‌ سلاخی کنند.

حتی برخی نام‌های رسمی نیز می‌توانند مشکل ساز باشند. سازمان جهانی بهداشت (WHO) در سال ۲۰۱۵ میلادی از نام مِرس (سندرم تنفس خاورمیانه) انتقاد کرد. این سازمان در بیانیه‌ای اعلام کرد چنین نام‌هایی برای بیماری‌ها باعث ایجاد عواقب شدید علیه اعضای جوامع خاص مذهبی یا قومی، ایجاد موانع غیر قابل توجیه برای مسافرت، تجارت و بازرگانی و ایجاد قتل عام‌های غیر ضروری حیوانات خوراکی می‌شود.

در نتیجه سازمان جهانی بهداشت، دستورالعمل هایی را در این زمینه صادر کرد. با توجه به این موارد، نام کروناویروس جدید نباید شامل موارد زیر باشد:

- موقعیت‌های جغرافیایی

- نام افراد

- نام حیوان یا نوعی غذا

- ارجاع به فرهنگ یا صنعت خاص

طبق این دستورالعمل‌ها این نام باید کوتاه و توصیفی باشد، مانند سارس (سندرم شدید تنفسی حاد).

بنجامین نومن، استاد ویروس شناسی که به همراه ۱۰ نفر دیگر در گروه مطالعات ICTV برای انتخاب نام جدید حضور دارد، نیز گفته که این نام برای جا افتادن بین مردم نیاز به نوعی قلاب دارد. در واقع باید کمی راحت‌تر از دیگر نام‌ها در زبان بچرخد. به گفته نومن، این تیم از حدود دو هفته پیش بحث و گفتگو درباره یک نام را آغاز کرد و انتخاب نام نهایی دو روز زمان برده است. آن‌ها اکنون در حال ارسال این نام به یک ژورنال علمی برای انتشار هستند و امیدوارند ظرف چند روز آینده این نام اعلام شود.

بنا بر گزارش شبکه خبری بی‌بی‌سی، کمیته بین‌المللی طبقه‌بندی ویروس‌ها (ICTV)، امیدوار است انتخاب یک نام نهایی برای کروناویروس جدید علاوه بر کمک به مردم در درک این ویروس، به محققان و متخصصان با صرفه جویی در وقت و سردرگمی کمک کند تا روی مقابله با شیوع آن متمرکز شوند.