همسایه‌ها یاری کنید!

مستقل آنلاین/ گروه سیاسی، هرمز شریفیان - پاکستان و عربستان سعودی را می‌توان متحدان استراتژیک یکدیگر در منطقه دانست. شاید اگر کمک‌های مالی دربار سعودی به دولت پاکستان در ادوار گوناگون نبود، این کشور با چنان چالش‌هایی روبه‌رو می‌شد که از عهده حل آن بر نمی‌آمد. علاوه‌بر آن نزدیکی‌های نظری در حوزه مذهب نیز از دیگر عوامل پیوند دو کشور است. این درست که وزارت خارجه پاکستان هرگونه میانجی‌گری بین تهران و ریاض را تکذیب کرده و "عمران‌خان" نخست وزیر پاکستان را در سفرش به تهران حامل پیام دربار سعودی ندانسته است اما اساسا میانجی‌گری نیز، کار عمران خان و پاکستان نیست زیرا میانجی باید بی‌طرف باشد در حالی که پاکستان، شاخصه‌های بی‌طرفی را ندارد.

حل بحران بین تهران و ریاض در گرو رفتار متقابل تهران و واشینگتن است زیرا گمان نمی‌رود پیش از اینکه مشکلات جمهوری اسلامی و ایالات متحده حل شود؛ مشکل تهران و ریاض، قابلیت رفع شدن داشته باشد. با این حال سفر عمران خان بی‌تاثیر هم نیست چرا که اگر منطق بر حاکمان پاکستان حاکم باشد می‌توانند نکات مثبت و منفی را برای تهران و ریاض روشن کنند تا دست‌کم اگر قرار به توافق و نزدیکی است؛ پیش از آن بتوان از بروز تنش‌های ویران کننده، جلوگیری کرد.

"عمران خان"، نخست وزیر پاکستان، برای دیدار با رهبر انقلاب و حسن روحانی، رئیس جمهوری اسلامی و گفت‌و‌گو درباره صلح و امنیت در خلیج فارس به تهران سفر کرد.

به گفته سخنگوی وزارت خارجه پاکستان هدف اصلی سفر نخست وزیر پاکستان به تهران کاهش تنش‌ها در منطقه خلیج فارس است. "شاه محمود قریشی"، وزیر خارجه پاکستان، در سفر به تهران عمران خان را همراهی می‌کند.

وزارت خارجه پاکستان، روز شنبه در بیانیه‌ای با بیان اینکه «عمران خان به عنوان بخشی از ابتکار عمل برای بالابردن صلح و امنیت در منطقه روز یکشنبه ۲۱ مهرماه به تهران سفر خواهد کرد»، اعلام کرد که نخست وزیر پاکستان در جریان سفر به تهران با مقام رهبری و رئیس جمهور دیدار و گفت و گو می‌کند.

براساس این بیانیه، عمران خان در این دیدارها درباره موضوعات مربوط به صلح و امنیت در خلیج فارس، مسائل دوجانبه و تحولات مهم منطقه‌ای گفت و گو می‌کند.  

در بیانیه وزارت خارجه پاکستان همچنین گزارش رسانه‌ها مبنی بر ارسال «درخواست میانجی‌گری با ایران از سوی عربستان سعودی» تکذیب شد.

در  این بیانیه، وزارت خارجه پاکستان ضمن رد دریافت هرگونه پیام درخواست میانجی‌گری از سوی مقامات سعودی یا ولیعهد این کشور، گزارش‌ها در این‌باره را «بی‌مبنا» خواند اما تاکید کرد که سفر به تهران بخشی از  «تلاش نخست‌وزیر پاکستان برای تامین صلح در منطقه» است.

عمران خان پس از حمله بیست و سوم شهریور به تاسیسات نفتی آرامکو، به عربستان سعودی سفر و با پادشاه و ولیعهد این کشور دیدار و گفت‌وگو کرده بود. او در جریان این سفر بر پشتیبانی و ایستادگی کامل کشورش با تمام ظرفیت‌های خود در کنار عربستان سعودی برای مقابله با فعالیت‌های خرابکارانه تاکید کرده بود.

سفر روز یک‌شنبه ۲۱ مهرماه، عمران خان به تهران، دومین سفر او به ایران طی امسال‌ است. علاوه بر این، او در حاشیه هفتاد و چهارمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک نیز با حسن روحانی دیدار و گفت‌وگوی دوجانبه داشته است.

نخست وزیر پاکستان پس از دیدار با روحانی در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل، گفت: «رئیس جمهوری آمریکا چنین نظری داشت که من قادر به میانجی‌گری در تنش تهران‌ - واشنگتن و گفت‌وگو درباره توافق اتمی هستم».

نخست وزیر پاکستان با اشاره به اینکه در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل من با ترامپ صحبت کردم و با طرف ایرانی نیز گفت‌وگو کردم، گفت: «وضعیت بسیار دشوار است اما ما با هرگونه درگیری و جنگ مخالفیم».

عمران خان با بیان اینکه «جنگ احتمالی با ایران پیچیده و غیرقابل پیشبینی خواهد بود»، گفت: در صورت وقوع جنگ «ما و کشورهای در حال توسعه به شدت متحمل پیامدهای سنگین این بحران خواهیم شد و قیمت نفت افزایش خواهد یافت».

پیش از عمران خان، دستکم سفر شینزو آبه، نخست وزیر ژاپن و همچنین سفر عادل عبدل المهدی، نخست وزیر عراق، که برای کاهش تنش میان ایران و آمریکا و ایران و عربستان سعودی انجام شده بود، نه تنها نتیجه‌ای ملموس در پی نداشت، بلکه در ساعات دیدار نخست وزیر ژاپن با رهبر انقلاب دو نفتکش در دریای عمان هدف حمله قرار گرفتند که یکی از آن‌ها ژاپنی بود.

دولت حسن روحانی نگاه ویژه‌ای به سفر عمران خان به تهران دارد و طی چند روز گذشته رسانه‌های نزدیک به دولت، با انتشار گزارش‌ها و تحلیلی‌هایی ابراز امیدواری کرده‌اند که سفر نخست وزیر پاکستان به ایران نتایج محسوسی در خصوص کاهش تنش در منطقه به ویژه کاهش تنش میان ایران و عربستان سعودی در پی داشته باشد.

"سیدعباس موسوی"، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، روز شنبه بیستم مهر ماه، گفت: «جمهوری اسلامی اعلام کرده چه با میانجی و چه بدون میانجی همواره آماده است که با همسایگان خود از جمله عربستان گفت‌وگو کند و اگر سوءتفاهمی وجود دارد برطرف شود و اجازه ندهیم منطقه دستخوش تحولاتی شود که اشخاص ثالث و کشورهای فرامنطقه‌ای از این وضعیت سوءاستفاده کنند».

رسانه‌های نزدیک به جناح مقابل دولت روحانی نیز همزمان با سفر نخست‌وزیر پاکستان، تاکید کردند که «دشمنی ایران و عربستان همیشگی» نبوده است و از یک دهه روابط ایران و عربستان سعودی در فاصله سال‌های ۱۳۷۵ تا ۱۳۸۵ به عنوان نمونه‌ای از «روابط مسالمت‌جویانه» یاد و تاکید کردند که با میانجیگری پاکستان «امکان بهبود روابط» میان دو کشور وجود دارد.