لایحه حمایت از زنان سدی در برابر افزایش آسیب‌های اجتماعی

مستقل آنلاین سرویس اجتماعی/ الهام صمدزاده

حدود هفت سال پیش لایحه ای با مضمون مقابله با خشونت علیه زنان تدوین شد و برای انجام مراحل قانونی به جریان افتاد اما امروزه پس از مواجهه با مخالفت و موافقت های گوناگون این لایحه شکل جدیدی به خود گرفته است که این خود با واکنش برخی از صاحبنظران و کارشناسان مواجه شد. چرا که این شائبه وجود دارد که در جریان تایید و تدوین این لایحه بخش های مهمی از آن حذف شده  و با عنوان جدید لایحه صیانت کرامت و تامین امنیت در مقابل خشونت به مجلس فرستاده شده که این خود جای بسی تامل دارد.

گفتنی است بنا به اظهار نظر کارشناسان در سایه تدوین و تصویب این قانون می‌توان انتظار داشت که خشونت علیه زنان تا حد زیادی کاهش یابد و همچنین شاهد کاهش تبعیض های جنسیتی در جامعه نیز باشیم که در صورت تحقق این مهم برکات زیادی به دنبال خواهد داشت. چرا که متاسفانه برخی از آسیب های اجتماعی مانند افزایش اعتیاد زنان، نبود امنیت شغلی زنان و مواردی از این دست بیشتر در سایه افزایش تبعیض های جنسیتی رخ می‌دهد. بنابراین انتظار می رود با تسریع در روند تدوین این لایحه آسیب های اجتماعی جامعه تا حد زیادی کاهش یابد.

سهم زنان در پیگیری لایحه حمایت از زنان

حسین محمد نبی حقوقدان، استاد دانشگاه و مشاور بین الملل در گفت و گو با ایرنا ضمن بیان رضایت از لزوم تصویب این لایحه، بیان داشت: مبارزه با خشونت علیه زنان در همه کشورهای پیشرفته جهان پذیرفته شده است و این موضوع امروز در اکثر کشورهای حوزه خاورمیانه و خاوردور یک بحث جهانی است؛ در بسیاری از کشورها بحث خشونت موضوع مهمی بوده چنانچه اروپایی ها و آمریکایی ها سال ها است روی آن کار کرده اند؛ این جوامع تلاش کرده اند تا در این خصوص، همراه با مردم و همگام با تغییراتی که در قوانین کشورها هست؛ یعنی بحث پیشرفت امور قضایی در خصوص زنان و مشارکت خانم ها در امور مختلف مربوط به جامعه ای که در آن زندگی می کنند، شرایط جدیدی را تعریف کنند؛ در نتیجه آنها این تغییرات را زودتر شروع و دنبال کرده اند.

وی افزود: در ایران هم از مدت ها پیش این موضوع به صورت یک دغدغه و مطالبه مطرح شده است؛ بر این اساس فعالان و حقوقدانان پیگیر این موضوع بودند که بتوانند یک مجموعه ای را به تصویب برسانند تا نگرانی مردم در این باب کمتر شود. البته سهم زنان را نمی توان در پیگیری و اقدام برای این مساله نادیده گرفت؛ و اساسا خانم ها خودشان در تنظیم این برنامه ریزی ها و پیشنهاداتی که در این خصوص مطرح شده، پیشقدم بوده اند.

جای خالی خشونت‌های خانگی در لایحه حمایت از زنان

مرضیه قاسم‌پور دبیر کارگروه تدوین لایحه تامین امنیت زنان گفت: «یکی از اصلی‌ترین انواع خشونت، خشونت پشت درهای بسته است. در صورتی که در این لایحه نامی از خشونت خانوادگی برده نشده است. شاهد هستیم که موضوعات مربوط به زنان دستخوش کشمکش‌های سیاسی می‌شود. به افرادی که موضوعات خشونت علیه زنان را نمی‌پذیرند پیشنهاد می‌کنم سری به دادگاه‌های حل اختلاف خانوادگی بزنند و شرایط را از نزدیک ببینند.

شهیندخت مولاوردی، دبیرکل جمعیت حمایت از حقوق زنان در گفتگو با ایسنا گفت: «براساس اصل ۲۱ قانون‌ اساسی باید زمینه‌های مساعد برای رشد شخصیت زنان آماده و حقوق مادی و معنوی آنان احیا شود. همچنین یکی از سیاست‌های کلی برنامه‌های چهارم، پنجم و ششم توسعه استیفای حقوق شرعی و قانونی زنان در همه زمینه‌ها است. ما برای تهیه این لایحه، سند پیشتیبانی را در سیصد صفحه تهیه کرده‌ایم که به معاونت زنان پیشنهاد می کنم آن را منتشر کند. سند پیشتیبان شامل مقالات و پژوهش‌های بومی  و بررسی قوانین کشورهای دیگر با تاکید بر کشورهای اسلامی است.» 

مولاوردی همچنین گفت: «معتقدم گاهی اوقات قانون‌‌گذاران مفاد و موادی را در قانون می‌گذارند که خودش باعث خشونت می‌شود بنابراین قانون‌گذاران باید به این موضوع توجه داشته باشند مبادا که ماده‌ای در این لایحه باشد که خودش تبدیل به یک مشوق برای خشونت علیه زنان شود. قانون اثر فرهنگ‌ساز دارد. تلاش گروه ما این بود که به صورت وسواس‌گونه و با صرف زمان زیاد متن را تنظیم کنیم تا با کمترین مخالفت و مقاومت روبه‌رو شود.» شهیندخت مولاوردی معتقد است که همچنان فرصت برای اصلاح لایحه ۷۷ ماده‌ای در دولت و مجلس وجود دارد با این حال اگر این لایحه به صورت همین متن ۷۷ ماده‌ای نیز تصویب شود، باز قانونی در خصوص تامین امنیت زنان تصویب خواهد شد و این خود قدم بزرگی است. زمان زیادی تا پایان مجلس دهم باقی نمانده و فراکسیون زنان مجلس همچنان منتظر ارسال لایحه تامین امنیت زنان در برابر خشونت از سوی دولت است اما با نگاهی به نظرات موافق و مخالف، همچنان ممکن است این لایحه تغییراتی به خود ببیند و به عمر این مجلس نرسد. 

تغییرات مناسب در لایحه حمایت از زنان

همان گونه که می دانیم تغییرات بسیاری طی این چند سال در لایحه حمایت از زنان اعمال شده است که برخی از تغییرات مثبت آن مانند مشمول شدن تمام زنان ساکن ایران در این طرح است همچنین استفاده از کلمه بانو را نیز می توان یکی دیگر از نکات مثبت این تغییرات نام برد.هر چند در این مجال باید یادآور شد که برخی از تغییرات نیز به لایحه مورد نظر ضربه های به نسبت شدیدی را نیز وارد کرده است به عنوان مثال عدم اشاره به مساله کودک همسری و یا حذف صندوق حمایت از زنان در زمره معایب تغییر و تحولات این لایحه به شمار می آید.

در پایان باید خاطر نشان کرد که لایحه حمایت از زنان هر چند با مشکلات عدیده ای مواجه است اما در شرایط موجود می تواند بسیار راهگشا باشد از این رو انتظار می رود در گذر زمان و پس از اجرایی شدن این لایحه شاهد ایجاد تغییرات و بازنگری های لازم باشیم تا بتوانیم از این طریق بسیاری از مشکلات پیش روی جامعه زنان را از میان برد.