روز جهانی پزشک خانواده را گرامی می‌داریم

یادآوری و بزرگداشت این مناسبت نشان از اهمیت پزشکان خانواده در نظام‌های سلامت پیشرو و همچنین توسعه‌ی اجتناب‌ناپذیر آن در آینده‌ی همه ی کشورها دارد.

برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع، سامانه دسترسی افراد به خدمات نظام سلامت، با هدف توزیع عادلانه سلامت بین همه اقشار جامعه است که در راستای تحقق سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری و برنامه پنجم توسعه به اجرا درآمده است.

پزشک خانواده، یعنی هر ایرانی، یک پزشک مسئول داشته باشد، پزشکی که از زمان تولد و حتی قبل از تولد، مراقب سلامت اوست و در صورت بروز بیماری اگر در حیطه توان او باشد به درمان می‌پردازد و فقط در صورت نیاز، فرد را به پزشک متخصص ارجاع می‌دهد.

همه این خدمات به عنوان خدمات سطح اول، طرح پزشک خانواده تعریف می‌شود،‌ بعد از آن نظام ارجاع به میان می‌آید یعنی در صورتی که یک بیمار، نیازمند خدمات پزشک متخصص باشد، به سطح دو که پزشک متخصص در بیمارستان است، ارجاع می‌شود و باز هم اگر به خدمات فوق تخصصی نیاز داشت به سطح سه که خدمات یک پزشک فوق تخصص است، ارجاع داده می‌شود.

پزشکان خانواده، پزشکانی هستند که برای انجام مراقبت‌های سلامتی، تشخیص و درمان بیماری‌های افراد در هر سن و جنسی آموزش دیده اند. آن‌ها در صورت نیاز می‌توانند مشاور خوبی برای بیماران برای پیگیری، تشخیص و درمان به وسیله متخصصان باشند.

پزشک خانواده، کمک می‌کند که هر فرد از طریق یک برنامه ویژه خود مراقبتی، سالم بماند. برای پیشگیری از بیماری‌ها، پزشک خانواده به افراد تحت پوشش خود مشاوره لازم برای تغییر در شیوه زندگی را ارائه می‌دهد و انجام این تغییرات را پیگیری می‌کند و البته در شرایطی که برای سلامتی افراد تحت پوشش لازم بیند، بیماران را برای تشخیص و درمان تخصصی به متخصصان مربوطه ارجاع می‌دهد و یا با آن‌ها مشاوره می‌کند.

مراقبت‌هایی که پزشکان خانواده قادر به ارایه آن‌‌ها برای افراد تحت پوشش خود هستند شامل: مراقبت از تمام افراد تحت پوشش خود در هر سن و جنس از نوزاد تا سالمند است.

مراقبت از سلامت روان، سلامت گوش، حلق، بینی و شنوایی، سلامت چشم و بینایی، مراقبت از سلامت پوست و مو، دستگاه گوارش، دستگاه اعصاب، سلامت کلیه‌ها و دستگاه ادراری و تناسلی، مراقبت از بیماران مزمن تحت پوشش و علاوه بر این، مشاوره سلامت باروری و تنظیم خانواده، انجام مراقبت‌های فوری پزشکی از جمله مراقبت‌هایی است که پزشکان خانواده برای افراد تحت پوشش خود انجام می‌دهند.

انجام معاینات دوره ای و پیگیری وضعیت سلامت مردم ، دسترسی آسان و شبانه روزی مرم به خدمات سطح اول، حذف پرداخت هزینه‌های اضافی درمان، بهره مندی یکسان افراد جامعه از سرانه سلامت، برقراری نظام ارجاع و جلوگیری از مراجعه مکرر مردم به پزشکان مختلف و تشکیل پرونده سلامت  از جمله ویژگی‌های پزشک خانواده می‌ باشد.

افرادی که پزشک خانواده دارند، در واقع یک مشاور امین و مطلع برای مشکلات پزشکی خود دارند.

اجرای برنامه پزشک خانواده در بسیاری از کشورها، سابقه 70 ساله دارد.  انگلستان، یکی از پیشگامان برنامه پزشک‌ خانواده است و مهم‌‌ترین رکن نظام ارجاع در این کشور پزشکان‌عمومی هستند. بیماران تماس‌زیادی با پزشکان متخصص ندارند و تنها وسیله مراجعه به این دسته از پزشکان از طریق پزشکان‌ عمومی است. در لندن، هیچ فردی بدون مراجعه به پزشک‌عمومی، به پزشک متخصص مراجعه نمی‌کند.

کانادا هم از اولین کشورهایی است که سیستم همگانی مراقبت های بهداشتی و درمانی را که medicare نامیده می شود، عرضه کرد . شیوه دسترسی از طریق پزشک خانواده و نظام ارجاع است.

در کشور عزیزمان ایران نیز  بیش از 12سال است که برنامه پزشک خانواده در برخی نقاط کشور در حال اجرا می باشد.