وضعیت مطبوعات کردی در مناطق کردنشین

لقمان قنبری

روزنامه‌نگار 

بیش از یک صد سال از انتشار اولین روزنامه کردی می‌گذرد و از آن تاریخ تا به امروز به طور کلی مطبوعات کردی با محدودیت‌ها و تنگناهای بی‌شماری مواجه بوده است. هر چند در سال‌های اخیر به لحاظ کمّی شاهد رشد مطبوعات کردی بوده‌ایم، با این وجود همین رشد کمّی نیز به شدت تحت نظارت و کنترل بوده و به لحاظ کیفیت و محتوا نیز متأسفانه چندان رضایت‌بخش نیستند. غلبه زبان فارسی، عدم استقلال مالی و بعضاً فکری، عدم خودمختاری، کنترل و نظارت شدید، هویت گریزی، ضعف در بازتاب خواسته‌های راستین جامعه و خودسانسوری شدید از جمله ویژگی‌های بسیاری از مطبوعات محلی کردی هستند.

متاسفانه کمتر خبرنگار و روزنامه‌نگاری پیدا می‌شود که از استقلال مالی و فکری برخوردار باشد. به عبارت دیگر ما کمتر روزنامه‌نگار آزاد و خودمختاری را سراغ داریم که خارج از دایره قدرت باشد و بتواند به‌راحتی هسته قدرت را نقد کند. متأسفانه در چند سال گذشته و هم کنون نیز خیلی افراد که سواد و شخصیت خبرنگاری را ندارند با پشتوانه مراکز قدرت و ثروت وارد میدان و حرفه مطبوعات ‌شوده‌اند تا از فواید آن به سود خود منتفع شود، نه اینکه در خدمت رسالت مطبوعات باشند. بااین‌حال جامعه‌ی خبری در مناطق کردنشین نیازمند روزنامه‌نگارانی مستقل و متفکر و با شخصیت حرفه‌ای هست که افکار جامعه را برای توسعه و پیشرفت و آینده‌ای دموکراتیک مهیا کنند.

 اما در مورد رسالت مطبوعات کردی باید گفت که رسالت آن‌ها باید بر محور روشنگری هویتی و بحث پیرامون فرهنگ اصیل و ایده بازگشت به خویشتن باشد. اهمیت مطبوعات کردی در صورتی که به آن‌ها اجازه فعالیت داده شود، همانا می‌تواند پاسداری، تقویت و شناساندن زبان و فرهنگ کردی به جوامع دیگر باشد؛ بنابراین فعالین مطبوعات محلی بهتر است خود را مقام یک پزشک اجتماعی ببیند و به شناسایی بیماری جامعه محلی و ملی خود بپردازند. مطبوعات محلی باید آغازگر عصری جدید و پرامید و روشنی برای جوامع محلی خود باشند. مطبوعات محلی می‌توانند با درج خبر و بیان رویدادهای محلی نقش بی‌بدیلی در ساختن افکار عمومی داشته باشند. بعلاوه باید اشاره کرد که شناخت مخاطب و نیازهای جامعه کردی اساسی‌ترین گام در جهت موفقیت مطبوعات محلی است. اما تک صدایی بودن، نظارت‌های شدید اداره ارشاد، ورود سودجویان و غیرحرفه‌ای‌ها به عرصه مطبوعات، خود سانسوری و... از جمله مشکلات پیش‌روی مطبوعات کردی است. نباید فراموش کرد که نشریات کردی همچنین به دلیل بالا رفتن هزینه‌های اجاره دفتر، چاپ، کارکنان، بیمه، مالیات و غیره مدت‌هاست که با مشکلات مالی دست به گریبان هستند.