خودی‌ها از قطار پیاده شدند

مدیر مسئول

انتشار لیست نهایی کاندیداها از سوی شورای نگهبان می‌تواند دود سفیدی تعبیر شود که خبر از پایان رقابت‌های ریاست جمهوری می‌دهد. ما در تاریخ چهل ساله‌ی جمهوری اسلامی به یاد نمی‌آوریم که حلقه‌ی خودی‌های نظام چنین تنگ و محدود شده باشد که تقریبا تمام نظامیان، دو رئیس قوه‌ی سابق همچنین تعداد زیادی از روحانیان و نمایندگان سابق و حاضر مجلس همگی ردصلاحیت شده باشند. این اتفاق نشان از گسستگیِ اعضای شورای نگهبان و برخی نهادهای امنیتی موثر در روند بررسی صلاحیت‌ها، از کف جامعه دارد. اندک آشنایی با جامعه‌ی رای دهنده در این دوره به وضوح نشان می‌دهد که اصلاح‌طلبان در حضیض قدرت و با کمترین اقبال اجتماعی، همچنان از نگاه شورای نگهبان تهدیدی جدی شمرده می‌شوند و جناح مقابل در این شرایط هم تن به رویارویی برابر با آن‌ها نمی‌دهد.

از دوم خرداد سال ۷۶ که یک انتخابات رقابتی جدی و پرشور انجام شد شورای نگهبان مجدانه در تلاش بوده که از ورود نیروهای درجه یک اصلاحات به حوزه‌ی تصمیم‌گیری نظام جلوگیری کند. نگرانی از رویارویی با اصلاح‌طلبان موجب شد فقهای شورای نگهبان خود را در یک حباب شیشه‌ای حبس کنند. در نتیجه پس از ۲۴ سال عملا هیچ درکی از خواسته‌ها و شرایط جامعه‌ی امروز ندارند. آن‌ها هنوز فکر می‌کنند شعارهای اصلاح‌طلبانه بزرگترین خطر در کمینِ نظام جمهوری اسلامی است. رقابت پیشِ رو می‌توانست با تمهیدات معقول به یک رقابت منصفانه منجر شود که اصولگرایی شانس بزرگی برای پیروزی داشته باشد و توسط چهره‌ی شاخص اصولگرا (ابراهیم رئیسی) تغییرات مهمی که با شکست ناطق نوری به تعویق افتاده بود، انجام گیرد و کشور از بلاتکلیفی و انتظار خارج شود. 

با نگاهی به جریان‌های اصلی اصولگرایی، می‌توان دو گرایش عمده را شناسایی کرد که هر دو در حباب شیشه‌ای حبس شده‌اند. اول گروهی است که همچون آیت‌الله جنتی به‌دنبال مشارکت پایین مردمی بوده و معتقد است اصولگرایی رای ندارد، (مستند به خاطرات آیت‌الله هاشمی) اما درعین حال به دلیل انفصال از جامعه خبر ندارد که اصلاح‌طلبی هم با شکست مواجه شده است. گروه دوم از اصولگرایان نیز همان جناحی است که فکر می‌کند نارضایتی جامعه از دولت روحانی، مردم را به سمت اصولگرایان می‌برد. 

اگر اصولگرایان بدانند که اصولگرایی رای ندارد و مردم ناراضی هم به سمت آنان نخواهند رفت، شاید دست به تجدیدنظر در ساختارها و دیدگاه‌های خود بزنند اما این واقع‌بینی را نداشته و همچنان بر طبل مقابله با اصلاح‌طلبان و ردصلاحیت حتی میانه‌روها می‌کوبند. 

در میان ۷ نفری که تائید صلاحیت شده‌اند جز آیت‌الله رئیسی هیچکدام در حد و قواره ریاست جمهوری نیستند، درحالیکه در رقابت میان فرضا لاریجانی و رئیسی در نهایت اصولگرایی برنده خواهد شد، اما شورای نگهبان تاب همین نتیجه را هم ندارد. این شکل از ردصلاحیت‌ها، با مهندسی پیش از انتخابات و پیروزی رئیسی در این صحنه‌ی بی‌رقیب، توانایی‌های شخصی او را نیز مخدوش خواهد کرد.