دانشجوهای ایرانی در اروپا و کانادا بدون حساب بین‌المللی چطور گیر می‌افتند؟ تجربیات واقعی 1404

دانشجو با بودجه‌ای مشخص سفر می‌کند؛ اما در کشور مقصد با موانع اداری و محدودیت‌های بانکی مواجه می‌گردد که عملاً او را از استفاده از همان پول محروم می‌سازد. در این مقاله تلاش کردیم تا با بررسی چالش‌های موجود برای دانشجویان ایرانی، به شرح مشکلات پیش‌آمده بپردازیم و به شما بگوییم چه کسانی به حساب های بین المللی نیاز دارند؟

مشکلات اولیه دانشجویان در اروپا

در اروپا، مهم‌ترین مسئله از روز ورود شروع می‌شود. دانشگاه‌ها معمولاً شهریه را فقط از طریق انتقال بانکی محلی دریافت می‌کنند و خوابگاه‌های دانشجویی نیز انتظار دارند قرارداد و پرداخت اجاره، از حسابی به نام خود دانشجو انجام شود. همین نیاز ساده برای یک دانشجوی ایرانی تبدیل به مانعی جدی می‌شود؛ زیرا برخی بانک‌های اروپایی به دلیل فشارهای نظارتی و تحریم‌ها، برای افتتاح حساب سخت‌گیری شدیدی اعمال می‌کنند. دانشجو با پاسپورت معتبر و نامه پذیرش به بانک مراجعه می‌کند، اما بانک مدارکی درخواست می‌کند که هنوز در اختیار او نیست. 

شماره مالیاتی، آدرس ثابت، کارت اقامت یا قرارداد کامل اجاره از رایج‌ترین مدارکی است که بانک‌های اروپایی مطالبه می‌کنند. مشکل هنگامی پیش می‌آید که صدور همین مدارک نیز وابسته به داشتن حساب بانکی است. این چرخه معیوب باعث شده تا بسیاری از دانشجویان هفته‌ها از امکان پرداخت شهریه، ثبت‌نام کامل و حتی دریافت کارت دانشجویی بازبمانند. تجربه‌ای که بارها ثبت شده این است که دانشجو پول دارد، اما امکان استفاده از آن را ندارد؛ یعنی نه می‌تواند اجاره بدهد، نه می‌تواند شهریه را پرداخت کند و نه حتی خریدهای ساده اینترنتی انجام دهد.

• چالش‌های پیش روی دانشجویان ساکن در آلمان، فرانسه و هلند

گزارش‌های منتشر شده در رسانه‌های مهاجرتی نشان می‌دهد برخی بانک‌های آلمان در سال ۱۴۰۴، به‌صورت ناگهانی حساب برخی ایرانیان را مسدود کرده‌اند. این تصمیم معمولاً با استناد به قوانین نظارتی یا نگرانی‌های مربوط به تحریم‌ها گرفته می‌شود. برای دانشجو، مسدود شدن حساب به معنی توقف کامل جریان مالی است. در چنین شرایطی فرد نه تنها به پول خود دسترسی دارد؛ بلکه نمی‌تواند پرداخت‌های ضروری خود را انجام دهد و معمولاً شکایت یا پیگیری حقوقی نیز چندین هفته طول می‌کشد.

در فرانسه و هلند نیز مسئله زمان و پیچیدگی اداری مطرح است. حتی اگر بانک با افتتاح حساب موافقت کند، مراحل بررسی مدارک و تأیید هویت آن‌قدر طول می‌کشد که دانشجو ممکن است یک ماه نخست را بدون کارت‌بانکی و بدون امکان خرید یا پرداخت بگذراند. در این مدت فرد مجبور است برای کوچک‌ترین هزینه‌ها به دوستان، هم‌اتاقی یا استادان خود تکیه کند؛ وضعیتی که برای بسیاری آزاردهنده و ناراحت‌کننده خواهد بود.

بررسی شرایط دانشجویان در کانادا و موانع همیشگی آن‌ها

در کانادا شرایط از اروپا ساده‌تر است و بانک‌ها معمولاً با دانشجویان بین‌المللی همکاری بیشتری دارند؛ اما حتی در این کشور هم دانشجوی ایرانی بی‌دردسر نیست. بیشتر بانک‌های کانادایی افتتاح حساب را منوط به ارائه آدرس معتبر، کارت دانشجویی یا قرارداد اجاره می‌دانند. دانشجو که هنوز اسکان دائمی ندارد، نمی‌تواند آدرس ارائه کند و همین مسئله روند افتتاح حساب را عقب می‌اندازد .از طرفی انتقال پول از ایران به کانادا همچنان چالش بزرگ دیگری قلمداد می‌شود. کارمزد بالا، زمان طولانی انتقال و سردرگمی درباره روش‌های قانونی باعث شده است بسیاری از دانشجویان در هفته‌های نخست عملاً بدون پشتوانه مالی بمانند. بعضی از آنان مجبورند پول نقد همراه داشته باشند یا به‌صورت غیررسمی از طریق دوستان و آشنایان پول دریافت کنند.

معمولاً دانشجویان ایرانی با چه مشکلاتی دست‌وپنجه نرم می‌کنند!

دانشجویی که حساب بانکی ندارد، فقط با مشکلات بزرگ روبه‌رو نمی‌شود؛ بلکه زندگی روزمره او نیز تحت‌تأثیر قرار می‌گیرد. بسیاری از سرویس‌های شهری، حمل‌ونقل، فروشگاه‌های اینترنتی و حتی خدمات اشتراکی، پرداخت نقدی یا کارت‌های غیرمحلی را قبول نمی‌کنند. نتیجه این است که دانشجو برای کوچک‌ترین امور از دیگران کمک می‌گیرد یا ناچار است هزینه‌های بیشتری بپردازد. علاوه بر این نبود حساب بانکی باعث می‌شود دانشجو سابقه اعتباری ایجاد نکند و این مسئله در آینده مشکلات جدی‌تری ازجمله ناتوانی در گرفتن کارت اعتباری، اجاره‌ خانه بهتر یا خرید خدمات بلندمدت به وجود می‌آورد.

نبود حساب معتبر فقط یک مشکل مالی ساده نیست؛ این کمبود مانند سایه‌ای پنهان در تمام لایه‌های زندگی تحصیلی گسترش پیدا می‌کند و بسیاری از فعالیت‌هایی که در ظاهر بی‌اهمیت هستند، به مسائل جدی تبدیل می‌شوند. دانشجو در جریان روزهای ابتدایی اقامت، با ساختاری مواجه می‌شود که وابستگی شدیدی به ثبت‌نام‌های دیجیتال، تأییدهای الکترونیکی و پرداخت‌های خودکار دارد. 

نبود این امکان، هماهنگی کارهای روزمره را به فرایندی وقت‌گیر و خسته‌کننده تبدیل می‌کند و آرامش روانی فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد. برخی از مسائلی که در جهت نبود حساب بین‌المللی به وجود می‌آید عبارت‌اند از:

• سامانه‌های نوبت‌دهی برای دریافت برخی خدمات شهری مانند صدور کارت‌های اقامت یا تمدید مدارک محلی معمولاً با پرداخت الکترونیکی فعال می‌شوند و نبود کارت بانکی برای پرداخت آنلاین، زمان انجام کارهای اداری را افزایش می‌دهد.

• ثبت‌نام برای اردوهای علمی یا بازدیدهای آموزشی دانشگاه، اغلب تنها از طریق پنل‌های اینترنتی امکان‌پذیر است و دانشجو بدون ابزار بانکی، فرصت شرکت در فعالیت‌های مکمل را از دست می‌دهد.

• شرکت در برنامه‌های تحقیقاتی کوتاه‌مدت که گاهی به‌صورت پروژه‌های کارمزدی ارائه می‌شوند، نیازمند اطلاعات مالی داخلی است؛ عدم رعایت این شرط، امکان همکاری پژوهشی را کاهش می‌دهد.

• برخی دانشگاه‌ها برای صدور کارت هویت دانشجویی هوشمند، یک پرداخت اولیه دریافت می‌کنند که بدون آن کارت صادر نمی‌شود و این موضوع ورود به ساختمان‌ها یا استفاده از تجهیزات را دشوار می‌سازد.

• اپلیکیشن‌های اشتراکی دوچرخه یا اسکوتر که در بسیاری از شهرهای اروپایی رایج‌ است، برای فعال‌سازی حساب، کارت معتبر می‌خواهند و نداشتن آن، دسترسی به حمل‌ونقل ارزان را محدود می‌کند.

تصویر الزام داشتن حساب بین‌المللی برای دانشجویان مهاجر

• تهیه وسایل ضروری از فروشگاه‌های آنلاین به دلیل نبود امکان پرداخت، امکان‌پذیر نیست و دانشجو مجبور است کالاها را با قیمت بالاتر از فروشگاه‌های حضوری خریداری کند.

• دریافت برخی خدمات بیمه تکمیلی به‌ویژه بیمه‌های مربوط به سفرهای کوتاه داخل اتحادیه اروپا یا ایالات کانادا، نیازمند ثبت‌نام آنلاین است و  ناتوانی در پرداخت بانکی روند دریافت پوشش مناسب را مختل می‌کند.

• ورود به برخی کارگاه‌های دانشگاهی که ظرفیت محدود دارند، تنها از طریق پرداخت لحظه‌ای انجام می‌شود و از آنجایی بدون حساب بانکی امکان ثبت‌نام فوری وجود ندارد، دانشجو معمولاً از این دوره‌ها جا می‌ماند.

• بسیاری از مراکز هنری، سینمایی یا تئاترهای دانشجویی طرح‌های تخفیفی ویژه دارند که فقط با کارت دیجیتال فعال می‌شوند و نبود این امکان، هزینه‌ فعالیت‌های فرهنگی را افزایش می‌دهد.

• برخی سامانه‌های شهری مانند تمدید کارت‌های حمل‌ونقل یا رزرو خدمات عمومی برای جلوگیری از سوءاستفاده، اطلاعات بانکی را با هویت فرد تطبیق می‌دهند؛ نبود این هماهنگی موجب رد درخواست می‌شود.

• رزرو سالن‌های تمرین برای فعالیت‌هایی مانند موسیقی یا تئاتر دانشجویی، اغلب با پرداخت اینترنتی انجام می‌شود و بدون ابزار لازم، امکان استفاده از این فضاها از بین می‌رود.

• بسیاری از مراکز آموزشی خارج از دانشگاه برای ارائه گواهی پایان دوره، هزینه اندکی دریافت می‌کنند که تنها به‌صورت دیجیتال قابل پرداخت است و  عدم امکان پرداخت، دریافت گواهی را به مشکل تبدیل می‌کند.

چه کسانی به حساب‌های بین‌المللی نیاز دارند؟

پاسخ به این پرسش بر اساس تجربه‌های مهاجرتی سال ۱۴۰۴ بسیار روشن است. تقریباً تمام دانشجویانی که قصد زندگی، تحصیل و پرداخت هزینه‌های بین‌المللی دارند، نیازمند حساب بانکی معتبر هستند. دانشجویی که شهریه دانشگاه را باید به‌طور مستقیم انتقال دهد، دانشجویی که از ایران حمایت مالی دریافت می‌کند یا دانشجویی که نیاز دارد هزینه‌های ماهانه، حمل‌ونقل، بیمه، اسکان یا خرید اینترنتی را مدیریت کند، بدون حساب بانکی عملاً نمی‌تواند امور روزمره خود را سامان دهد. حتی کسانی که تصور می‌کنند سفارت یا دانشگاه در مراحل ابتدایی کمکشان می‌کند، در عمل متوجه می‌شوند که بدون حساب محلی یا بین‌المللی، روند ثبت‌نام، اقامت و استقرارشان به تأخیر می‌افتد و گاهی ماه‌ها طول می‌کشد.

نتیجه‌گیری

مشکلات بانکی دانشجویان ایرانی در اروپا و کانادا، از یک چالش ساده اداری فراتر رفته و به موضوعی ساختاری تبدیل شده است. شرایط نظارتی و سخت‌گیری‌های بانکی باعث شده تا بسیاری از دانشجویان در همان روزهای نخست مهاجرت با شوک مالی و اداری روبه‌رو شوند. نبود حساب بانکی نه‌تنها پرداخت شهریه یا اجاره را دشوار می‌کند، بلکه زندگی روزمره، خرید ساده، دریافت پول از خانواده و حتی آرامش دانشجو و وضعیت تحصیلی او را مختل می‌کند. در چنین شرایطی، دانشجو باید پیش از سفر راه‌حلی برای مدیریت مالی خود انتخاب کند؛ زیرا در دنیای مهاجرت، حساب بانکی معتبر نه یک انتخاب، بلکه ضرورتی برای ادامه زندگی محسوب می‌شود.