ریسک بالای بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها
احمد قویدل
فعال مدنی
روایت خطرناکی است که می‌گویند همه‌گیری کرونا به پایان رسیده است. اما اینکه افق مهار کرونا بسیار روشن است یک واقعیت شیرین است. حالا چند ماه است وارد سومین سال همه‌گیری کرونا در جهان شده‌ایم.
در واقع، از یکسو پوشش بالای واکسن در برخی کشورها و از سوی دیگر شدت کمتر عوارض سویه Omicron، این روایت خطرناک را ایجاد می‌کند که همه‌گیری به پایان رسیده است.
به گزارش سازمان بهداشت جهانی در هفته اول ماه فوریه سالجاری ۷۵۰۰۰ هزار نفر بر اثر یک بیماری قابل پیشگیری و قابل درمان در جهان جان خود را از دست داده‌اند. در حال حاضر ۸۰ درصد از جمعیت آفریقا هنوز یک دوز واکسن دریافت نکرده‌اند و تا کنون ۶ میلیون نفر در اثر بیماری کرونا در جهان جان باخته‌اند.
هنوز سیستم‌های بهداشتی در همه کشورها همچنان در اثر همه‌گیری بیماری تحت فشار قرار می‌گیرند و می‌شکنند. چین اخیرا تجربه قرنطینه حداکثری را در برخی مناطق خود اجرایی کرد. به عبارت دیگر در حال حاضر در جهان یک ویروس بسیار قابل انتقال داریم که هنوز هم کنترل نشده و در حال گردش است. در این گردش، گونه‌های جدیدی متولد می‌شوند که می‌توانند خطرناک‌تر هم باشد.
سازمان بهداشت جهانی امیدوارانه اظهار نظر کرده که سال ۲۰۲۲ بتواند سال پایان همه‌گیری باشد. این سازمان دو هدف استراتژیک را در مسیر تحقق پایان دادن همه‌گیری در دستور کار دارد.
هدف اول کاهش و کنترل بروز است. اساس این هدف بر جلوگیری از در معرض خطر قرار گرفتن افراد آسیب‌پذیر است و همچنین مراقبت از افرادی که به واسطه اشتغال در معرض ابتلاء به این بیماری هستند.
هدف دوم سازمان بهداشت جهانی توسعه پیشگیری، تشخیص و درمان است. این سازمان بر این اعتقاد است که برای کاهش مرگ و میر و عوارض کرونا در درازمدت باید روش‌ها در حوزه ملی و بین المللی بهینه شوند.
دسترسی به اطلاعات و ثبت موارد ابتلاء، واکسیناسیون، موارد مرگ و میر و شیوه‌های درمان اهمیت بسیار زیادی در واکنش‌های به موقع در این حوزه دارد.
مشارکت کلیه شرکاء ملی، منطقه‌ای و بین المللی در تدوین و رصد این برنامه‌ها اهمیت بسیار دارد.
سازمان بهداشت جهانی اظهار امیدواری می‌کند با اثرگذاری چهار دسته از عوامل بتوانیم به همه‌گیری پایان دهیم.
دسته اول: نظارت، آزمایشگاه‌ها، بهداشت عمومی
دسته دوم: واکسیناسیون، اقدامات اجتماعی و توجه موردی به جوامع نیازمند توجه بیشتر
دسته سوم: تحقیق و توسعه، تامین دسترسی عادلانه به امکانات، تامین تدارکات کافی و آمادگی برای اقدامات متقابل
دسته چهارم: برنامه‌ریزی اقدامات ایمن و مقیاس پذیر (با قابلیت اندازه‌گیری)، مراقبت‌های بالینی و تاب‌آوری در حوزه سلامت
در صورتیکه برای اثرگذاری این چهار دسته عامل، ظرفیت‌سازی ممکن را در جوامع داشته باشیم می‌توانیم امیدوار باشیم بتوانیم بر همه‌گیری بیماری غلبه کنیم. با این ظرفیت‌سازی آمادگی، هماهنگی و قابلیت پاسخگویی برای سیستم‌های بهداشتی فراهم می‌گردد.
با توجه به مجموعه اطلاعات بالا به نظر می‌رسد بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها در کشور تصمیمی سیاسی و اجتماعی است. در شرایط همه‌گیری این نوع تصمیم‌های ناگهانی همراه با ایجاد تشویش عمومی اذهان مردم است. تردیدی نداریم که ستاد ملی کرونا بر این باور نیست که همه‌گیری خاتمه یافته است، چرا که هنوز هم اجرای دستورالعمل‌های بهداشتی (استفاده از ماسک و فاصله‌گذاری اجتماعی) در رأس و به دنبال آن واکسیناسیون در سه نوبت مهمترین توصیه‌ها در حوزه پیشگیری است. بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها در ذات خود استقبال از اجتماعات در ساعت‌های طولانی است و عملا میزان آمادگی مدارس و مراکز دانشگاهی سنجیده نشده است. دستوری که چون صاعقه بر مدیران مدارس و دانشگاه‌ها ابلاغ گردیده است.
فارغ از غافلگیری مدیران آموزشی موجی از نگرانی را برای والدین، دانش آموزان، دانشجویان و کارشناسان حوزه بهداشت ایجاد کرده است. در عین حال تقارن این بازگشایی‌ها با پایان تعطیلات نوروزی که با دید و بازدید و سفر همراه بوده، خواسته یا ناخواسته عوارض این سفرها را که دور از انتظار هم نیست با عوارض بازگشایی‌ها که آن‌هم محتمل است اختلاط پیدا می‌کند و امکان ارزیابی‌های اصولی و پایش درست از سیستم بهداشتی را سلب می‌نماید.
تکیه‌ی دولت بر نظر سنجی‌هایی که از تمایل والدین به بازگشایی مدارس حکایت دارد، اساسا منطقی در حوزه بهداشت و مهار همه‌گیری کرونا ندارد. بدیهی است که از دانش آموز و دانشجو گرفته تا والدین با بیش از ۲ سال اندی از مجازی بودن حوزه آموزش تشنه بازگشایی دانشگاه‌ها و مدارس هستند.
والدین دانش آموزان به خصوص در شش پایه ابتدایی بار سنگینی را در حوزه آموزش مجازی بر دوش داشته‌اند و بازگشایی مدارس این بار را از دوش آن‌ها بر می‌دارد، اما مسئولیت دولت و حاکمیت در حوزه مهار همه‌گیری فرای این تمایلات اجتماعی است. مهم این است که برای این موضوع برنامه داریم یا خیر؟ آیا خوابگاه‌های دانشجویی آمادگی پذیرش این تصمیم را داشتند؟ آیا برنامه اساتید دانشگاه که در برنامه مجازی به فاصله‌های کوتاه، کلاس آموزشی دارند به دستور، قابلیت انطباق با شرایط جدید را دارد؟ آیا وضعیت بهداشتی مدارس کنترل شده است؟ کشوری که یک شبکه بهداشتی سراسری دارد به ازای هر مدرسه و دانشگاه می‌تواند بازرس بهداشتی آموزش‌دیده داشته باشد، پس چرا باید بدون برنامه نظارتی اقدام به بازگشایی مراکز آموزشی بنماید. متاسفانه طرح شهید سلیمانی که یکی از بهترین طرح‌های موفق ستاد ملی کرونا و یک طرح محله‌محور به خانه به خانه بود، نیمه‌کاره رها شد. در حوزه بازگشایی مدارس نیز رهاسازی مسئولیت با تصمیم‌گیری متفاوت است. تصمیم به بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها تصمیم اصولی و درستی بود اگر حداقل ۱۵ روز بعد از تعطیلات نوروزی اتخاذ می‌شد و ارزیابی اثر دید و بازدیدها و سفرها در چگونگی شیوع کرونا اتخاذ می‌شد. این تصمیم‌گیری می‌توانست به مردم این قوت قلب را بدهد که تصمیم‌گیری در این حوزه مهم با دقت به تمام جوانب گرفته شده است. تصمیم به بازگشایی مدارس تصمیمی است که اگر هم عواقب وخیمی نداشته باشد، کاملا شانسی است. قطعاً آزمون و خطا در حوزه مهار کرونا بخشودنی نیست.
ارسال نظر