آپاندیسیت؛ تهدید خاموش برای باروری زنان

بررسی‌ها نشان داده است سابقه آپاندکتومی در میان زنانی که برای درمان ناباروری مراجعه می‌کنند، اندکی بیشتر از جمعیت عمومی مشاهده می‌شود. هرچند تاکنون ارتباط مستقیمی میان جراحی آپاندیس و آسیب قطعی لوله‌های رحمی به اثبات نرسیده است، اما این جراحی می‌تواند به صورت غیرمستقیم بر قدرت باروری آینده زنان اثر بگذارد. برخلاف باور رایج که تصور می‌شود عمل آپاندیسیت باعث انسداد مستقیم لوله‌های رحمی می‌شود، آنچه بیشتر دیده می‌شود ایجاد چسبندگی‌های داخل شکمی است؛ چسبندگی‌هایی که ممکن است نواحی اطراف رحم، تخمدان‌ها و لوله‌های فالوپ را درگیر کرده و در نتیجه با محدود کردن حرکت طبیعی لوله، عملکرد آن را مختل کنند.

به طور کلی، ناباروری می‌تواند منشأ بسیار متنوعی داشته باشد؛ از اختلالات سیستم تولیدمثل، بیماری‌های زنان، عدم تعادل‌های هورمونی و افزایش سن گرفته تا عوامل سبک زندگی مانند مصرف الکل، پاسخ‌های ایمنی غیرطبیعی، استرس و بیماری‌های مزمن. در این میان، یکی از شایع‌ترین علل ناباروری در زنان آسیب یا اختلال عملکرد لوله‌های فالوپ است؛ به‌ویژه زمانی که باز بودن یا تحرک طبیعی لوله کاهش یافته باشد. علاوه بر شرایطی مانند آندومتریوز یا وجود پولیپ‌ها، عفونت‌های لگنی گذشته و برخی عمل‌های جراحی شکمی نیز می‌توانند باعث ایجاد چسبندگی شوند و به این ترتیب حرکت یا کارکرد طبیعی لوله‌ها را تحت‌تأثیر قرار دهند.

آپاندیسیت، که یکی از شایع‌ترین علل بروز «درد حاد شکم» محسوب می‌شود، در طول زندگی 7/6 تا 4/16 درصد زنان را درگیر می‌کند. محل قرارگیری آپاندیس و نزدیکی آن به آدنکس (تخمدان و لوله‌های فالوپ) این احتمال را مطرح می‌کند که التهاب شدید آپاندیس یا حتی واکنش‌های بافتی پس از جراحی بتوانند بر فضا و حرکات لوله فالوپ اثر منفی بگذارند. این فرآیند ممکن است منجر به ایجاد چسبندگی‌هایی شود که لوله را تحت فشار قرار داده، مسیر آن را تنگ‌تر کرده یا حرکت تخمک در مسیر لوله را دچار اختلال کند.

گرچه این پیامد چندان شایع نیست، اما از آنجا که ناباروری می‌تواند عوامل گوناگونی داشته باشد، منطقی است که در صورت مواجهه با مشکل بارداری، سابقه آپاندیسیت یا آپاندکتومی نیز توسط متخصص زنان و زایمان با دقت بیشتری بررسی شود تا در صورت نیاز اقدامات تشخیصی و درمانی مناسب صورت گیرد.

جوانه خانی، کارشناس مامایی