آیا مصوبه شورایعالی انقلاب فرهنگی درباره شب یلدا و چهارشنبه سوری عملی است؟

بودجه شورایعالی انقلاب فرهنگی در سال جاری ۴۳۸ میلیارد تومان برآورد شده است

گروه سیاسی- در شبکه‌های اجتماعی بسیاری از کاربران نسبت به تغییر نام شب یلدا و چهارشنبه‌سوری در تقوم رسمی کشور واکنش نشان دادند. براساس مصوبه‌ای که در تاریخ ۱۸ مهر ۱۴۰۲ به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسیده، از سال ۱۴۰۳ در تقویم رسمی کشور، شب یلدا با عنوان «روز ترویج فرهنگ میهمانی و پیوند با خویشان» و چهارشنبه‌سوری با عنوان «روز تکریم همسایگان» نامگذاری خواهد شد.

هرچند طی چند دهه اخیر بسیاری از علما از جمله آیت‌الله مصباح یزدی و مکارم‌شیرازی بارها نسبت به مراسم سه‌شنبه آخر سال انتقادهای تندی را مطرح کرده بودند و انتظار می‌رفت که در دوره خالص‌سازی و حاکمیت یکدست این آیین کهن ایرانیان دستخوش تغییر قرار بگیرد اما تغییر نامِ شب یلدا به روز تکریم همسایگان از آن دست مصوبه‌های عجیبی بود که قابل تحلیل نیست. 

عملکرد این شورا طی سال‌های اخیر بارها مورد انتقاد بسیاری از افراد و حتی اصولگرایان قرار گرفته است. به طور مثال وب‌سایت مشرق‌نیوز، نزدیک به جریان انقلابی کشور سال 93 در نقد این شورا نوشت که تشکیل شورایعالی انقلاب فرهنگی از اساس بر «ایده‌ای نادرست» شکل گرفته و «از همان بدو تولد، نوزادی گورزاد بوده» است. به نوشته این وب‌سایت، این «نوزاد» نه تنها نتوانسته است نقشی مثبت در حوزه فرهنگ کشور ایفا کند، بلکه حتی برعکس همواره «بحران‌زا و معضل‌آفرین» نیز بوده است.

به نظر می‌رسد یکی از دلایل این انتقادها جایگاه حقوقی مخدوش این شورا نزد برخی مسئولان است که باعث می‌شود به اجرای تصمیمات آن رضایت ندهند و آن را مزاحم کارکرد سایر قوا ببینند.

یکی از مهم‌ترین انتقاداتی که برخی از منتقدان مطرح کرده‌اند، وارد شدن شورایعالی انقلاب فرهنگی به حیطه قانون‌گذاری است. این منتقدان اعتقاد دارند که ‌شأن این شورا، یک شأن کلان‌نگر و مشورتی است و می‌بایست سیاست‌گذاری‌های کلان فرهنگی را در چارچوب مصالح ملی کشور انجام دهد؛ درحالی که این شورا به تصویب مقرراتی می‌پردازد که به اعتقاد منتقدان، خارج از چارچوب وظایف این شورا است.

با روی کارآمدن ابراهیم رئیسی، وی عبدالحسین خسروپناه دزفولی را در دی ۱۴۰۱ به عنوان دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی منصوب کرد. عباس آخوندی وزیر سابق و مدرس دانشگاه در واکشن به انتخاب او خواستار انحلال شورای انقلاب فرهنگی شد او گفت «سمت ایشان فاقد بنیان قانونی و کارکردش عقب نگاه داشتن نظام دانشگاهی و اغتشاش فرهنگی بوده‌است. بنابراین، به‌عنوان یک خواست ملی انحلال شورای انقلاب فرهنگی را خواهان شویم».

دلیل این واکنش آخوندی، به شناخت او از دبیر جدید شورایعالی انقلاب فرهنگی بر می‌گردد. خسروپناه در گفت وگو با خبرگزاری فارس اعتراف کرد که تاکنون به سینما نرفته‌ و به فرزندانش هم توصیه کرده به سینما نروند. او در زمان همه‌گیری کرونا گفته بود سه بارکرونا گرفتم اما با مصرف «داروی امام کاظم» و «داروی جامع امام رضا» خوب شدم و برای سایر بیماری‌ها مانند ریه و شیمیایی نیز توصیه کرد از همین دارو استفاده شود.

بودجه شورایعالی انقلاب فرهنگی در سال جاری ۴۳۸ میلیارد تومان برآورد شده که نسبت به سال قبل از رشد ۳۳ درصدی برخوردار بود. اما همواره این انتقاد از سوی بسیاری از کارشناسان فرهنگی و رسانه‌ها درباره ماهیت این شورا مطرح بوده و اعتقاد داشته و دارند که شورایعالی انقلاب فرهنگی صرفاً سندهای بالادستی غیر عملگرایانه تدوین می‌کند که عمدتاً به دلیل «عدم انطباق با واقعیت‌های اجرایی و واقعیت‌های میدانی، خروجی ندارند.» 

مهندسی فرهنگی کشور و همچنین اسلامی کردن دانشگاه‌ها از عمده وظایفی است که دبیر شورایعالی انقلاب فرهنگی از آن به عنوان اهداف مهم خود بیان کرده. اما همانگونه که پیشتر از قول یک عضو این شورا مطرح کردیم؛ وقتی اکثریت جامعه مصوبات این شورا که ناشی از عدم شناخت اعضای آن از جامعه است را نپذیرفته‌ و نمی‌شناسند، بنابراین نباید انتظار داشت که به فرض مردم از سال آینده به جای شب یلدا و چهارشنبه سوری، عبارات و مضامینی را به کار ببرند که در یک فرآیند نامفهوم به تصویب رسیده است.

تصویب شرایط و ضوابط استفاده از اینترنت و تعیین سقف سرعت ۱۲۸ کیلوبیت در ثانیه برای کاربران خانگی اینترنت در دولت احمدی‌نژاد و آمادگی برای تغییر نام سیگار بهمن و پیشنهاد مجازات معترضان حوادث پاییز ۱۴۰۱، بدون کمترین ترحم، از طریق به صلابه کشیدن، قطع چهار انگشت دست راست و چهار انگشت پای چپ، و ... در دوره رئیسی، از همین دست مواردی است که باعث شده مردم اساساً با این شورا میانه خوبی نداشته باشند.