نقش تعیین کننده ایران در تحولات سوریه؛
هژمونی تهران
اگر قرار است مانند بار قبل این نیروهای ایران باشند که نقش مثبت در این جنگ را ایفا کنند، سایرین باید هزینه این تاثیرگذاری را بپردازند و قرار نیست هربار ایران باشد که نتایج حاصل از اشتباهات سیاسیون منطقه را پاکسازی کند. آنچه قابل پیشبینی است این است که با گذشت زمان و افزایش تنش در سوریه، نقش ایران بیش از پیش برای بازیگران منطقهای و جهانی، روشن خواهد شد.
سرویس سیاسی، هرمز شریفیان / تحولات سوریه پس از تجاوز ارتش ترکیه به بخشهای شمالی این کشور وارد فاز جدیدی شده است. دولت نامتعارف "دانلد ترامپ" در این میان یک بار دیگر غیرقابل اعتماد بودن خود را نشان داد و با خروج نیروهایش از مناطق شمالی که کنترل آن در دست نیروهای مدافع خلق که عمدتا کرد و عرب هستند، این امکان را به "اردوغان" رئیس جمهور ترکیه داد تا با تجاوز به خاک سوریه مواضع کردها و غیرنظامیان را مورد تهاجم قرار دهد. نیروهای مدافع خلق به همراه نیروی قدس سپاه پاسداران یکی از عوامل مهم در بیرون راندن و شکست داعش در سوریه و عراق بودند و توانستند آرامش را به مناطق تحت تصرف این گروه تروریستی، بازگردانند. در این میان کردهای سوریه، دیروز با ارتش و حکومت این کشور به توافق رسیدند و حالا ارتش سوریه در راه مناطق شمال شرقی این کشور و رویارویی با ارتش ترکیه هستند. یگانهای مدافع خلق و ارتش سوریه برای حفاظت از خاک خود وارد عمل میشوند آنهم با ارتش دولتی که در زمان جنگ داخلی سوریه، مرزهای خود به روی گروه تروریستی داعش را باز گذاشت تا وارد خاک سوریه شوند و به آنچه مطلوب آنکارا یعنی سرنگونی حکومت "بشار اسد"، دست یابند. همین حمایتهای آنکارا بود که موجب شد پای داعش به عراق نیز باز شود و اگر هوشیاری فرماندهان نظامی ایران نبود چه بسا به مرزهای ایران نیز میرسیدند. اما حمله موشکی دقیق و مهیب ایران به مواضع این گروه تروریستی در "دیرالزور" و در عمق خاک سوریه نشان داد که نزدیکی به مرزهای ایران کار سادهای نیست و یگانهای موشکی میتوانند مواضع دشمنان را در خاک کشورهای منطقه و با دقت مورد حمله قرار دهند. اکنون وحشت ترکیه، آمریکا و اروپا از ۸ تا ۱۰ هزار زندانی داعش در شمال سوریه است که حالا با حمله ترکیه، بخشی از آنان موفق به فرار شدند و این فرار بیش از همه به زیان کشورهای همجوار یعنی ترکیه، سوریه و عراق خواهد شد. در صورت فرار تمامی آنان و احتمال انسجام دوباره، نیروهای آمریکا در عراق میتوانند به نخستین هدف آنان تبدیل شوند و در این بین نقش یگانهای ضربتی ایران مانند مرتبه قبل، تاثیرگذار خواهد شد.
اما درگیری مستقیم ایران در آن موقع با داعش، دلایل دیگری داشت و این بار نیروهای آمریکایی در عراق باید به تنهایی با آنان روبهرو شوند مگر اینکه ترامپ با یک دستور دیگر، نیروهای آمریکا را از خاک عراق نیز بیرون آورد. اما اگر قرار است مانند بار قبل این نیروهای ایران باشند که نقش مثبت در این جنگ را ایفا کنند، سایرین باید هزینه این تاثیرگذاری را بپردازند و قرار نیست هربار ایران باشد که نتایج حاصل از اشتباهات سیاسیون منطقه را پاکسازی کند. آنچه قابل پیشبینی است این است که با گذشت زمان و افزایش تنش در سوریه، نقش ایران بیش از پیش برای بازیگران منطقهای و جهانی، روشن خواهد شد و کشورهای غربی و در راس آنان، آمریکا درمییابند که کاهش تنش با ایران بهدلیل برتریهای جغرافیایی و تواناییهایش، میتواند نقشی تعیین کننده در تحولات و ثبات خاورمیانه داشته باشد.
وحشت ترامپ از فرار داعشیها در سوریه
"دانلد ترامپ" دستور داده نیروهای آمریکایی برای پرهیز از ورود به درگیریهای بین ترکیه و کردها از شمال سوریه خارج شوند. رئیسجمهوری ایالات متحده گفته، ترکیه و شبهنظامیان کرد سوریه که در پی خروج نیروهای آمریکایی درگیر جنگ شدهاند، نباید اجازه دهند زندانیان گروه داعش، محبوس در شمالشرق سوریه، فرار کنند. مقامهای کـُرد در مناطق شمالی سوریه روز ۲۱ مهر ماه گفته بودند نزدیک به ۸۰۰ نفر از افراد مرتبط با داعش موفق شدهاند از اردوگاه «عین عیسی» در شمال سوریه فرار کنند. کردها گفته بودند نیروی کافی برای محافظت از این اردوگاه ۱۲ هزار نفره را ندارند و در پی گلولهباران اردوگاه توسط نیروهای ترکیه و متحدان سوری آنها، شماری از داعشیهای زندانی موفق به فرار شدهاند. ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا، بامداد ۲۲ مهر ماه به وقت ایران در حساب کاربری خود در توئیتر نوشت که ایالات متحده بدترین زندانیان گروه حکومت اسلامی را داشت و «ترکیه و کردها نباید به آنها اجازه فرار دهند». او افزوده: «پس از درخواستهای مکرر، اروپا باید آنها را پس میگرفت. آنها باید حالا این کار را بکنند». اشاره ترامپ به صدها تن از نیروهای داعش است که از قاره اروپا راهی نبردها در سوریه شده بودند. بنا بر گزارشها، شمار داعشیهای زندانی در شمال سوریه بین ۸ هزار تا ۱۲ هزار نفر است که تقریبا دو هزار نفر از آنها در دسته «جنگجویان تروریست خارجی» از شمال آفریقا، اروپا و آمریکا قرار میگیرند و کمتر از هزار تن از آنها اروپایی هستند. ترامپ در عین حال تاکید کرده که اعضای گروه موسوم به حکومت اسلامی «هرگز وارد آمریکا نمیشوند و اجازه ورود هم نخواهند داشت». مسئله هزاران زندانی داعشی و خانوادههای آنها که در جریان آزادسازی مناطق تحت کنترلشان بازداشت شدند، طی روزهای گذشته و با اعلام خروج نیروهای آمریکایی و آغاز درگیریها، پرسشهای گوناگونی را ایجاد کردهاست.
خطر داعش و ترس ترامپ
نگرانیها حتی در اظهارات قانونگذاران نزدیک به رئیسجمهوری و اعضای پیشین دولت ترامپ نیز بازتاب یافت. "جیمز متیس"، وزیر دفاع پیشین آمریکا، گفته، خروج نیروهای ایالات متحده از شمال سوریه، به احیای گروه حکومت اسلامی میانجامد. "برت مکگورک"، نماینده پیشین ترامپ در ائتلاف برای مبارزه با حکومت اسلامی، نیز گفته خروج نیروها «بهمانند هدیهای است به روسیه، ایران و داعش».
با افزایش درگیریها بین ترکیه و متحدانش و شبهنظامیان کرد سوریه، وزیر دفاع ایالات متحده اعلام کرد که ترامپ دستور به خروج «فوری و ایمن» نیروهای آمریکایی دادهاست. گزارشهای فعلی حاکی است رئیسجمهوری ایالات متحده خواستار خروج تمامی نیروهاست. گزارشها از سوریه نیز حاکی از آن است که کردهای آن کشور با دولت سوریه مذاکراتی داشتهاند و ارتش سوریه نیز نیروهایی را به شمال شرق اعزام کردهاست. "مارک اسپر"، وزیر دفاع آمریکا، به شبکه سیبیاس گفته واشینگتن اطلاعاتی دریافت کرده که نشان میدهد شبهنظامیان کرد «در حال بررسی دستیابی به توافقی» با دولت سوریه و متحدان آن هستد. آمریکا در حدود ۳۰ تن از نیروهای عملیات ویژه خود را از نزدیکی خط نبرد بین ترکیه و کردها خارج کرده بود. گفته میشود در حدود هزار سرباز آمریکایی در مناطق شمالی سوریه حضور دارند. عملیات ترکیه آنطور که در گزارشهای اولیه آمده حدود ۱۳۰ کیلومتر عرض و ۳۰ کیلومتر عمق داشته، اما مارک اسپر به سیبیاس گفته عرض و عمق این عملیات افزایش یافتهاست.
ارسال نظر