استیضاح ۴ وزیر در شرایط جنگی

درخواست استیضاح‌ برای وزرای راه و شهر سازی، نیرو، کار و کشاورزی به هیئت‌ رئیسه ارجاع شده است

گروه سیاسی- درحالیکه پس از جنگ 12 روزه کشور همچنان در شرایط جنگی قرار دارد، عباس گودرزی، سخنگوی هیئت‌ رئیسه مجلس شورای اسلامی، هفته گذشته در جمع خبرنگاران گفت: درخواست استیضاح‌ برای وزرای راه و شهرسازی، نیرو، کار و کشاورزی به هیئت‌رئیسه ارجاع شده است.

این درحالی است که محمدجعفر قائم‌پناه، معاون اجرایی رئیس‌جمهور در واکنش به این درخواست استیضاح‌ها، گفت: شرایط کشوری به گونه‌ای نیست که چهار وزیر ما هفته‌ها درگیر استیضاح باشند.

جبار کوچکی نژاد، نماینده مجلس در گفتگویی درباره قوت گرفتن استیضاح چهار وزیر دولت مسعود پزشکیان گفت: وزرای نیرو، کار، جهاد کشاورزی و راه و شهرسازی در لیست فهرست استیضاح قرار دارند. البته همه این استیضاح ها از یک سطح شدت برخوردار نیستند.

وی افزود: وزیر نیرو در اولویت نخست فهرست استیضاح قرار دارد. البته یک رقابتی برای اولویت دادن به استیضاح وزیر کار هم وجود دارد و برخی نمایندگان تلاش دارند اولین اعلام وصول استیضاح آقای میدری باشد. امروز فضای عمومی مجلس به گونه ای است که اگر به جای 4 وزیر حتی استیضاح 8 وزیر  هم به صحن مجلس بیاید، به احتمال زیاد همه این استیضاح ها رأی خواهد آورد.

این نماینده مجلس با اشاره به دلایل استیضاح وزرا یادآور شد: ناکارآمدی‌ها در عملکرد وزارتخانه، بی توجهی به اجرای قانون برنامه و روی زمین ماندن وعده های آنها در روز رأی اعتماد باعث شدت یافتن گلایه‌ها به وزرای حاضر در فهرست استیضاح شده است.

وی درباره شائبه سیاسی یا منطقه ای بودن استیضاح ها اظهار کرد:  خیر الزاما این طور نیست. وزیر اقتصاد را سال گذشته استیضاح کردیم که آنجا اصلا موضوع منطقه ای مطرح نبود چون می دیدیم وزیر وقت به نمایندگان پاسخگو نیست و نمی تواند شرایط اقتصادی را جمع کند.  وزیر نیرو در دولت قبل هم حضور داشت، امروز نمایندگان اصولگرا استیضاح او را امضا کردند.

کوچکی نژاد درباره احتمال حل مشکلات با استیضاح وزرا بیان کرد:  درباره برخی وزارتخانه ها مثل وزارتخانه نیرو، استیضاح وزیر می تواند بخشی از مشکلات را حل کند.

وی درباره تأثیر استیضاح ها بر تدوین لایحه بودجه 1405 گفت: هر زمان استیضاحی انجام شود یکسری تبعاتی به وجود می آید بالاخره نمی توان زمان خاصی را تعیین کرد که اگر استیضاح آن زمان انجام شود  بدون تبعات باشد. البته به نظر می رسد این 4 استیضاح به بعد از تصویب لایحه بودجه و انتهای سال موکول شود.

عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس درباره تأثیر استیضاح ها بر وفاق دولت و مجلس گفت: نمایندگان زمان استیضاح وزیر کمک به دولت و مردم را با هم درنظر می گیرند. بالاخره وزرا باید در مقابل مردم پاسخگو باشند و یکی از راه های پاسخگویی همین استیضاح است.

محمدعلی وکیلی، نماینده مجلس دهم و فعال سیاسی اصلاح‌طلب، هم درباره همین موضوع به سایت نامه‌نیوز گفت: «استیضاح حق قانونی نمایندگان مجلس است و اگر به‌درستی از آن استفاده شود، می‌تواند ابزار مؤثری برای نظارت و کنترل عملکرد دولت باشد. اما اگر جریان‌های سیاسی بخواهند این ابزار را به‌بهانه اهداف و منافع سیاسی از کار بیندازند، در واقع مجلس را از حداقل نقش و اثرگذاری خود محروم می‌کنند. اثرگذاری مجلس در گرو نقش نظارتی آن است و اگر این نقش از مجلس سلب شود، بودنش بی‌فایده است. همه باید تلاش کنند تا نقش نظارتی مجلس را به رسمیت بشناسند و از تضعیف آن بپرهیزند اما از آن سو ممکن است نمایندگان در استفاده از این ابزار به‌درستی عمل نکنند. تجربه شخصی من نشان می‌دهد که در بسیاری از موارد از ابزار نظارتی، از جمله استیضاح، به‌صورت مسئولانه و مؤثر استفاده نشده است؛ به همین دلیل، همواره درباره نیت واقعی نمایندگان در طرح استیضاح، گمانه‌زنی‌هایی مطرح می‌شود».

او ادامه داد: «یکی از ایرادهای طرح‌ استیضاح‌های اخیر این است که وقتی استیضاح چهار وزیر به‌صورت هم‌زمان مطرح می‌شود، هم در نیت و انگیزه نمایندگان تردید ایجاد می‌کند و هم در کارایی و اثرگذاری استیضاح. چنین اقدامی ممکن است شائبه باج‌خواهی از دولت را نیز به‌وجود آورد. استیضاح باید درباره یک وزیر و با ارائه مستندات دقیق صورت گیرد. وقتی استیضاح چهار وزیر هم‌زمان مطرح می‌شود، جای تردید و شبهه ایجاد می‌شود. با این حال، اگر من امروز در مجلس حضور داشتم و با اطلاعاتی که اکنون دارم تصمیم می‌گرفتم، برای استیضاح حداقل یکی از وزرا پیش‌قدم می‌شدم، اما نه به این شکل که چهار وزیر را به‌صورت هم‌زمان هدف قرار دهند. این روش حتی می‌تواند کلیت دولت و هویت آن را زیر سؤال ببرد».

این نماینده اسبق مجلس همچنین بیان کرد: «اینکه برخی گروه‌ها به‌جای طرح استیضاح بر مبنای مستندات، به‌صورت دسته‌جمعی و رقابتی عمل کنند، شائبه‌برانگیز است. در حالی‌که اگر استیضاح به‌طور دقیق، مستند و مسئولانه انجام شود، اقدامی ضروری است اما شکل گروهی و جمعی آن، بیشتر به تنبیه دولت شباهت دارد و ماهیتی سیاسی پیدا می‌کند. از این رو، نمایندگان باید مراقب باشند تا شأن و اثرگذاری ابزار نظارتی مجلس لوث نشود و اعتبار خود را از دست ندهد».

وکیلی گفت: «وزیری وجود دارد که دخالت‌ها در حوزه زیرمجموعه‌اش بسیار گسترده است؛ زد‌وبندهای فراوانی در اطراف او دیده می‌شود و تا قدرت مدیریتی خود را از دست داده است. برخی از نزدیکانش نیز بنگاه عزل و نصب راه انداخته‌اند. با این حال، معنای چنین وضعیتی این نیست که باید به‌طور کلی به دولت حمله کرد. طرح استیضاح چهار وزیر در واقع نوعی تنبیه دولت و زمینه‌ساز سلب مشروعیت از کلیت دولت را ایجاد می‌کند. تجربه تاریخی نشان داده است که چنین روش‌هایی، در نهایت مشروعیت استیضاح‌های واقعا مستحق و موجه را نیز زیر سؤال می‌برد».