تعویق این دوره از مذاکرات به درخواست طرف آمریکایی بوده است

یک دیپلمات سابق وزارت امور خارجه گفت: تعویق دور سوم مذاکرات یا دوره جدید مذاکراتی که قرار بود در رم برگزار شود، اظهار نظرهای متفاوتی را به دنبال داشته است. اما آنچه که مشخص است، این تعویق با توافق طرفین بوده و بیشتر به طرف آمریکایی بازمی‌گردد. با توجه به تغییراتی که در کاخ سفید در حال انجام است و بحث انتخاب آقای ویتکاف در یک مسئولیت جدید، احتمالاً این موضوع مهم‌ترین عامل تعویق مذاکرات بوده است. حتماً درخواست طرف آمریکایی بوده که این تعویق انجام شود تا در فرصتی دیگر که مورد توافق طرفین است، مذاکرات صورت پذیرد.

علی‌بمان اقبالی زارچ سفیر سابق ایران در آلبانی در رابطه با انتخاب شهر رم برای دور چهارم مذاکرات ایران و آمریکا و دلایل تعویق این دور از مذاکرات مسقط، گفت: در خصوص دلایل انتخاب رم برای مذاکرات، این امر به طور طبیعی بر اساس توافق طرفین صورت گرفته است. به‌طور حتم، دسترسی هیئت آمریکایی به اروپا آسان‌تر است و فاصله کمتری را باید طی کنند. همچنین، این انتخاب با توافق هر دو طرف بوده و می‌تواند منافع دیگری نیز به همراه داشته باشد؛ به‌طوری که کشورهای اروپایی ممکن است قبل یا بعد از مذاکرات، رایزنی‌هایی با هیئت ایرانی داشته باشند.

 حتماً درخواست طرف آمریکایی بوده که این تعویق انجام شود

وی ادامه داد: به هر حال، در این نوع مذاکرات، اگرچه دو طرف اصلی مذاکره هیئت‌های ایرانی و آمریکایی هستند ولی نوع همراهی، استقبال و رایزنی کشورهای مهم دنیا هم در رسیدن به توافق و اجرایی کردن آن نقش خواهد داشت. ما می‌دانیم که کشورهای عضو شورای امنیت، به‌ویژه آن‌هایی که دارای حق وتو هستند، قطعاً در تداوم و اجرایی شدن توافقاتی که در آینده میان ایران و آمریکا حاصل می‌شود، نقش خواهند داشت. تعویق دور سوم مذاکرات یا دوره جدید مذاکراتی که قرار بود در رم برگزار شود، اظهار نظرهای متفاوتی را به دنبال داشته است. اما آنچه که مشخص است، این تعویق با توافق طرفین بوده و بیشتر به طرف آمریکایی بازمی‌گردد. با توجه به تغییراتی که در کاخ سفید در حال انجام است و بحث انتخاب آقای ویتکاف در یک مسئولیت جدید، احتمالاً این موضوع مهم‌ترین عامل تعویق مذاکرات بوده است. حتماً درخواست طرف آمریکایی بوده که این تعویق انجام شود تا در فرصتی دیگر که مورد توافق طرفین است، مذاکرات صورت پذیرد.

ایران و آمریکا خود را برای دسترسی به یک توافق آماده کرده‌اند

اقبالی با اشاره به این موضوع که اظهار نظرهای متفاوتی هم در حال انجام است، عنوان کرد: برخی از این اظهارنظرها حاکی از این است که طرف آمریکایی درخواست‌های جدیدی را مطرح کرده است. اما آنچه که مشخص است، با توجه به توافق طرفین و مذاکرات قبلی که انجام گرفته، طرفین در یک موضوع مشخص، یعنی برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران، با یکدیگر مذاکره داشته‌اند و خوشبینی نیز در هر دو طرف وجود داشته است. حال اینکه آیا موضوعات جدیدی مطرح شده یا خیر، هنوز کم و کیف آن به‌طور دقیق مشخص نیست و باید اندکی صبور بود تا ببینیم در روزهای آینده چه اتفاقی خواهد افتاد. آنچه که مشخص است، تا به اینجای کار، هر دو طرف اراده مشخص و صریحی برای دسترسی به یک توافق داشته‌اند. همان‌طور که عنوان شد، این توافق می‌تواند منافع متقابل در بر داشته باشد. البته نباید غافل باشیم که عوامل و مراکز مختلفی وجود دارند که قصد دارند این مذاکرات به موانع برخورد کند و نتیجه‌ای نداشته باشد. اما آنچه که مهم است، همان‌طور که ذکر شد، اراده طرفین است؛ اراده‌ای که در مذاکرات انجام شده در عمان و ایتالیا به‌وجود آمده و طرفین خود را برای دسترسی به یک توافق آماده کرده‌اند.

نوع تعامل با چین در اجرایی کردن هرگونه توافق بسیار مهم خواهد بود

این دیپلمات با تجربه با بیان اینکه روسیه، به عنوان همسایه ما و بزرگ‌ترین کشور دنیا، دارای تعاملات بسیار نزدیکی با جمهوری اسلامی ایران در ابعاد مختلف سیاسی، اقتصادی، دفاعی و امنیتی است، اظهار کرد: در سال‌های اخیر، این تعاملات در حوزه‌های علم و تکنولوژی و فرهنگ نیز به‌طور قابل توجهی توسعه یافته است. از طرف دیگر، چین نیز به عنوان عضو شورای امنیت و بزرگ‌ترین صادرکننده دنیا، سهم مهمی در تعاملات صنعتی، اقتصادی و تجاری جهانی دارد و قطعاً نوع تعامل با چین در اجرایی کردن هرگونه توافق بسیار مهم خواهد بود. همچنین، رابطه جمهوری اسلامی ایران و چین در سال‌های اخیر، رابطه‌ای رو به رشد و مثبت بوده و دو کشور به همکاری‌های مثمرثمر و مفید دوجانبه علاقه‌مند هستند.

ایران و اروپا همواره از نوع روابط و تعاملات خود رضایت داشته‌اند

این کارشناس ارشد حوزه سیاست خارجی با تاکید بر اینکه قاره سبز دارای سابقه‌ای خوب در روابط با ایران در دوران معاصر است، بیان کرد: بعد از دوره قاجار، ارتباطات بین ایران و اروپا همواره رو به رشد بوده و اگرچه فراز و فرودهایی در این روابط وجود داشته، ولی طرفین به جز چند سال اخیر، همواره از نوع روابط و تعاملات خود رضایت داشته‌اند. افکار عمومی طرفین هم از این نوع روابط استقبال کرده‌اند. اروپا بازار بسیار خوبی برای کالاهای مهم و مزیتی ایران مانند فرش، پسته و نفت بوده و قطعاً این ظرفیت برای احیا در آینده وجود دارد. همچنین، بخش مهمی از صنایع سبک ما، از جمله صنایع نساجی و صنایع تبدیلی و غذایی، عمدتاً از اروپا وارد شده و طبیعی است که برای صنعتگران و تولیدکنندگان ما، استفاده از ماشین‌آلات اروپایی، به‌ویژه ماشین‌آلات مثلث آلمان، فرانسه و ایتالیا، همواره مورد توجه بوده و خواهد بود.

کنوانسیون‌های بین‌المللی در حوزه‌های متخلف و اصول پذیرفته‌شده در عرصه بین‌الملل، از جمله احترام متقابل و عدم دخالت، از جمله خط قرمزهای ایران است که باید مورد توجه قرار گیرد

 رایزنی با کشورهای مهم منطقه و جهان در موفقیت مذاکرات نقش مؤثری خواهد داشت

وی در خصوص تاثیر رایزنی‌ها و مشورت‌ها ایران با سایر ملل جهان در زمینه‌های مختلف دیپلماسی، تصریح کرد: در بحث رایزنی و مشورت با کشورها، طبیعی است که با توجه به اهمیت مذاکرات ایران و آمریکا و تأثیر آن بر تعاملات منطقه‌ای و بین‌المللی، به نفع همه طرف‌هاست که دو کشوری که در حال مذاکره هستند، با کشورهای مهم در این زمینه رایزنی داشته باشند. تجربه گذشته نشان داده که رایزنی با کشورهای مهم منطقه و جهان، به‌ویژه همسایگان نظیر کشورهای حاشیه خلیج فارس، ترکیه و روسیه و همچنین سایر همسایگان، در موفقیت مذاکرات نقش مؤثری خواهد داشت. به ویژه در دوران پساتوافق، اجرایی شدن و ضمانت‌های اجرایی آن بسیار مهم خواهد بود و هر کشوری می‌تواند با توجه به وزن و جایگاهی که دارد، نقش خود را ایفا کند.

 در بالاترین سطح اعلام شده که ایران به سمت سلاح هسته‌ای نخواهد رفت

اقبالی خط قرمزهای ایران را روشن دانست و گفت: کنوانسیون‌های بین‌المللی در حوزه‌های متخلف و اصول پذیرفته‌شده در عرصه بین‌الملل، از جمله احترام متقابل و عدم دخالت، از جمله خط قرمزهای ایران است که باید مورد توجه قرار گیرد. همچنین، در این مذاکرات، توجه به معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (ان‌پی‌تی) بسیار مهم خواهد بود؛ چرا که ایران عضو این معاهده است. تجربه سه دهه اخیر نیز نشان می‌دهد که با وجود جو‌سازی‌های دشمنان ایران، رژیم صهیونیستی و تبلیغات مکرر و کاذب آن، ایران همواره در فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای خود، نرم‌های ان‌پی‌تی را رعایت کرده است. بازرسی‌ها انجام شده و مهم این است که اگر مهم‌ترین نگرانی یا هدف این مذاکرات، بر مبنای اعلام رئیس‌جمهور ترامپ، عدم دسترسی ایران به سلاح هسته‌ای باشد، علیرغم ادعاهای گذشته که از اوایل ۲۰۰۰ می‌گفتند ایران فاصله کمی تا سلاح هسته‌ای دارد، اکنون مشخص شده است که ایران در این مسیر اقدامی انجام نداده و در بالاترین سطح اعلام شده که ایران به سمت سلاح هسته‌ای نخواهد رفت.

ترامپ به این توافق نیاز دارد و به دنبال جایزه صلح نوبل است

این تحلیل‌گر مسائل بین الملل در خصوص بازیگرانی که به دنبال ایجاد موانعی بر سر راه دستیابی ایران و آمریکا به یک توافق جامع هستند، اظهار کرد: در بحث مانع‌تراشی، به نظر می‌رسد که بیشترین مانع‌تراشی از سوی رژیم صهیونیستی باشد؛ چرا که طبیعی است که صهیونیست‌ها از هرگونه توافق، کاهش تنش در منطقه و بهبود روابط بین تهران و واشنگتن آسیب خواهند دید. لذا از هیچ اقدامی فروگذار نخواهد شد، اما به نظر می‌رسد که این امر به نفع جمهوری اسلامی ایران و آمریکا است که در مسیر توافق گام بردارند. آقای ترامپ به این توافق نیاز دارد و به دنبال جایزه صلح نوبل است. در چهار موضوع مهم بین‌المللی که در دوران تبلیغات انتخاباتی و زمان شروع به کار خود به عنوان اولویت‌های مهم سیاست خارجی اعلام کرده، در سه مورد با موانع مواجه شده است. در بحث اوکراین، علیرغم قول ۲۴ ساعته، هنوز به نتیجه نرسیده است. در بحران غزه، وضعیت مبهم است و در بحث تعرفه‌ها، مجبور به عقب‌نشینی شده و تصمیمات در حال تغییر است. لذا یکی از جاهایی که می‌تواند یک دستاورد قابل ارائه داشته باشد، بحث توافق با ایران است که حداکثر اهتمام را به کار خواهند برد. در عین حال، ایران همواره از یک مذاکره برابر مبتنی بر رعایت حقوق طرفین استقبال کرده و این می‌تواند به دستیابی به نتایج مثبت در مذاکرات تحریمی کمک کند.

لایه سخت تحریم‌ها زمان‌بر خواهد بود و بعید است به زودی اقدامی در این زمینه صورت گیرد

اقبالی تحریم‌های آمریکا علیه ایران را به شکل یک مثلث ترسیم کرد و گفت: یک ضلع این مثلث تحریم‌هایی است که کنگره باید پیشنهاد لغو آن‌ها را بدهد. احتمالاً لایه سخت تحریم‌ها زمان‌بر خواهد بود و بعید است به زودی اقدامی در این زمینه صورت گیرد. همچنین، در آینده نزدیک انتخابات میان‌دوره‌ای وجود دارد و در حال حاضر کنگره تحت کنترل جمهوری‌خواهان و همراه با رئیس‌جمهور است. چنانچه تغییراتی در آنجا ایجاد شود، کار سخت‌تر خواهد شد. بخشی از تحریم‌ها نیز تحریم‌های لایه دوم هستند که رئیس‌جمهور باید به کنگره پیشنهاد دهد. در اینجا شانس بیشتری برای لغو این تحریم‌ها وجود دارد، زیرا هر دو مجلس در اختیار جمهوری‌خواهان و همراه با آقای ترامپ هستند. بنابراین، زمان کمتری برای این اقدام لازم خواهد بود و شاید قبل از انتخابات میان‌دوره‌ای بتوانند اقداماتی انجام دهند. لایه سوم و قابل دسترس‌تر تحریم‌ها، تحریم‌هایی هستند که با فرمان رئیس‌جمهور اعمال شده و طبیعتاً با فرمان رئیس‌جمهور و رئیس کاخ سفید می‌توانند لغو شوند. در این حوزه می‌توان امیدوار بود که بخشی از تحریم‌ها رفع و رجوع شود.

موافقت اصولی طرفین با یک نوع توافق، قطعاً آورده خوبی برای هر دو طرف خواهد داشت

سفیر سابق ایران در آلبانی افزود: باید بپذیریم که خود موافقت اصولی طرفین با یک نوع توافق، قطعاً آورده خوبی برای هر دو طرف خواهد داشت، به‌ویژه در زمینه تعاملات دول مختلف در عرصه‌های اقتصادی، فرهنگی، علمی و به‌ویژه سرمایه‌گذاری. از طرف دیگر، یک توافق می‌تواند چارچوبی برای تداوم همکاری طرفین در رسیدن به توافق در دیگر موضوعات مهم باشد که می‌تواند بخش‌های مهم اقتصادی و فرهنگی و به‌ویژه ارتباطات مردمی را ایجاد کند. همچنین، شرایط بهره‌گیری بیش از پیش از خدمات کنسولی برای دو تا سه میلیون هموطن ایرانی که در آمریکا هستند، تسهیل خواهد شد.

ما باید در عرصه تبیین افکار عمومی تلاش کنیم که از تیم مذاکره‌کننده در همه سطوح حمایت شود

وی خاطرنشان کرد: جمهوری اسلامی ایران دارای ظرفیت بسیار بالایی در حوزه‌های همکاری‌های اقتصادی، تکنولوژی، سرمایه‌گذاری و ارتقاء و بهبود ظرفیت‌های تولید و صادرات نفت، گاز، مواد معدنی و غیره است که همه این‌ها می‌تواند همکاری متضمن سود دو طرف را به همراه داشته باشد. ما باید در عرصه کارسازی و تبیین افکار عمومی تلاش کنیم که از تیم مذاکره‌کننده در همه سطوح حمایت شود؛ چرا که این امر پیام واضح و روشنی را به طرف مذاکره‌کننده منتقل خواهد کرد. در عین حال به تعبیر ورزشکاران و فوتبالیست‌ها، طرفداران و هواداران می‌توانند انرژی مثبت تزریق کنند و در اینجا نیز مردم ما با دعای خیرشان می‌توانند انرژی مثبتی به موفقیت تیم مذاکره‌کننده هدیه دهند.

منبع: ایلنا