علت رکورد شکنی دلار؛ احتمالا اخباری درباره نرخ پیش‌ بینی‌شده ارز در بودجه به بیرون درز کرده

نرخ ارز تا محدوده ۱۴۰ افزایش خواهد یافت و بعد مقاومت می‌کند و متوقف می‌شود

گروه سیاسی مستقل آنلاین- وضعیت اقتصادی کشور در شرایط نابسامانی قرار گرفته است. قیمت دلار در لحظه تنظیم این گزارش به ۱۳۱ هزار تومان رسیده و پیش بینی می‌شود این جهش در روزهای آینده همچنان ادامه داشته باشد. این در حالی است دولت برنامه مشخصی برای کنترل این جهش ندارد و بانک مرکزی هم در سکوت به سر می‌برد. از سوی دیگر شرایط سیاسی کشور هم به گونه‌ای است که نمی شود انتظار ثبات اقتصادی داشت.

محمدرضا نجفی‌منش، عضو هیأت نمایندگان اتاق تهران در همین رابطه در همشهری نوشت: افزایش نرخ ارز نتیجه دخالت‌های نادرست اقتصادی و رشد بی‌ضابطه نقدینگی است. تا زمانی که حجم نقدینگی بدون افزایش متناسب با تولید و کالا بالا می‌رود، افزایش قیمت‌ها در همه بازارها اجتناب‌ناپذیر خواهد بود. اگر بخواهیم ریشه واقعی افزایش نرخ‌ها را بررسی کنیم باید به سیاست‌های اقتصادی و به‌ویژه رشد شدید نقدینگی در کشور توجه کنیم. افزایش نقدینگی به‌صورت مستقیم باعث افزایش قیمت همه کالاها، ازجمله ارز می‌شود. وقتی حجم نقدینگی افزایش پیدا می‌کند اما میزان تولید و حجم کالا در اقتصاد بالا نمی‌رود، نتیجه‌ای جز افزایش قیمت‌ها ندارد. این یک قاعده شناخته‌ شده اقتصادی است که بیش از یک قرن پیش مطرح شده؛ اگر نقدینگی بالا برود و عرضه کالا افزایش نیابد قیمت‌ها به‌طور طبیعی افزایش پیدا می‌کنند.

آلبرت بغزیان، تحلیلگر مسائل اقتصادی، درباره این موضوع به «نامه‌نیوز» گفت: «بحث نرخ ارز موضوعی مربوط به امروز یا دیروز نیست، بلکه مسئله‌ای دائمی است که در همه کشورها وجود دارد. آنچه اهمیت دارد، بررسی این است که نرخ ارز متناسب با شرایط اقتصادی هر کشور چگونه شکل می‌گیرد. در ایران، مسئله اصلی به میزان و پایداری درآمدهای ارزی بازمی‌گردد. در مقاطعی این موضوع به شکل حاد بروز می‌کند؛ به‌ویژه زمانی که صادرکنندگان ارز حاصل از صادرات را بازنمی‌گردانند و همین امر باعث ایجاد فضای هیجانی در بازار می‌شود. حتی اگر بانک مرکزی اقدام به تأمین ارز کند، این منابع لزوماً به بازار آزاد منتقل نمی‌شود و اثر مستقیم بر کاهش نرخ ندارد. افزایش اخیر نرخ ارز تا حد زیادی ناشی از کاهش سطح نظارت بانک مرکزی است. به نظر می‌رسد رئیس بانک مرکزی تحت فشار وزیر امور اقتصادی و دارایی برای تک‌نرخی کردن ارز قرار دارد. اگرچه تاکنون در برابر این فشار مقاومت کرده، اما این احتمال وجود دارد که در مقطع کنونی از موضع خود عقب‌نشینی کرده باشد».

او ادامه داد: «عامل مهم دیگر، تنش‌ها و درگیری‌های سیاسی است که بر جهشی نرخ ارز تأثیر‌می‌گذارد. از سوی دیگر، افزایش قیمت جهانی انس طلا نیز عامل تأثیرگذاری است که به‌طور مستقیم بر بازار سکه اثر می‌گذارد. جانشینی سکه به‌جای دلار در سبد سرمایه‌گذاری مردم، باعث افزایش تقاضا برای سکه و در نتیجه رشد قیمت آن می‌شود. مسئله مهم دیگر، عدم تحقق توافق با کشورهای غربی است. این وضعیت، بازتاب‌دهنده نبود اعتماد در روابط خارجی است و به‌طور طبیعی اثر خود را بر افزایش نرخ ارز نشان می‌دهد. همچنین کسری بودجه دولت در لایحه بودجه از عوامل اساسی افزایش نرخ ارز محسوب می‌شود. احتمالا اخباری درباره نرخ پیش‌بینی‌شده ارز در بودجه به بیرون درز کرده و هم‌زمان فشار بانک مرکزی برای جلوگیری از برداشت‌های بی‌رویه از منابع مالی نیز به این شرایط دامن زده است. در چنین فضایی، افزایش نرخ ارز قابل انتظار است؛ به‌ویژه با توجه به تمایل وزارت اقتصاد به اجرای سیاست تک‌نرخی کردن ارز که خود عاملی تقویت‌کننده برای روند افزایشی نرخ ارز به شمار می‌رود».

این تحلیلگر اقتصادی همچنین بیان کرد: «تمام این عوامل در کنار یکدیگر بر افزایش نرخ ارز اثرگذار بوده‌اند. علاوه بر این، تنش میان آمریکا و ونزوئلا نیز پیام تهدیدآمیزی برای کشورهایی مانند ایران به همراه دارد؛ به این معنا که اگر کشوری با منافع آمریکا همراه نشود، ممکن است با تهدید یا اقدام نظامی مواجه شود. با این حال، دلیل اصلی افزایش نرخ ارز در کسری بودجه سال آینده دولت است».

بغزیان در پایان گفت: «برای نرخ ارز، حد بالایی یا سقف مشخصی وجود ندارد. روند افزایشی یا کاهشی نرخ ارز در آینده به شرایطی بستگی دارد که در ادامه شکل خواهد گرفت. تاکنون نیز هیچ نشانه‌ای از ایجاد امیدواری از سوی بانک مرکزی مشاهده نشده است. حتی گفتاردرمانی می‌توانست موجب یک توقف نسبی در بازار شود، اما چنین اقدامی هم رخ نداد. به نظر می‌رسد نرخ ارز تا محدوده ۱۴۰ افزایش خواهد یافت و بعد مقاومت می‌کند و متوقف می‌شود تا مشخص شود چه تحولاتی در حوزه درآمدهای ارزی کشور رخ خواهد داد».