نگاهی به فیلم ماندگار« بچه‌های آسمان» ساخته مجید مجیدی

سرویس فرهنگی مستقل‌آنلاین: «بچه‌های آسمان» 23 ساله شد. این فیلم به نویسندگی و کارگردانی «مجید مجیدی»  فیلمی مهم و ماندگار در سینمای ایران محسوب می‌شود. مروری داریم بر این فیلم و نکات جالبی که لازم است درباره فیلم بدانید.

فیلم بچه‌های آسمان چگونه ساخته شد؟

فیلمنامه «بچه های آسمان» ابتدا توسط چندین شرکت فیلمسازی رد شد. آنها می گفتند قصه ای فقط با یک برادر و خواهر و یک کفش برای کسی جالب نخواهد بود. حتی بعضی از دوستان مجیدی همه به اوتوصیه کردنده بودند این پروژه را رها کند اما او هرگز تسلیم نشد. او بالاخره تهیه کننده ای پیدا کردد که پذیرفت این فیلم را هرچند با بودجه ای مختصر انجام دهد و پس از اینکه فیلم ساخته شد صدها جایزه در سراسر دنیا دریافت کرد. «بچه های آسمان» به بیش از ۵۰ زبان ترجمه شد و تمام دنیا آن را تماشا کردند. داستان فیلم حتی توانست وارد کتب درسی مدارس و دانشگاه های چندین کشور شود و درنهایت این کار سخت، موفقیت به ارمغان آورد.

خلاصه داستان فیلم بچه‌های آسمان

پسرکی به نام علی کفش‌های خواهرش زهرا را گم می‌کند. زهرا کفش دیگری ندارد و پدر خانواده هم فقیر است و امکان مالی خرید کفش نو را ندارد. زهرا و علی قرار مخفیانه بین خودشان می‌گذارند که صبح‌ها زهرا کتانی علی را بپوشد و ظهر علی در مسیر منتظر تمام شدن مدرسه زهرا و بازگشت او میشود تا کتانی را از زهرا بگیرد و خودش با آن به مدرسه برود. با وجود تلاشی که زهرا برای به موقع رساندن کفش ها به علی میکند اما علی هر روز دیر به مدرسه میرسد تا اینکه در مدرسه یک مسابقه برگزار میشود در این مسابقه به نفر سوم یک کتانی جایزه میدادند و علی تلاش می‌کند که به جای اول شدن سوم شود...

حقایقی جالب درباره فیلم بچه‌های آسمان

1. «بچه‌های آسمان» جزو معدود فیلم‌های سینمای ایران است که هم برای کودکان جذاب است و هم برای بزرگ‌ترها. با وجود اینکه موضوع فیلم درباره دو کودک است اما مضمون انسانی و لطیف فیلم بزرگسالان را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد.

2. «بچه‌های آسمان» اولین فیلم ایرانی است که به جمع نامزدهای اسکار راه یافت. فیلم در سال 1998 به عنوان نامزد اسکار بهترین فیلم خارجی سال برگزیده شد و با وجود اینکه نتوانست به این جایزه دست یابد اما نام سینمای ایران را سرزبان‌ها انداخت و راه را برای فیلم‌های ایرانی در اسکار باز کرد.

3. راجر ایبرت منتقد سرشناس آمریکایی در نقدی در مورد بچه‌های آسمان نوشت: این فیلم آموزنده و دارای سکانس‌های فوق‌العاده است.

4. بچه‌های آسمان با فیلم دزد دوچرخه فدریکو فلینی مقایسه شد و مورد تحسین منتقدان قرار گرفت.

5. نشریه اگزماینر سه فیلم بچه‌های آسمان را در کنار چند فیلم از عباس کیارستمی و داریوش مهرجویی در میان ۱۰ فیلم برتر سینمای ایران معرفی کرده‌است.

6. فارین پالیسی هم بچه‌های آسمان را جزو ۱۰ فیلم برتر تاریخ سینمای ایران برگزید.

7. بچه‌های آسمان در آسیا مورد توجه بسیار قرار گرفت. در سنگاپور جزو پرفروش‌ترین فیلم‌های خارجی این کشورقرار گرفت و در ژاپن نیز فیلمنامه بچه‌های آسمان در متون درسی کتاب آموزش زبان انگلیسی دوره دبیرستان این کشور تدریس می‌شود.

8. بخشی از فیلمنامه فیلم بچه‌های آسمان در کتاب درسی مقطع راهنمایی نیز قرار داده شده است.

9. فیلم به لطف نامزدی‌اش در اسکار اکران گسترده‌ای در کشورهای مختلف دنیا داشت از جمله در کشورهای آمریکا، برزیل، هنگ کنگ، ژاپن، استرالیا، سنگاپور، لهستان، آرژانتین، آلمان، اسپانیا، هلند، مکزیک، نروژ، مالزی، فرانسه، بلژیک، یونان و کره جنوبی به نمایش درآمد.

10. بر اساس امتیاز کاربران سایت IMDb این فیلم با امتیاز 8.3 یکی از ۲۵۰ فیلم برتر تاریخ سینمای جهان و پنجمین فیلم برتر سال ۱۹۹۷ جهان شد.

نقد راجر ایبرت بر فیلم بچه‌های آسمان

«بچه های آسمان» را می توان فیلمی کامل برای کودکان نامید و البته بزرگترها نیز از آن لذت می برند. برای دیدن این فیلم باید به خاطر داشت که کودکان فیلم، کودک هستند نه طراحی های کمیک.

فیلم ساخته ایران است. ابتدا فکر می کنید که کودکان نسبت به چنین فیلمی علاقمند نخواهند بود. فیلم زیرنویس دارد، یعنی کودکان باید زیرنویس را بخوانند؟ اما زیرنویس ساده و در حدی است که یک کودک 9 – 8 ساله بتواند به راحتی آن را بخواند و حتی برای دیگران هم بازگو کند و شاید کاملترین روش برای معرفی زیرنویس باشد. موضوع فیلم کاملاً فراگیر است، کودکی نیست که نخواهد دیدگاه وسیع تری با علاقه و تردید داشته باشد.

این فیلم درباره پسری است که کفش های خواهرش را گم می کند. او آنها را برای تعمیر می برد و در راه بازگشت به خانه هنگامی که برای خرید سبزی توقف می کند، یک زباله جمع کن نابینا به طور اتفاقی آنها را می برد. البته پسر که نامش علی است از اینکه موضوع را به والدین خود بگوید می ترسد و خواهر او زهرا می پرسد که چگونه بدون کفش به مدرسه برود؟ بچه ها با بی قراری برای هم یادداشت می تویسند، درست در کنار گوش والدینشان.

پاسخ ساده است: زهرا کفش های ورزشی علی را هر روز صبح می پوشد و به مدرسه می رود و سپس با عجله به خانه برمی گردد که علی بتواند آنها را بپوشد و بعداز ظهر به مدرسه برود. اما زهرا نمی تواند همیشه خیلی سریع بدود و علی که دانش آموز خوبی است به خاطر دیر رسیدن به مدرسه به دردسر می افتد. صحنه بسیار تأثیرگذاری است جایی که زهرا کفش های گمشده خود را پای دختر زباله جمع کن می بیند.

من می گویم که این موقعیت برای کودکان ترسناک تر و به مراتب جالب تر است تا فیلمی در باره گودزیلا و ساخته هایی از این دست. حتی زمانی که کودک هستید، می دانید که نمی خواهید یک مارمولک غول پیکر شما را خرد کند اما گم کردن یک شیء باارزش و یا پیش آمدن مشکل در مدرسه موضوع مهمی است.

فیلم مجید مجیدی صحنه شگفت انگیزی دارد جایی که علی و پدرش با دوچرخه از خیابان ها و کوچه های قدیمی شهر می گذرند و به خانه های مجلل و محل زندگی افراد ثروتمند می رسند. پدر امیدوار است که بتواند کار باغبانی انجام دهد اما او از صحبت با ساکنین حتی در ورودی خانه ها نیز می ترسد. پسرش به داخل می پرد و هرس کاری، بذرپاشی و سم پاشی را پیشنهاد می دهد. پیروزی بزرگی است.

مسابقه دوئی برای کودکان فقیر برگزار می شود. برنده، دو هفته اردوی تابستانی و جوایز دیگر خواهد داشت. علی اهمیتی نمی دهد. او جایگاه سومی را می خواهد چراکه جایزه نفر سوم یک جفت کفش ورزشی است که او می تواند آن را به خواهرش بدهد. حدس من این است که مسابقه و جایزه آن برای بسیاری از کودکان هیجان انگیزتر از چیزهایی است که در فیلم ها می بینند.

«بچه های آسمان» درباره خانه ای به دور از بدبختی است. درباره برادر و خواهری که یکدیگر را به جای جدال دوست دارند. درباره موقعیت هایی است که هر کودکی با آن آشناست. در این فیلم ایرانی من شیرینی و معصومیتی را یافتم که لاک پشت های موتانت، رنجرهای قوی و بازی های خشن را شرمسار می کند. چرا به کودکانمان نمی آموزیم که چیزها را ببینند؟

جوایز و افتخارات فیلم بچه‌های آسمان

• نامزد شاهرخ نقره‌ای انجمن منتقدان فیلم آرژانتین در سال ۲۰۰۰
• برنده جایزه بهترین فیلم از نگاه تماشاگران جشنواره بین‌المللی فیلم ورشو در سال ۱۹۹۹
• نامزد جایزه بهترین فیم خارجی زبان انجمن فیلم مدار در سال ۱۹۹۹
• نامزد جایزه اسکار بهترین فیلم خارجی‌زبان در سال ۱۹۹۸
• برنده جایزه بهترین فیلم خارجی زبان جشنواره بین‌المللی فیلم نیوپورت در سال ۱۹۹۸
• برنده جایزه پرنده نقره‌ای بهترین فیلم جشنواره بین‌المللی فیلم سنگاپور در سال
• نامزد جایزه بزرگ هیئت داوران بنیاد فیلم آمریکا در سال ۱۹۹۷
• برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلم جشنواره فیلم فجر در سال ۱۹۹۷
• برنده سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی جشنواره فیلم فجر در سال ۱۹۹۷
• برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه جشنواره فیلم فجر در سال ۱۹۹۷
• برنده سیمرغ بلورین بهترین تدوین جشنواره فیلم در سال ۱۹۹۷
• برنده لوکاس جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوان در سال ۱۹۹۷
• برنده جایزه فیپرشی جشنواره بین‌المللی فیلم مونترال در سال ۱۹۹۷
• برنده جایزه دس آمریکوس جشنواره بین‌المللی فیلم مونترال در سال ۱۹۹۷
• برنده جایزه تماشاگران جشنواره بین‌المللی فیلم مونترال در سال ۱۹۹۷
• برنده جایزه هیئت داوران جشنواره بین‌المللی فیلم مونترال در سال ۱۹۹۷
• برنده سی ای اف ا جی جشنواره بین‌المللی فیلم کودکان اولو در سال ۱۹۹۷
• برنده جایزه ویژه هیئت داوران جشن خانه سینما در سال ۱۹۹۷