مذاکره ایران و آمریکا به صخره سخت خورد یا به توافق موقت می‌رسد؟
تلاش‌های آمریکا برای بازگرداندن تحریم‌ها از طریق سازوکار ماشه با مخالفت جدی چین و روسیه مواجه خواهد شد و کشورهای جنوب جهانی نیز از آن حمایت نمی‌کنند. ویتکاف احتمالاً امیدوار است ایران تحت فشار، به توقف کامل غنی‌سازی تا پایان دوره ریاست‌جمهوری ترامپ تن دهد، اما این یک قمار بسیار ضعیف است، چراکه ایران سابقه‌ای در پذیرش توقف کامل غنی‌سازی - حتی به‌طور موقت - ندارد
گاردین خبر داد: پیشنهاد ایران مبنی بر مشارکت دو کشور عربی حاشیه خلیج فارس در غنی سازی اورانیوم
گروه سیاسی- روز دوشنبه 29 اردیبهشت لارنس نورمن، خبرنگار روزنامه وال‌استریت‌ژرونال که اخبار مربوط به برنامه هسته‌ای ایران را پوشش می‌دهد، مدعی شد که دور پنجم مذاکرات بین ایران و آمریکا آخر هفته جاری میلادی (آغاز هفته بعد) برگزار خواهد شد اما این مرحله دیروز جمعه در رم برگزار شد.
نکته‌ای که به نظر می‌رسد این دور از مذاکرات را حائز اهمیت تر نسبت به دورهای قبل می‌کند اختلاف بر سر غنی سازی است. طرف آمریکا طی چند روز گذشته بارها اعلام کرده که خط قرمزش غنی سازی است و ایران هم هر بار تاکید کرده که غنی سازی حق مسلم آنهاست و از این حق کوتاه نخواهند آمد.
همزمان بازار شایعه درباره این موارد داغ است. روزنامه انگلیسی «گاردین» اخیرا مدعی شده دولت ایران به تازگی پرده از پیشنهادی برای ادامه غنی‌سازی اورانیوم برداشته است. طبق این طرح، دو کشور از کشورهای حوزه خلیج‌فارس با ایران مشارکت خواهند کرد.
نیویورک تایمز هم خبر داد که ایران در مذاکرات با آمریکا پیشنهاد داده است که مرکز مشترک غنی‌سازی ایران با مشارکت آمریکا، عربستان سعودی و امارات ایجاد شود.
گاردین در تقویت این خبر نوشت: ایران از طریق عباس عراقچی وزیر خارجه خود پیشنهادی را برای شراکت با امارات متحده عربی و عربستان در زمینه غنی‌سازی اورانیوم ارائه کرده است.
به گفته این رسانه‌های غربی، هدف ایران از این اقدام، تضمین صلح‌آمیز بودن غنی‌سازی اورانیوم در ایران است.
گاردین مدعی شد: ایده تشکیل یک کنسرسیوم متشکل از ایران، امارات متحده عربی و عربستان سعودی برای غنی‌سازی اورانیوم جدیدترین تلاش ایران برای غلبه بر مخالفت‌های آمریکا با ادامه غنی‌سازی اورانیوم توسط این کشور است.کارشناسان مسایل بین‌المللی بر این باورند که ایران با ارائه این پیشنهاد، قصد دارد کشورهای حوزه خلیج‌فارس را وادار به حمایت از موضع ایران برای احقاق حق خود در مورد غنی‌سازی اورانیوم کند.
این در حالی است که اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه در نشست خبری روز دوشنبه خود گفت: «ایران برای غنی‌سازی قرار نیست از کسی اجازه گیرد و آمریکا در وضعیتی نیست که بخواهد برای استفاده از حقی که طبق معاهده منع اشاعه برای کشورها شناخته شده از کسی اجازه گیرد.»
تریتا پارسی، معاون اندیشکده آمریکایی کوئینسی در یادداشتی که اخیراً منتشر شد، به سیاست غنی‌سازی صفر آمریکایی‌ها پرداخت و نوشت: «پافشاری استیو ویتکاف، فرستاده ترامپ، بر سیاست «غنی‌سازی صفر» در مذاکرات هسته‌ای با ایران، نه‌تنها راهی برای رسیدن به توافق نیست، بلکه پنجره دیپلماسی را نیز خواهد بست.»
او ادامه داد: «این خط قرمز طی ۲۵ سال گذشته نه‌تنها بی‌اثر بوده، بلکه باعث پیچیده‌تر شدن شرایط و مانع رسیدن به توافق‌های قابل راستی‌آزمایی شده است.»
او پیشنهاد داد که ترامپ باید به خط قرمز اصلی و اولیه خود، یعنی جلوگیری از تسلیحاتی شدن برنامه هسته‌ای ایران بازگردد.
در بخش دیگری از یادداشت او آمده است: «بیان علنی این سیاست افراطی، جو مذاکرات را به‌سمت تقابل سوق می‌دهد، مخصوصاً اگر ایران نیز واکنشی مشابه نشان دهد. در آستانه پایان مهلت سازوکار ماشه در شورای امنیت سازمان ملل، هرگونه تأخیر در روند دیپلماسی می‌تواند بسیار خطرناک باشد. از سوی دیگر، تلاش‌های آمریکا برای بازگرداندن تحریم‌ها از طریق سازوکار ماشه با مخالفت جدی چین و روسیه مواجه خواهد شد و کشورهای جنوب جهانی نیز از آن حمایت نمی‌کنند. ویتکاف احتمالاً امیدوار است ایران تحت فشار، به توقف کامل غنی‌سازی تا پایان دوره ریاست‌جمهوری ترامپ تن دهد، اما این یک قمار بسیار ضعیف است، چراکه ایران سابقه‌ای در پذیرش توقف کامل غنی‌سازی - حتی به‌طور موقت - ندارد.»
با این اوصاف برخی کارشناسان با اینکه دور قبلی مذاکره را ثمربخش توصیف کرده بودند حالا با نگاه تردید به مذاکرات آتی پرداخته و حتی می‌گویند شاید مذاکره ایران و آمریکا در رم به ایستگاه پایانی برسد گرچه وزیر خارجه عمان تاکید کرد مذاکرات ادامه دارد و در جهت کاستن از اختلافات تلاش خواهد کرد.
عوض حیدرپور ، نماینده ادوار مجلس درباره آینده مذاکرات گفت: دیگر هیچ امیدی به توافق نیست اما جنگ هم نمی شود چون آمریکایی ها آمادگی شروع یک جنگ را در منطقه ندارند. توپ و تشرهای ترامپ هم مشخص شد حرف است. ضمن آنکه او در همین سفر 4 روزه اش به منطقه با قطر، امارات و آمریکا قریب به 3 هزار میلیارد دلار قرارداد سرمایه گذاری امضا کرد که اجرای آن قراردادها به صلح و ثبات نیاز دارد.
وی با اشاره به بی اثر بودن حرف‌های هیجانی ترامپ در موضوعات دیگر افزود: او در ابتدای ریاست جمهوری از تغییر نام خلیج مکزیک، الحاق کانادا به آمریکا، مالکیت بر گرینلند و کانال پاناما حرف زد اما 4 ماه هم گذشت و هیچ اتفاقی هم نیفتاد بنابراین مواضع او درباره ایران نیز از آن جمله حرف ها است.
این نماینده ادوار مجلس اظهار کرد: ارتقا سطح علمی کشور از آرمان های جمهوری اسلامی است، ایران برای آنکه به دستاوردهای هسته ای برسد زحمت کشیده است بنابراین برای حفظ این دستاوردها ایستادگی خواهد کرد. با این موضعی که آمریکایی ها درباره غنی سازی صفر در ایران اعلام کردند هیچ توافقنامه ای بین دو طرف نوشته و امضا نخواهد شد.
وی با بیان اینکه تهران و واشنگتن به توافق موقت هم نمی رسند، افزود: تجربه نشان می دهد ترامپ هیچ وقت پای حرف هایش نمی ایستد، توپ و تشرهای او نهایتا 2 یا 3 سال دیگر ادامه پیدا می کند تا دوره ریاست جمهوری اش به پایان برسد؛ با رفتن ترامپ از کاخ سفید، رویکردهای فعلی واشنگتن کنار می رود.
حیدرپور درباره سرنوشت اقتصاد کشور بعد از شکست مذاکرات گفت: ترامپ در کلام اعلام کرد «توافق نشود سطح فشار حداکثری را افزایش می دهد تا فروش نفت ایران را صفر می کنم» اما در عمل این کار شدنی نیست چون سقف فشار حداکثری را اعمال کرده است. همانطور که ما از سال 1358 تا به الان مقاومت کردیم قطعا جمهوری اسلامی ایران قدرت تاب آوری را خواهد داشت و به راه خود ادامه خواهد داد.
این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی درباره پیش بینی نتیجه دور پنجم مذاکرات یادآور شد: تا به امروز اطلاعات صحیح و دقیقی از مذاکرات بیرون نیامده است. آقای عراقچی هم ما را محرم نمی داند که قدری مردم را در جریان گفتگوها با طرف آمریکایی بگذارد اما در مجموع معتقدم مذاکرات همین الان هم تمام شده است و هفته آینده هم نشست گذاشتند تا آقای عراقچی و آقای ویتکاف چای بخورند و با هم خداحافظی کنند.