نگاهی به برنامه «دورهمی» مهران مدیری / رواج بی‌فرهنگی در قالب یک برنامه انتقادی فرهنگی
سری جدید دورهمی این روزها در حالی پخش می‌شود که حرف و حدیث‌های فراوانی رویکرد این برنامه در پرداختن به مسائل جامعه ایجاد شده است. خصوصا ادامه پخش این برنامه در شرایط شیوع کرونا با حضور تماشاگران در استودیو
هادی حقانی - سرویس فرهنگی مستقل‌آنلاین:
متخصصان افکار عمومی می‌گویند بهترین راه عادی‌سازی معضلات اجتماعی و عادت‌دادن مردم به آن‌ها، رویکرد لوده‌وار و مبتذل به آن‌هاست. تهی کردن‌شان از معنا، عوض‌کردن صورت مساله و کم‌کردن حساسیت جامعه با توسل به قهقهه و لودگی. هم کمی خوش‌گذرانده‌ایم و هم وجدان‌مان آسوده می‌شود که به معضل واکنش نشان داده‌ایم و می‌رویم سراغ کارمان و اما معضل هنوز پابرجاست و کمر اقشاری از جامعه که هیچ تریبونی برای بیان واقعی دردهایشان ندارند زیر فشارش در حال خرد شدن.
در انبوه بحران‌ها و معضلات ریز و درشت این روزها، انتقاد اصولا کار ساده و بی‌دردسری نیست، اما زدن دولت به شکلی بی‌سابقه کار آسانی شده، نه فقط آسان که نان و آب‌دار حتی.
عملکرد دولت روحانی در سال‌های اخیر آن‌چنان انتقادبرانگیز بوده که حتی حامیان سابقش نیز در زمره مخالفان او درآمده‌اند. مخالفتی که البته بیش از آن‌که حساب‌شده و کارشناسی باشد سوار بر موج احساسی جامعه است و بیشتر به شیوه گوشه کنایه خودش را نشان میدهد. آخرین نمونه این موضوع در شب یلدا در تلویزیون اتفاق افتاد. در اولین قسمت از شروع سری جدید دورهمی، مهران مدیری با اشاره به اینکه بالاخره به تلویزیون برگشت و گفت به مدیران گفتم هر وقت کارهای تدارکاتی و مقدماتی دوره جدید دورهمی آماده شد به من خبر دهید تا بیایم و کار را شروع کنم. مدیری به کنایه ادامه داد: من هم نمی دانستم، جمعه خبردار شدم و آمدم و کار را شروع کنم. حسن روحانی رییس جمهور در جمله‌ای معروف بعد از گرانی بنزین و واکنش ها و اعتراض ها به آن گفته بود: من هم نمی دانستم بنزین کی گران می شود، صبح جمعه (بعد از گرانی) اطلاع پیدا کردم.
پشت پرده سری جدید دورهمی مهران مدیری
حالا بد نیست نگاهی به پشت‌پرده سری جدید برنامه دورهمی بیاندازیم:
شنیده می‌شود مصطفی احمدی، تهیه‌کننده دورهمی ابتدا برای ساخت این سری از برنامه مبلغ یک‌میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان برای هر قسمت را پیشنهاد داد که با موافقت مرتضی میرباقری، معاون سیما همراه بود.
پس از آن مسئولان صداوسیما نسبت به بالا رفتن نرخ برنامه‌سازی در این مجموعه، متعاقب عقد چنین قراردادی، حساسیت نشان دادند اما با صحبت‌هایی که انجام شد قرار شد این مبلغ یا حتی مبلغی بالاتر از آن به شکلی متفاوت به سازندگان دورهمی پرداخت شود.
قرارداد ساخت سری تازه دورهمی در معاونت سیما به شکلی تنظیم شده است که برای هر قسمت حدودا ۳۵۰ میلیون تومان به تهیه‌کننده پرداخت شود و علاوه‌بر آن، ۳۰ درصد از درآمد تبلیغات بازرگانی قبل، حین و بعد برنامه هم به آن‌ها تعلق بگیرد. حالا سوال مهم این است که عقد چنین قرارداد سنگینی برای «دورهمی» که برنامه‌ای آن‌چنان هزینه‌بر نیست با چه معیاری صورت گرفته است؟ در هر قسمت یک مهمان سلبریتی دعوت می‌شود، درباره رنگ مورد علاقه و آب‌وهوایی که دوست دارد حرف می‌زند و چالشی‌ترین سوالی که پاسخ میدهد این است که «تا حالا عاشق شدی؟» لابلای برنامه هم مهران مدیری در مورد موضوعاتی بی‌خطر و موردعلاقه مدیران تلویزیون چند کنایه معمولا بی‌مزه و عمدتا هم به دولت می‌اندازد، برنامه دورهمی ژست منتقد و حساس در برابر مشکلات جامعه به خود می‌گیرد. منویات مدیران در نشاندن مردم در مقابل تلویزیون و یافتن مقصری برای اوضاع نابه‌سامان جامعه برآورده می‌شود، اما هرگز نقدی نسبت به دستگاه‌ها و ارگان‌هایی خارج از دولت نیز صورت نمی‌گیرد، آن‌هایی که در وضعیت نابسامان فعلی کمتر از دولت مسئول نیستند و هرگز حتی لحظه‌ای در مقام پاسخگویی برنیامده‌اند.
دورهمی مهران مدیری ژست انتقادی با رویکردی کاسبکارانه
مشکل دورهمی و برنامه‌هایی از این دست نگاه سرگرمی‌محور و سطحی به جامعه نیست، چرا که هدف تمامی تاک‌شوهای تلویزیونی همین است: سرگرمی و کسب درآمد. مشکل آن جایی است که چنین برنامه‌ای که تلاش کند رنگ و بوی انتقادی نسبت به خود بگیرد. نکته تلخ‌تر این است که در چنین شرایطی نه تنها معضلات واقعی جامعه مطرح نمی‌شود بلکه به تدریج آدرس غلط نیز به مردم و افکار عمومی داده می‌شود. بی‌دلیل نیست که افکار عمومی در شبکه‌های مجازی نسبت به پدیده کودکان کار فقط وقتی عکس‌العمل نشان میدهد که کسی کودک کار را داخل سطل زباله بیاندازد، یا نسبت به پدیده تلخ کولبری وقتی واکنش نشان میدهد که کولبری نوجوان در سرما یخ بزند، در غیر اینصورت اصل وجود کودکان کار و کولبران انگار به خودی خود مشکلی ندارد و این هنر امثال دورهمی‌ها و خندوانه‌هاست.
بزرگترین مشکل مواجهه سلبریتی‌هایی چون مهران مدیری با معضلات و بحران‌های فرهنگی و اجتماعی این نیست که آن‌ها از قِبل این بحران‌ها و ابراز نقدها و کنایه‌های صرفا شیک و آبکی برای خود کیسه دوخته‌اند. مشکل اصلی آن جایی است که به‌خاطر تریبونی که رسانه‌های رسمی چون صدا و سیما در اختیارشان قرار می‌دهند نقد معضلات اجتماعی به پدیده‌ای پوپولیستی و سطحی تبدیل می‌شود که از سویی سوپاپ اطمینانی است برای مدیران کشور و از سویی دیگر هیجان‌های گذرای مخاطبان شبکه‌های اجتماعی و افکار عمومی را سیراب می‌کند، دود اصلی ماجرا اما به چشم همه کسانی می‌رود که در انبوه مشکلات ریز و درشت اقتصادی و اجتماعی کمر خم کرده‌اند. مطالبه‌گری به محاق می‌رود و نسخه‌ای کاریکاتوروار و مبتذل از دردهای جامعه ارائه می‌شود که اراده‌ای برای طرح یا حل زیربنایی برای آن‌ها وجود ندارد، در نهایت راهی است برای کسب نان و شهرت بیشتر یا برآوردن مقاصد سیاسی این جناح و آن جریان.
ضبط دورهمی مهران مدیری با حضور تماشاگران در دوران شیوع کرونا
این همه ماجرا نیست. در شرایطی که این روزها کرونا به یک معضل عمومی تبدیل شده و متولیان بهداشت و درمان از لزوم خانه‌نشینی برای جلوگیری از شیوع این بیماری می‌گویند پخش این برنامه با حضور تماشاگران پرشمارش انتقادات زیادی را برانگیخته است. این در حالی است که مهران مدیری در هر برنامه از فرهنگ غلط حاکم بر جامعه می‌گوید اما در عمل رویکرد سازندگان این برنامه بی‌فرهنگی و کاسبکاری محض به‌نظر می‌آید.
در شرایطی که مردم ایران زیر انواع فشارهای اقتصادی و اجتماعی در حال خرد شدن هستند درآمد مهران مدیری و سازندگان دورهمی از یک شوی تلویزیونی در حد مجریان معروف جهانی است، بی‌آنکه مالیات بدهند و در عین حال تیشه‌ای است به ریشه حساسیت‌ها و مطالبات مردم نسبت به ریشه دردها و بحران‌های اجتماعی.
پیام دورهمی‌ها به مردم در این وانفسا این است: به جای حل مشکلات به آن‌ها پوزخند بزنید، ما هم جیبمان را پر می‌کنیم.
ارسال نظر