مساله عیدی پایان سال به یک دغدغهی جدی برای گروهی از کارگران شاغل کشور تبدیل شده است؛ کارگران در بسیاری از واحدهای متوسط و کوچک، هنوز عیدی پایان سال خود را نگرفتهاند و از آن مهمتر اینکه، هیچ تضمینی برای پرداخت عیدی مطابق قانون نیست.
نحوه محاسبه عیدی سال ۱۴۰۲ کارمندان و کارگران برای افرادی که حداقل یکسال سابقه کار داشته باشند، فرمول ثابتی دارد. البته عیدی کارکنانی با کمتر از یکسال سابقه نیز با فرمولی خاص محاسبه خواهد شد.
مبنای پرداخت عیدی کارگران در صورتی که یک سال کامل در محل کار خود سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشند، حداکثر (سقف عیدی کارگران) ۱۲ میلیون و ۵۳۹ هزار و ۲۵۰ تومان و حداقل (کف عیدی کارگران) نیز ۸ میلیون و ۳۵۹ هزار و ۵۰۰ تومان است.
تمام کارکنان مشمول قانون کار که طبق تعریف این قانون «کارگر» شناخته میشوند، مشمول عیدی و پاداش پایان سال هستند. عیدی این گروه، متفاوت با میزان عیدی کارکنان دستگاههای اجرایی و دولتی است و بهتناسب میزان «حقوق پایه» متفاوت است.
کارگرانی هم که کمتر از یک سال یعنی از یک تا 11ماه سابقه پرداخت حق بیمه دارند، مشمول عیدی پایان سال هستند. این دسته از کارگران به میزان «دو برابر حقوق پایه مندرج در فیش حقوقی، تقسیم بر 12، ضربدر تعداد ماه کارکرد» عیدی دریافت میکنند.
کارگران واحدهای صنفی، فروش و تولیدی میگویند از آنجا که بازار کساد است، کارفرمایان پرداخت عیدی ما را «مشروط» کردهاند!
طبق قانون و براساس نظر شورای عالی کار در سالهای قبل، تمام واحدهایی که تحت شمول قانون کار و با نظارت وزارت کار فعالیت میکنند باید به کارکنان خود به ازای یک سال کار معادل ۶۰ روز آخرین دستمزد (حداقل عیدی) و ۹۰ روز آخرین دستمزد (حداکثر عیدی)، عیدی پرداخت کنند.
تنها افزایش مزد، محل چالش و نگرانی نیست؛ بحث عیدی پایان سال نیز، بحث پردامنهایست. براساس قوانین بالادستی، عیدی پایان سال کارگران شاغل فارغ از اینکه کجا کار میکنند، حداقل دو پایه حقوق و حداکثر سه پایان حقوق کارگریست. اما از سال گذشته، کارگران دولت با مسالهی عیدی پایان سال چالش پیدا کردند؛ دولت و به طور مشخص سازمان امور استخدامی به دنبال این است که به کارگران زیرمجموعهی نهادهای دولتی، عیدی کارمندی پرداخت کند.
نگرانی اقدامات اخیر سازمان امور استخدامی در مورد عیدی پایان سال کارگران دولت است؛ کارگران دولت رای دیوان عدالت در دست دارند که باید عیدی آنها کارگری و حداقل دو پایه حقوق باشد؛ با این حال، سازمان امور استخدامی در تلاش است این رای را منتفی ساخته و عیدی کارمندی به کارگران دولت بپردازد.
با تصویب هیات وزیران میزان و ضوابط پرداخت پاداش پایان سال ۱۴۰۱ (عیدی) کارکنان و بازنشستگان دولت تعیین شده است. پرداخت پاداش آخر سال (عیدی) به کارکنان خرید خدمت، قراردادی و موقت به نسبت خدمات تمام وقت آنان در سال ۱۴۰۱ بوده و در هر حال میزان عیدی این گونه افراد از ۵۰ درصد رقم مذکور کمتر نخواهد بود.