سیم‌کارت سفید: نماد فاصلهٔ طبقاتی و اینترنت دو-سطحی
سیم‌کارت‌های موسوم به «سیم‌کارت سفید» در ایران به یکی از آشکارترین نمادهای شکاف طبقاتی و اجتماعی تبدیل شده‌اند.
ابوالقاسم عابدین پور
این پدیده تنها یک ابزار برای دسترسی به اینترنت بدون فیلتر نیست، بلکه نشان‌دهنده یک سیستم تبعیض‌آمیز ساختاری است.
سیم‌کارت سفید چیست؟
سیم‌کارت سفید به سیم‌کارت‌هایی گفته می‌شود که در «لیست سفید» اپراتورهای تلفن همراه قرار دارند و به‌صورت ویژه برای گروهی خاص از افراد صادر می‌شوند.
ویژگی‌های اصلی این سیم‌کارت‌ها:
دارندگان این سیم‌کارت‌ها می‌توانند بدون هیچ محدودیتی به تمامی پلتفرم‌های اجتماعی، خبری و ارتباطی (مانند اینستاگرام، واتس‌اپ، توییتر و...) دسترسی داشته باشند.
این سیم‌کارت‌ها عمدتاً در اختیار مقامات دولتی، نمایندگان مجلس، نهادهای خاص، خبرنگاران منتخب و به‌طور کلی «اشخاص حقیقی یا حقوقی مورد اعتماد» قرار می‌گیرد.
گزارش‌ها حاکی از آن است که حتی در زمان‌هایی که اینترنت عمومی قطع می‌شود (مانند اعتراضات)، دارندگان سیم‌کارت سفید همچنان به اینترنت پرسرعت و بدون محدودیت دسترسی دارند.
بحث درباره این سیم‌کارت‌ها به‌ویژه در آبان ۱۴۰۳ و با فعال شدن یک قابلیت در پلتفرم X (توییتر سابق) ابعاد تازه‌ای به خود گرفت.
با فعال شدن نمایش کشور کاربران در توییتر، مشخص شد بسیاری از مقامات و شخصیت‌های حامی فیلترینگ که سال‌ها از «فضای مجازی پاک» دفاع کرده بودند، خود از داخل ایران و بدون استفاده از فیلترشکن در این پلتفرم فعال هستند.
این موضوع موجی از انتقادات و اتهام «دورویی» را به دنبال داشت. مردم این را شاهدی واضح بر این می‌دانستند که تحمیل محدودیت فقط برای «عامه مردم» است و طبقه حاکم خود را مقید به آن نمی‌داند.
در پی این افشاگری، برخی از افراد به انکار یا توجیه روی آوردند،
اینترنت دو-کلاسه
سیم‌کارت سفید تنها یک ابزار نیست، بلکه نماد یک «اینترنت دو-کلاسه» است:
این پدیده یک شکاف عمیق دیجیتالی ایجاد کرده است؛ طبقه‌ای خاص از آزادی اطلاعات و ارتباطات جهانی برخوردارند، در حالی که اکثریت جامعه در پشت فیلترینگ و محدودیت محبوس شده‌اند.
فرسایش اعتماد عمومی: این موضوع به شدت اعتماد عمومی را خدشه‌دار کرده است.
مردم عادی مجبورند برای دور زدن فیلترینگ، هزینه‌های مالی (خرید فیلترشکن) و ریسک‌های امنیتی متحمل شوند، در حالی که عده‌ای خاص از این امکانات به‌صورت رایگان و امن بهره‌مند می‌شوند.
سیم‌کارت سفید دیگر تنها یک ابزار ارتباطی نیست، بلکه به نمادی قدرتمند از ناعدالتی، تبعیض ساختاری و فاصلهٔ عمیق بین حاکمان و مردم تبدیل شده است.
این پدیده به وضوح نشان می‌دهد که محدودیت‌های اینترنتی نه برای «صیانت از مردم»، که برای کنترل جامعه است، در حالی که گردانندگان این سیستم، خود را از هر محدودیتی معاف می‌دانند.