یک هشدار جدی درباره شیوع آنفلوآنزا
هشدار درباره شیوع آنفلوآنزا؛ هنوز به مرحله «پیک» نرسیده‌ایم.
رئیس مرکز تحقیقات مقاومت میکروبی و مدیریت مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها گفت: ویروس جدیدی در کشور نداریم، اما در یکی دو هفته گذشته با یک افزایش شیوع آنفلوانزا در کشور مواجه شده‌ایم.
ویروس آنفلوانزا این روزها تخته گاز می‌رود. علایم آن از خفیف تا شدید متغیر است. در بعضی‌ها ویروس برای چند روز فرد را از کار و زندگی می‌اندازد و در برخی از افراد در حد یک سرماخوردگی معمولی خودش را نشان می‌دهد. با این اوصاف بازار شایعات هم حسابی داغ شده است. با کوچک‌ترین علایم یکی آن‌ها را به کرونای تیغی ارتباط می‌دهد و شرح دستورالعمل‌هاست که به سمت بیمار سرازیر می‌شود.
مسئولان بهداشتی اما معتقدند هیچ اتفاق جدیدی نیفتاده و ویروس‌ها مانند سال‌های گذشته کار خودشان را می‌کنند. اما آیا با سویه جدیدی از بیماری مواجه شده‌ایم؟
تب، آبریزش بینی، گلودرد، درد عضلانی، سردرد، سرفه و خستگی مهم‌ترین علایم آنفلونزاست. محمدرضا صالحی، دانشیار بیماری‌های عفونی دانشگاه علوم پزشکی تهران و رئیس مرکز تحقیقات مقاومت میکروبی و مدیریت مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها با تأکید بر اینکه خوشبختانه با ویروس جدیدی مواجه نیستیم، می‌گوید: «ویروس جدیدی در کشور نداریم، اما در یکی دو هفته گذشته با یک افزایش شیوع آنفلوانزا در کشور مواجه شده‌ایم. طبق آماری که از رئیس مرکز جامع آنفلوانزای کشور گرفته‌ام به نظر می‌رسد یک رشد چشمگیر و رو به افزایشی را در میزان ابتلا به آنفلوانزا در نقاط مختلف کشورمان و تهران شاهد هستیم.»
رئیس مرکز تحقیقات میکروبی با بیان اینکه افزایش موارد ابتلا حدوداً از ۱۵ آبان به این طرف کلید خورده و با سرعت رو به پیشرفت است، می‌گوید: «البته این مورد دور از انتظارمان نبود. معمولاً از اواسط آبان به سمت اوایل آذر انتظار اپیدمی آنفلوانزا را داریم و احتمالاً در آذرماه با پیک یا قله این اپیدمی احتمالی مواجه خواهیم شد.»
علت علایم متفاوت بیماران چیست؟
صالحی در مورد متفاوت بودن علایم بیماری در افراد مختلف توضیح می‌دهد: «انواع دیگری از ویروس‌ها هم در کنار آنفلوانزا کماکان در جامعه در حال گردش هستند. مثلاً ویروس‌هایی مثل کووید ۱۹ حتی راینو ویروس‌ها (عامل اصلی بیماری سرماخوردگی) هنوز قسمت عمده‌ای از عفونت‌ها را به خودشان اختصاص داده‌اند. تفاوت علایم مقداری به این موضوع مربوط است، اما نکته مهم این است که در کنار این ویروس‌ها، ویروس آنفلوانزا در جامعه در حال غالب شدن است.»
این متخصص بیماری‌های عفونی درباره دلیل غالب شدن آنفلوانزا می‌گوید: «ما در نیمکره شمالی هستیم. در این نیمکره در کشورهایی مثل ایران فصول سرد از آبان ماه شروع می‌شود. هوا در شهرهای کشورمان هم سرد شده است، آنفلوانزا این خصلت را دارد که در محیط‌های بسته که تهویه مناسبی ندارند، گسترش بیشتری پیدا می‌کند و این روزها چون مردم به دلیل سردی هوا در را می‌بندند، در بیشتر محیط‌ها تهویه مناسب وجود ندارد. این رفتار اپیدمیلوژیک (همه‌گیرشناسی) ویروس آنفلوانزاست که در فصول سرد سال معمولاً اتفاق می‌افتد. البته در نیمکره جنوبی در تابستان گذشته ما که مصادف با زمستان نیمکره جنوبی می‌شد شاهد گسترش قابل توجه آنفلوانزا بودیم. بنابراین پیش‌بینی می‌کردیم که در نیمکره شمالی مثل کشور ما هم این اتفاق بیفتد.»
آمار شیوع بیماری چندان خطرناک نیست
آیا آمارهای گسترش این بیماری خطرناک است؟ رئیس مرکز تحقیقات میکروبی در پاسخ به این سؤال معتقد است آمارهای امسال چندان فراتر از الگوهای سالیانه سال‌های قبل نیست. بنابراین هنوز نیازی به اعلام خطر نیست. او می‌گوید: «سازمان بهداشت ایالت متحده در مورد فصل زمستان ۲۰۲۵ هشدار داده و این نگرانی را مطرح کرده که ممکن است این فصل زمستان شاهد گسترش قابل توجه آنفلوانزا باشیم ولی در مورد اینکه چقدر این پیش‌بینی برای کشور ما درست است نمی‌توانیم پیش‌بینی کنیم.»
صالحی با تأکید بر پیشگیری به عنوان رکن اصلی در این بیماری ادامه می‌دهد: «پیشگیری دو راه اصلی دارد. مهم‌ترین ابزار پیشگیری واکسیناسیون آنفلوانزاست که در حال پشت سر گذاشتن زمان طلایی تزریق آن هستیم. اما برای افراد پرخطر نمی‌توانیم سقف زمانی بگذاریم و به این افراد همیشه توصیه می‌کنیم هر زمانی که واکسن در دسترس‌شان بود واکسن بزنند. اما زمان تزریق برای افراد بالغ سالم نهایتاً تا اواسط آذر است و اگر می‌خواهند واکسن بزنند، هر چه زودتر اقدام کنند.»
او می‌گوید: «یک نمونه مهم دیگر رعایت اصول بهداشت فردی و جمعی است. تهویه مناسب، ماسک زدن، شست‌وشوی مداوم دست‌ها، عدم ارتباط نزدیک افراد با هم مثل دست دادن از جمله مواردی است که رعایت آن‌ها می‌تواند از انتقال بیماری به دیگر افراد جامعه جلوگیری کند.»
جولان ویروس در کلاس‌های در بسته
صالحی با تأکید بر فرهنگسازی و آموزش توضیح می‌دهد: «یکی از اقدامات مهمی که هموطنان می‌توانند انجام دهند، آموزش کودکان است، بچه‌ها ساعات زیادی را در کلاس می‌نشینند در و پنجره کلاس‌ها هم بسته است، تهویه مناسبی در کلاس‌ها وجود ندارد، بنابراین بچه‌ها در معرض غلیان ویروس در کلاس هستند. از والدین می‌خواهم اگر علایمی در کودک مشاهده کردند تا حداقل ۴۸ ساعت او را به مدرسه نفرستند.»
به گفته این متخصص عفونی، تقریباً از یکی دو روز قبل از شروع علایم حاد تا نهایتاً یک هفته پس از شروع، بیماری قابل انتقال است. اگر کودکی مبتلا شده و علایمش رو به بهبود است و باید در مدرسه حضور داشته باشد، لازم است حتماً ماسک بزند و از ارتباط نزدیک با سایر بچه‌ها بپرهیزد.
او به بزرگسالان هم توصیه می‌کند: «بزرگسالان اگر علامت‌دار هستند، در مجامع عمومی حاضر نشوند و اگر اجبار بر حضور دارند، حتماً ماسک بزنند و تلاش کنند با وسایل عمومی تماس نداشته باشند تا چرخه انتقال ویروس به افراد دیگر از بین برود.»
رئیس مرکز مقاومت میکروبی با هشدار نسبت به مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک می‌گوید: «مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک‌ها خطرناک است. این بیماری هر چند بیماری شدیدی است، اما منشأ ویروسی دارد. هر چقدر هم که آزاردهنده باشد اما درمان آن آنتی‌بیوتیک نیست و مصرف این داروها نه تنها باعث بهبودی نمی‌شود بلکه عوارض قابل توجهی را برای فرد و جامعه به همراه دارد. از همکاران داروساز و داروخانه‌ها می‌خواهم که آنتی‌بیوتیک‌ها را بدون نسخه در اختیار مردم قرار ندهند.»
به گفته صالحی، تنها درمان این بیماری استراحت، مصرف مایعات و میوه‌هایی حاوی ویتامین C مثل مرکبات و غذاهای مناسب و تازه است که در بهبود علایم به افراد کمک می‌کند. همچنین بیماران در موارد شدید حتماً باید با متخصص عفونی مشورت کنند. »
منبع: ایران