همان‌طور که می‌دانید، کارفرمایان برای تضمین حسن انجام کار و حفظ حقوق خود، معمولاً از کارگران سفته دریافت می‌کنند. بااین‌وجود، سؤال اصلی که مطرح می‌شود این است که آیا کارفرما حق دارد سفته کارگر را به اجرا بگذارد؟ پاسخ به این پرسش به شرایط قراردادی، اثبات خسارت و قوانین مرتبط بستگی دارد.

در واقع، سفته حسن انجام کار سندی تجاری است که کارفرما می‌تواند در صورت نقض تعهدات کارگر، با طی مراحل قانونی آن را به اجرا بگذارد. اما نکته کلیدی این است که کارفرما باید بتواند خسارت وارده را اثبات کند و سوءاستفاده از سفته نیز جرم به شمار می‌رود.

در این مقاله، ضمن بررسی جوانب حقوقی گرفتن و اجرا گذاشتن سفته حسن انجام کار، به نکات مهمی مانند شرایط قانونی اجرا، زمان مجاز برای اجرا گذاشتن سفته، همچنین موارد شکایت از کارفرما در این زمینه خواهیم پرداخت.

اگر می‌خواهید حقوق خود را به‌عنوان کارگر یا کارفرما بهتر بشناسید و از دام‌های حقوقی احتمالی در این زمینه پرهیز کنید، پیشنهاد می‌کنیم تا پایان این مطلب ما را همراهی کنید و نکات کلیدی را به‌دقت مطالعه نمایید

آیا اجرا گذاشتن سفته حسن انجام کار امکان‌پذیر است؟

به‌اجراگذاشتن سفته حسن انجام کار تنها در شرایط مشخص و قانونی امکان‌پذیر است. اولاً قرارداد کار باید یک قرارداد قانونی و مشروع با موضوع مشخص باشد که بین کارگر و کارفرما به‌صورت کتبی یا شفاهی منعقد شده باشد.

کارفرما برای اجرایی‌کردن سفته باید بتواند به‌صورت مستند نقض وظایف و تعهدات کارگر در انجام کار را اثبات کند و مدرکی دال بر خسارت وارده به خود ارائه دهد. بدون اثبات این موارد، امکان اجرا گذاشتن سفته وجود ندارد و سوءاستفاده از آن می‌تواند جرم محسوب شود.

فرایند اجرا گذاشتن سفته حسن انجام کار شامل ثبت دادخواست مطالبه وجه سفته در سامانه قضایی، ارائه مدارک و مستندات مرتبط و پیگیری پرونده در دادگاه است. کارفرما باید پس از ثبت دادخواست و پرداخت هزینه‌های قانونی، دعوای خود را دنبال کند تا در صورت اثبات تخلف کارگر، مبلغ سفته دریافت شود.

توجه داشته باشید که سفته حسن انجام کار صرفاً ضمانتی است برای تعهدات و حسن انجام قرارداد و تنها در صورت وقوع تخلف قابل‌وصول خواهد بود.

چه زمانی کارفرما می‌تواند سفته کارگر را به اجرا بگذارد؟

در پاسخ به این سؤال چه زمانی کارفرما می‌تواند سفته کارگر را به اجرا بگذارد؟ باید بگوییم که برای زمانی که کارفرما بتواند سفته کارگر را به اجرا بگذارد، معمولاً باید شرایط خاصی مهیا باشد که در ادامه به‌صورت مفصل توضیح داده می‌شود:

نقض قرارداد توسط کارگر

اگر کارگر در انجام وظایف خود کوتاهی کرده یا تعهدات قراردادی را به‌درستی انجام ندهد، مثلاً در صورت ترک کار غیرموجه یا عدم تحویل کار باکیفیت موردانتظار، کارفرما می‌تواند از این موضوع به‌عنوان دلیل اجرای سفته استفاده کند.

اثبات خسارت

کارفرما باید بتواند خسارتی واقعی و ملموس که از طرف کارگر به وی وارد شده است را اثبات کند. بدون ارائه مستندات و دلایل کافی، امکان اجرا گذاشتن سفته وجود ندارد.

مطالبه در بازه زمانی قانونی

اجرای سفته باید در بازه زمانی تعیین شده قانونی انجام شود؛ معمولاً اجرای سفته باید ظرف مهلت قانونی که پس از سررسید سفته محاسبه می‌شود، صورت گیرد تا حق کارفرما محفوظ بماند.

ثبت دادخواست و پیگیری حقوقی

کارفرما ملزم است پس از اثبات موارد بالا، با ثبت دادخواست در مراجع قضایی و پیگیری پرونده، فرایند اجرایی سفته را شروع کند.

عدم سوءاستفاده

اگر کارفرما از سفته سوءاستفاده کند یا بدون دلیل موجه اقدام به‌اجراگذاشتن آن نماید، این عمل امکان دارد غیرقانونی تلقی شود و مشمول شکایت گردد.

در چه صورت می‌توان از کارفرما برای به‌اجراگذاشتن سفته کارگر شکایت کرد؟

اجرای سفته حسن انجام کار تنها زمانی ممکن است که شرایط قانونی و قراردادی مشخصی فراهم شده باشد. در ابتدا باید قرارداد کار، چه کتبی و چه شفاهی، مشروع و با موضوع معین بین کارگر و کارفرما منعقد شده باشد.

سپس کارفرما باید بتواند نقض تعهدات کارگر در انجام وظایف محوله را به‌صورت مستند ثابت کند که این تخلف باعث خسارت یا ضرر به کارفرما شده است. بدون اثبات این خسارت و تخلف، امکان اجرا گذاشتن سفته وجود ندارد.

اگر کارفرما بدون دلیل قانونی یا برخلاف مفاد قرارداد، سفته حسن انجام کار را به اجرا گذارد یا به عبارتی اقدام به مطالبه وجه سفته کند، کارگر می‌تواند علیه کارفرما شکایت نماید. مواردی که کارگر می‌تواند به دلیل به‌اجراگذاشتن سفته از کارفرما شکایت کند، شامل موارد زیر است:

اجرای سفته بدون وجود قرارداد یا تخلف کارگر

وقتی کارفرما سفته حسن انجام کار را به اجرا می‌گذارد، باید بتواند نقض تعهدات کارگر و خسارت وارده را به صورت مستدل اثبات کند. البته شرط وجود قرارداد کتبی الزامی نیست و حتی قرارداد شفاهی نیز می‌تواند معتبر باشد، ولی باید اثبات نقلی از تعهدات و تخلف وجود داشته باشد.

اگر کارفرما هیچ سند یا دلیل کافی برای نشان دادن تخلف کارگر نداشته باشد و تنها به سفته متوسل شود، اجرای سفته غیرموجه است و کارگر حق دارد علیه این اقدام شکایت کند.

مطالبه غیرموجه وجه سفته

مطالبه وجه سفته باید مبتنی بر مستندات قانونی باشد؛ یعنی کارفرما باید بتواند اثبات کند که کارگر تعهداتش را نقض کرده و خسارتی وجود داشته است. اگر کارفرما بدون ارائه دلایل مستند و قانونی اقدام به مطالبه وجه سفته نماید، این مطالبه غیرموجه محسوب می‌شود.

مطالبه غیرموجه ممکن است باهدف اعمال فشار غیرقانونی یا تهدید به‌اجراگذاشتن سفته باشد که مجازات قانونی دارد و کارگر می‌تواند دادگاه را از این اقدام مطلع ساخته و تقاضای ابطال و جبران خسارت کند.

سوءاستفاده از سفته

استفاده از سفته حسن انجام کار صرفاً باید در چارچوب قانونی و قراردادی باشد. اگر کارفرما از سفته به‌عنوان وسیله‌ای برای اعمال فشار غیرقانونی، مجبور کردن کارگر به انجام امور خارج از قرارداد یا عدم پایبندی به تعهدات قانونی استفاده کند، این سوءاستفاده جرم محسوب می‌شود.

عدم رعایت تشریفات قانونی

برای به‌اجراگذاشتن سفته حسن انجام کار، کارفرما باید دادخواست مطالبه وجه سفته را در مراجع قضایی ثبت کند و تمام مراحل قانونی از جمله ثبت‌نام در سامانه‌های قضایی، ارائه مستندات و رعایت مهلت‌های قانونی را رعایت نماید. عدم ثبت دادخواست، اقدام خارج از مهلت مقرر، یا عدم ارائه دلایل کافی موجب این می‌شود که اجرای سفته باطل یا قابل اعتراض باشد.

جمع‌بندی

در این مقاله گفتیم که سفته حسن انجام کار ابزاری مهم برای تضمین تعهدات میان کارفرما و کارگر است که در صورت رعایت قوانین و شرایط مشخص، قابلیت اجرا گذاشتن را دارد. اجرای سفته تنها زمانی مجاز است که کارگر تعهدات خود را نقض کرده و کارفرما بتواند خسارت وارده را به طور مستند اثبات کند.

همچنین کارفرما باید تمامی مراحل قانونی از جمله ثبت دادخواست در مراجع قضایی و پیگیری پرونده را به‌درستی انجام دهد تا حق خود را به‌صورت قانونی مطالبه نماید.

از سوی دیگر، سوءاستفاده از سفته و اجرای غیرموجه آن می‌تواند منجر به مسئولیت حقوقی و کیفری برای کارفرما شود و کارگر نیز در این موارد حق شکایت دارد؛ بنابراین، آگاهی دقیق از شرایط، ضوابط و قوانین مرتبط با سفته حسن انجام کار برای هر دو طرف ضروری است تا از بروز اختلافات و مشکلات قضایی پیشگیری شود. رعایت این نکات کمک می‌کند تا روابط کاری بر مبنای احترام متقابل و حقوق قانونی استوار باقی بماند.