گره کور خودروسازان در مجلس

صنعت خودروسازی بیش از یک دهه است که با فروش بلوک سهام دو شرکت‌ اصلی این صنعت به جمع شرکت‌های بورس پیوسته است اما پس از آن هیچ اقدام دیگری برای بهبود وضعیت سهامداری این شرکت‌ها انجام نشد. یعنی باوجود اینکه این شرکت‌ها به بازار سهام وارد شده‌اند اما همچنان به بهانه‌های مختلف تصمیم‌گیر اصلی در این شرکت‌ها دولت است. 

دولت به بهانه حمایت، قیمت ارز اختصاص یافته به خودروسازان را کنترل می‌کند مانند تجار به آن‌ها ارز نیمایی اختصاص می‌دهد. پس از به همین بهانه قیمت محصول نهایی را به شدت کنترل می‌کند (به جای شناور کردن مانند قیمت همان ارز). 

در چنین فضایی کنترل یا سرکوب قیمت تمام شده کالا با قیمت نهایی بازار و تفاوت چند میلیونی آن باعث می‌شود که سرمایه‌گذاری حمایت انجام شده از خودروسازان بی‌اثر شده و نقدینگی از شرکت‌های خودروساز به خارج از صنعت منتقل می‌شود.

این در حالی است که هم‌زمان تعرفه و حقوق گمرکی خودروهای وارداتی، بالا نگه‌داشته شده و قراردادهای خرید پلتفرم و ورود دانش تولید به شدت از طریق نهادهای مختلف از سازمان بازرسی گرفته تا خود مجلس کنترل می‌شود. خروجی این کنترل‌ها نیز به شدت تأثیر منفی بر رشد و توسعه پایدار صنعت خودروسازی دارد. 

این گذشته از «نظارت‌-دخالت‌»های شورای رقابت برای قیمت‌گذاری خودروست که به عنوان یک کالایی که تولید انحصاری دارد شورای رقابت حق خود می‌داند که در  قیمت‌گذاری این کالا دخالت و آن را تعیین کند. 

در حالی که اگر خودروسازان با حمایت واقعی دولت و کمک مجلس (برای تسهیل و بهبود موضوع نرخ ارز و قراردادهای خارجی که خود را محق دخالت می‌داند!) سعی می‌کردند که خودروسازان به واقع به سهامی عام تبدیل شوندو به طور کامل وارد بورس شوند. 

هرچند که در حال حاضر بخشی از سهام خودروسازان به ظاهر در بورس عرضه شده اما چون سهام شناور این شرکت‌ها بسیار پایین است (ایران خودرو با توجه به تعداد سهام و حجم سرمایه فقط ۲۲ درصد سهامش شناور و قابل معامله برای عموم است) دخالت نهادهای دیگر در این شرکت‌ها بسیار زیاد است. 

از طرف دیگر سهام شناور شرکت‌ها در بورس چون در اختیار سهامداران خرد (حقیقی و حقوقی) به راحتی می‌تواند در تأمین سرمایه در گردش این شرکت‌ها مؤثر باشد. 

در شرایط کنونی که حجم نقدینگی به اندازه‌ای وجود دارد که می‌تواند در یک بازار انباشتگی سرمایه ایجاد کند و توازن بین بازارها را برهم بزند و از طرف دیگر هزینه تأمین سرمایه در گردش نیز از بازار پول بسیار بالاست، این اتفاق می‌تواند هم  سرمایه در گردش جدید و ارزان برای خودروسازان داشته و از زیان انباشته خودروسازان هم بکاهد. 

حضور در بورس و افزایش سهام شناور می‌تواند شفافیت بیشتری برای خودروسازان به همراه بیاورد و در عین حال اجازه بدهد که تصمیمات بیشتر در هیات مدیره واقعی گرفته شود. هیات مدیره در مجمع ناچار به پاسخگویی به سهامدار است و می‌تواند قیمت همه چیز از ارز و مواد اولیه تا قیمت تمام شده و قیمت نهایی (قیمت بازار) واقعی شود. 

تعیین قیمت ارز، فروش سهام دولت و نهادهای عمومی در خودروسازان، عدم دخالت در قیمت‌گذاری کالای نهایی در بازار و… یه طور دقیق و مشخص مواردی است که تصمیمات در مجلس می‌تواند تأثیر مستقیم بر آن بگذارد یا اجرای امور را برای آن تسهیل کند. 

اگر مجلس بتواند با کارایی و تأثیر مفید بر آنچه که در صنعت خودرو می‌گذرد به کمک این صنعت بیاید، نخستین نتیجه آن کاهش قیمت تمام شده کالا، رقابتی‌ شدن بازار این کالا، بهبود کیفیت و افزایش رضایت عمومی از کیفیت کالا،‌ واقعی شدن  قیمت خودرو و هزاران نتیجه‌ای که می‌تواند خودروسازان از وضعیت فعلی نجات داده و اجازه ندهد که سود واقعی فروش خودرو به جای اینکه در صنعت خودروسازی باقی بماند به دلالان منتقل و خارج از صنعت منتقل شود.